Վիքիպեդիա

Մարգարետա Պալմեր

Մարգարետա Պալմեր (անգլ.՝ Margaretta Palmer, օգոստոսի 29, 1862(1862-08-29)[1], Բրենֆորդ[1] - հունվարի 30, 1924(1924-01-30)[1], Նյու Հեյվեն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ[1]), ամերիկացի աստղագետ, աստղագիտության դոկտորի կոչում ստացած առաջին կանանցից մեկը[3][4]։ Նա աշխատում էր Եյլի համալսարանի աստղադիտարանում այն ժամանակ, երբ կանայք հաճախ աշխատանքի էին ընդունվում որպես աստղագետների օգնական, բայց երբ այդ կանանցից շատերը միայն միջնակարգ կրթություն ունեին, ուստի Պալմերի առաջադեմ աստիճանը, իր ժամանակի համար, նրան անսովոր էր դարձնում [5]։

Մարգարետա Պալմեր
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 29, 1862(1862-08-29)[1]
ԾննդավայրԲրենֆորդ[1]
Մահացել էհունվարի 30, 1924(1924-01-30)[1] (61 տարեկան)
Մահվան վայրՆյու Հեյվեն, Կոնեկտիկուտ, ԱՄՆ[1]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մայրենի լեզուանգլերեն
ԿրթությունՎասար քոլեջ (1887)[2] և Եյլի համալսարան (1894)[2]
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս և աստղագետ
ԱշխատավայրYale University Observatory?[2] և Վասար քոլեջ

Վաղ մանկություն և կրթություն խմբագրել

Պալմերը ծնվել է 1862 թվականի օգոստոսի 29-ին Կոնեկտիկուտ նահանգի Բրենֆորդ քաղաքում ֆերմերների ընտանիքում[6], ավարտել է բակալավրի աստիճանը Վասար քոլեջում 1887 թվականին։ Յեյլում նա աստղագիտության երկու դասեր անցավ Մարիա Միտչելի հետ, թեև նրա ավարտական ելույթը վերաբերում էր հունական ողբերգությանը[7]։ Ավարտելուց հետո նա երկու տարի աշխատել է որպես Միտչելի օգնական և որպես լատիներեն ուսուցչուհի Վասարում[8][4][7]։

1889 թվականին նա աշխատանքի է ընդունվում Յեյլի համալսարանի աստղադիտարանում, իսկ 1892 թվականին նա ընդունվում է Յեյլի համալսարանի ասպիրանտուրան[7]։ Նրա 1894 թվականի դոկտորական կոչումը Յեյլի մաթեմատիկայի ֆակուլտետից էր, բայց դրա առարկան աստղագիտությունն էր, քանի որ այն վերաբերում էր 1847 թվականին Մարիա Միտչելի կողմից հայտնաբերված C/1847 T1 գիսաստղի ուղեծրի հաշվարկին։ Պալմերի թեզում նշվում էր, որ գիսաստղերը, որոնք նա ընտրել է ուսումնասիրելու համար, ընտրվել են մասամբ, քանի որ դրանք հայտնաբերել են կանայք[9]։ Նա առաջին յոթ կանանցից մեկն էր, ով դոկտորի կոչում ստացավ Յեյլում։ Ենթադրվում է, որ նա «առաջին կինն է, ով երբևէ դոկտորի կոչում է ստացել» աստղագիտության ոլորտում[3], թեև աստղագետ Դորոթեա Կլումպկեն 1893 թվականին ստացել է գիտությունների դոկտորի կոչում Փարիզի համալսարանից[10]։ Ավելի քան 30 տարի կանցներ, մինչև մեկ այլ կին՝ Սեսիլիա Փեյն-Գապոշկինը, Ռադկլիֆ քոլեջի աստղագիտության առաջին դոկտորը դառնար[4]։

Այս ժամանակահատվածում Պալմերը որոշեց նաև երեք այլ գիսաստղերի ուղեծրերը և հավաքեց Յուպիտերի արբանյակների մեծ թվով դիտարկումներ։ Այնուամենայնիվ, նա չկարողացավ ավարտին հասցնել լուսնի ուղեծրի ծավալուն հաշվարկը «երկար և լուրջ հիվանդության» պատճառով[4][7]։

