Մավրիտանիայի տնտեսությունը
| Առաջարկվում է այս և Մավրիտանիայի տնտեսություն հոդվածները միացնել իրար: (քննարկում) |
Մավրիտանիայի տնտեսությունը, դեռևս հիմնականում հիմնված է գյուղատնտեսության և անասնապահության վրա։ Քոչվորների մեծ մասը և կենսապահովման շատ ֆերմերներ,1970-ականների և 1980-ականների կրկնվող երաշտների պատճառով, ստիպված էին տեղափոխվել քաղաքներ։
 | |
| Վիճակագրություն | |
|---|---|
| ՀՆԱ | 5 024 705 934,3369 $[1] |
| ՀՆԱ-ի աճ | 1,5 ± 0,1 տոկոս[2] |
| ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով | 1136 $[3] |
| Գնաճ (ՍԳԻ) | 2,8 ± 0,1 տոկոս[4] |
Մավրիտանիան ունի երկաթի հանքաքարի հսկայական հանքավայրեր, որոնք կազմում են ընդհանուր արտահանման գրեթե 50% - ը։ Այնուամենայնիվ, այս հանքաքարի համաշխարհային պահանջարկի նվազումը հանգեցրեց արտադրության կրճատմանը։ Մետաղների գների ներկայիս աճով պայմանավորված՝ ոսկու և մետաղի արդյունահանող ընկերությունները հանքավայրեր են բացում երկրի ներքին տարածքներում։
Երկրի ափամերձ ջրերը աշխարհի ամենահարուստ ձկնորսական տարածքներից են, սակայն օտարերկրացիների կողմից գերշահագործումը սպառնում է եկամտի այս հիմնական աղբյուրին։ Երկրի առաջին խորը ծովային նավահանգիստը բացվել է Նուակշոտի մոտ 1986 թվականին։
Վերջին տարիներին երաշտն ու տնտեսության անարդյունավետ կառավարումը հանգեցրել են արտաքին պարտքի ավելացման։ 1999 թվականի մարտին կառավարությունը Համաշխարհային բանկի և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի համատեղ առաքելության հետ 54 միլիոն դոլար արժողությամբ համաձայնագիր ստորագրեց ընդլայնված կառուցվածքային ճշգրտման հիմնադրամի վերաբերյալ։ Տնտեսական խնդիրները դրվել են 1999-2002 թվականներին։ Սեփականաշնորհումը մնում է առանցքային հարցերից մեկը։
Մակրոտնտեսական միտումներ խմբագրել
Սա Մավրիտանիայի համախառն ներքին արդյունքի դինամիկայի գծապատկերն է estimated Արժույթի միջազգային հիմնադրամի կողմից նշված շուկայական գներով՝ միլիոն Մավրիտանական ռուփի թվերով։
| Տարի | Համախառն ներքին արդյունք | ԱՄՆ դոլարի բորսա | Գնաճի ինդեքս (2000=100) |
|---|---|---|---|
| 1980 | 37,211 | 45.93 Ուգուիյաս | 23 |
| 1985 | 60,197 | 77.07 Ուգուիյաս | 36 |
| 1990 | 97,819 | 80.64 Ուգուիյաս | 52 |
| 1995 | 158,443 | 129.76 Ուգուիյաս | 73 |
| 2000 | 258,245 | 240.00 Ուգուիյաս | 100 |
| 2005 | 514,642 | 265.55 Ուգուիյաս | 144 |
Ընթացիկ ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով Վաթսունական թվականներին Մավրիտանիայում ներդրումների ծավալն աճել է 82% - ով՝ յոթանասունական թվականներին հասնելով 166% - ի։ Բայց դա ապացուցեց, որ անկայուն է, և արդյունքում ութսունական թվականներին աճի տեմպը իջավ մինչև 14%։ Ի վերջո, 90-ականներին այն նվազել է 29% - ով։ 2009 թվականին միջին աշխատավարձը մեկ անձի համար կազմել է 0,97 դոլար։
Հաջորդ սյունակում 1990-2017 թվականների տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն է[5]։
| Տարի | ՀՆԱ
(բիլ. ԱՄՆ դոլար) |
մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ
(ԱՄՆ դոլարով) |
ՀՆԱ
(անվանական, ԱՄՆ միլիարդ դոլարով) |
ՀՆԱ-ի աճ (իրական) |
գնաճ (տոկոսներով) |
Պետական պարտքը (ՀՆԱ-ի տոկոսը) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 3.75 | 1,880 | 1.79 | ... | ... | ... |
| 1995 | 4.86 | 2,118 | 2.09 | 9.8% | 6.5% | ... |
| 2000 | 5.91 | 2,235 | 1.78 | −0.4% | 3.3% | 234% |
| 2005 | 8.32 | 2,731 | 2.94 | 9.0% | 12.1% | 155% |
| 2006 | 10.20 | 3,453 | 4.01 | 18.9% | 6.2% | 83% |
| 2007 | 10.76 | 3,545 | 4.33 | 2.8% | 7.2% | 73% |
| 2008 | 11.09 | 3,556 | 5.14 | 1.1% | 7.5% | 78% |
| 2009 | 11.06 | 3,454 | 4.73 | −1.0% | 2.2% | 90% |
| 2010 | 11.73 | 3,571 | 5.64 | 4.8% | 6.3% | 81% |
| 2011 | 12.53 | 3,720 | 6.78 | 4.7% | 5.7% | 72% |
| 2012 | 13.51 | 3,911 | 6.72 | 5.8% | 4.9% | 74% |
| 2013 | 14.56 | 4,116 | 7.33 | 6.1% | 4.1% | 71% |
| 2014 | 15.64 | 4,321 | 6.62 | 5.6% | 3.8% | 80% |
| 2015 | 15.95 | 4,304 | 6.18 | 0.8% | 0.5% | 98% |
| 2016 | 16.42 | 4,328 | 6.41 | 1.6% | 1.5% | 99% |
| 2017 | 17.25 | 4,444 | 6.83 | 3.2% | 2.3% | 91% |
Դիվերսիֆիկացում խմբագրել
2007 թվականին հանքարդյունաբերությունը կազմում էր Մավրիտանիայի տնտեսության ավելի քան 35% - ը, իսկ ձկնորսությունը կազմում էր մինչև 54% (Այս ոլորտների միջև ուժերի հարաբերակցության զգալի փոփոխություններով)[6]։ Տնտեսության դիվերսիֆիկացումը հանքարդյունաբերության հետ չունեցող ոլորտների հաշվին մնում է երկարաժամկետ խնդիր։ Մավրիտանիան սննդի զուտ ներմուծող է, ըստ հաղորդումների, այն ապահովում է իր ներքին պարենային կարիքների 70% - ը[7]։
Բնական գազի Կրիա/Ահմեյիմ նախագիծ խմբագրել
2015թ-ին Կոսմոս Էներգիան զգալի առաջընթաց գրանցեց Սենեգալի և Մավրիտանիայի ծովային սահմանին բնական գազի արտադրության մեջ, իսկ 2016-ի դեկտեմբերին համագործակցեց Բրիթիշ Պետրոլեումի հետ[8]։ Նշված երկու ընկերությունները, ինչպես նաև Մավրիտանիայի և Սենեգալի կառավարությունները և երկու երկրների ազգային նավթային ընկերությունները, լավատեսորեն են վերաբերվում այս գազային հանքավայրերի ներուժին։ Պաշարները գնահատվել են 15 տրիլիոն խորանարդ ֆուտ[9]։ Ըստ նրանց՝ «դա համարժեք է Աֆրիկայի ողջ ներկայիս գազի արդյունահանմանը մոտ յոթ տարվա ընթացքում»[9]։ Արտադրության փուլը կսկսվի 2022 թվականին՝ տարեկան 2,3 միլիոն տոննայից սկսած[10]։
Վուդսայդ Պետրոլեում ընկերության հետ վեճը խմբագրել
2006 թվականի փետրվարին Մավրիտանիայի նոր կառավարությունը դատապարտեց նավթային պայմանագրի փոփոխությունները, որը երկրի նախկին առաջնորդ Ուլդ Թայիան կնքել էր ավստրալական Վուդսայդ Պետրոլեում ընկերության հետ։ 2004 թվականին Վուդսայդ Պետրոլեում ընկերությունը համաձայնեց 600 միլիոն ԱՄՆ դոլար ներդնել Մավրիտանիայում ծովային ՉինգուԷտչ նավթային նախագծի մշակման համար։ Ստորագրված վիճահարույց փոփոխությունները, ըստ Մավրիտանիայի իշխանությունների, սովորական պրակտիկայի իրավական շրջանակից դուրս են, ինչը մեծ վնաս է հասցնում երկրին և կարող են Մավրիտանիային արժենալ տարեկան մինչև 200 միլիոն դոլար։ Վուդսայդ Պետրոլեում ընկերության կողմից ստորագրված 2005 թվականի փետրվարի 1-ին չորս փոփոխությունները թույլատրող օրենքի ընդունումից երկու շաբաթ անց, դրանք նախատեսում էին նավթի արդյունահանման պետական քվոտայի նվազում և որոշակի գոտիներում հարկերի 15 տոկոս կրճատում։ Նրանք նաև թուլացրեցին բնապահպանական սահմանափակումները և ընդլայնեցին հանքարդյունաբերության և հետախուզման մենաշնորհի տևողությունը և շրջանակը, Ի թիվս այլ միջոցառումների։
Վիճարկվող փոփոխությունները ստորագրվել են նավթի նախկին նախարար Զեյդան Ուլդ Հմեյդայի կողմից 2004 թվականի փետրվարին և 2005 թվականի մարտին։ Հմեյդան ձերբակալվել էր 2006 թվականի հունվարին՝ երկրի հիմնական տնտեսական շահերի դեմ լուրջ հանցագործությունների մեղադրանքով։