Հետագա կարիերա խմբագրել

ՊՓալմերը մնաց Յեյլի աստղադիտարանում մինչև կյանքի վերջ[7]։ Նա դարձել է Ամերիկյան աստղագիտական ընկերության անդամ 1915 թվականին[8]։ Նրա աշխատանքը ներառում էր աստղային կատալոգների Յեյլի ինդեքսը, այլ աստղային կատալոգներում աստղերի հայտնվելու խաչաձև հղումը, որը նա հայտարարեց 1917 թվականի հրապարակման մեջ, թերի ձևով [7]։ Յեյլում իր ժամանակի մեծ մասը նա հետազոտող օգնական էր Յեյլի համալսարանի գրադարանում, բայց նա 1923 թվականին դարձավ Յեյլի ուսուցիչ [6]։ 1924 թվականին Ֆրենկ Շլեզինգերի հետ նա հրատարակեց մեկ այլ պիոներ աստղերի կատալոգ՝ մինչև 1870 աստղերի հեռավորությունները հաշվարկված Շլեզինգերի կողմից պարալաքսի սկզբունքի օգտագործմամբ[4][7]։

Անձնական կյանք խմբագրել

Պալմերը եպիսկոպոսական էր և հրատարակեց նաև կրոնական թեմաներով երկու գիրք՝ Ուսուցիչների գրառումները մեր երկրպագության գրքի մասին (1914) և Ուսուցիչների գրառումները եկեղեցու մասին (Մորհաուս, 1918)։ Նա Նյու Հեյվեն Առևտրի պալատի անդամ էր[11]։ Պալմերը մահացավ 1924 թվականի հունվարի 30-ին՝ ավտովթարից ստացած վնասվածքներից երկու շաբաթ անց, Կոնեկտիկուտ նահանգի Նյու Հեյվեն քաղաքում[6][7]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 http://mssa.library.yale.edu/obituary_record/1859_1924/1923-24.pdf
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Alumnæ, Graduate school, Yale University, 1894-1920. — 1920. — P. 52.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Biographies of Yale's First Women Ph.D.'s», The Yale Women Faculty Forum, Yale University, Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 8-ին
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Hoffleit, Dorrit (1983 թ․ դեկտեմբեր), «Maria Mitchell's famous students» (PDF), CSWP Gazette, Committee on the Status of Women in Physics of the American Physical Society, 3 (4): 1–4
  5. ↑ Rossiter, Margaret W. (1982), Women Scientists in America: Struggles and Strategies to 1940, JHU Press, էջեր 53–55, ISBN 9780801825095
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Margaretta Palmer, Ph.D. 1894» (PDF), Obituary Record of Yale Graduates, 1923–1924, Bulletin of Yale University, 20th Series, 22: 1212, 1924 թ․ օգոստոսի 1
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Johnson, Colton (2008), «Margaretta Palmer», Vassar Encyclopedia, Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 8-ին
  8. ↑ 8,0 8,1 Hoffleit, D. (2014). Palmer, Margaretta. In: Hockey, T., et al. Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer, New York, NY. https://doi.org/10.1007/978-1-4419-9917-7_1048
  9. ↑ Winterburn, Emily (2015). «Learned modesty and the first lady's comet: a commentary on Caroline Herschel (1787) 'An account of a new comet'». Philosophical Transactions: Mathematical, Physical and Engineering Sciences. 373 (2039): 6. ISSN 1364-503X.
  10. ↑ Bracher, Katherine (2014), Hockey, Thomas; Trimble, Virginia; Williams, Thomas R.; Bracher, Katherine (eds.), «Klumpke Roberts, Dorothea», Biographical Encyclopedia of Astronomers (անգլերեն), New York, NY: Springer, էջեր 1227–1228, doi:10.1007/978-1-4419-9917-7_782, ISBN 978-1-4419-9917-7, Վերցված է 2024 թ․ մարտի 6-ին
  11. ↑ «Vassar Quarterly 1 May 1924 — Vassar Newspaper & Magazine Archive». newspaperarchives.vassar.edu. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 7-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարգարետա_Պալմեր&oldid=9700821» էջից