Նուակշոտի իշխանությունները հայտարարել են, որ կառավարությունը, ամենայն հավանականությամբ, կդիմի Միջազգային արբիտրաժին, որը նույնպես քննարկել է Վուդսայդ Պետրոլեում ընկերությունը (որն աշխատել է Հարդման-ի, Բի Ջի Գրուպ - ի, Պրեմիեր-յուղի, Ռոկ յուղի, Ֆյուժնի, Պետրոնաս-ի, Դանա Պետրոլեումի, Աֆրիկայի Էներգետիկայի և Մավրիտանական ածխաջրածինների ընկերության հետ)։
2001 թվականին Չինգետիի հանքավայրում հետազոտված նավթի պաշարները կազմում են մոտ 120 000 000 բարել (19 000 000 մ3)։ 2005 թվականի դեկտեմբերի վերջին իշխանությունները հաշվարկել են, որ 2006 թվականին նավթի վաճառքից ստացված եկամուտները կկազմեն 47 միլիարդ ածուխ (մոտ 180 միլիոն ԱՄՆ դոլար) եւ կկազմեն պետական բյուջեի մեկ քառորդը[11]։
Նշվում է, որ որոշ ամերիկյան նավթային ընկերություններ ներգրավված են Մավրիտանիայում նավթի հետ կապված կոռուպցիայի մեջ[12]։
Էլեկտրականություն խմբագրել
Մավրիտանիան ունի 380 ՄՎտ արտադրող հզորություններ, որոնցից 263 ՄՎտ-ը հանածո վառելիք է, իսկ 117 ՄՎտ-ը՝ վերականգնվող[13]։ Արևային եղանակը շատ շահավետ է դարձնում արևային էներգիան, և 2016 թվականին Մասդարի աջակցությամբ տեղադրվել է ութ էլեկտրակայան՝ 16,6 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ[14]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — WB.
- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
- ↑ «Report for Selected Countries and Subjects» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
- ↑ International Trade Company
- ↑ IRIN 2008, 'MAURITANIA: Record hunger predicted in 2008', www.irinnews.org, 19 March. Retrieved on 20 March 2008.
- ↑ «Future potential: how Mauritania and Senegal are set to become new players in natural gas supply». bp.com. 2017 թ․ մայիսի 8.
- ↑ 9,0 9,1 «The Tortue/Ahmeyim projectThe Tortue/Ahmeyim project». bp.com. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
- ↑ «IMF Islamic Republic of Mauritania : Third Review Under the Extended Credit Facility Arrangement-Press Release; Staff Report; and Statement by the Executive Director for the Islamic Republic of Mauritania». imf.org. 2019 թ․ մայիսի 31.
- ↑ «Mauritania and firm row over oil». BBC News. 2006 թ․ փետրվարի 6.«Crise ouverte avec la compagnie pétrolière Woodside». Radio France International. 2006 թ․ փետրվարի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 10-ին.
- ↑ Looking Glass News. «Mauritanian coup has Bush administration[sic]/Big Oil fingerprints». Looking Glass News. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ «Power Africa in Mauritania | Power Africa | U.S. Agency for International Development». www.usaid.gov (անգլերեն). 2019 թ․ հոկտեմբերի 21. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28-ին.
- ↑ «UAE installs eight solar energy plants in Mauritania». The National (անգլերեն). 2016 թ․ նոյեմբերի 27. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Mauritania latest trade data on ITC Trade Map
- Katsarova, Ivana. «EU-Mauritania fisheries agreements» (PDF). Library Briefing. Library of the European Parliament. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 17-ին.