Չիկագոյի Առևտրի խորհուրդը (CBOT), որը ստեղծվել է 1848 թվականի ապրիլի 3-ին, աշխարհի ամենահին ֆյուչերսների և օպցիոնների բորսաներից մեկն է[1]։ Այն նշանակալի դեր է խաղացել ֆյուչերսների և օպցիոնների առևտրի զարգացման և աճի գործում, մասնավորապես գյուղատնտեսական ապրանքների մեջ: 2007 թվականի հուլիսի 12-ին «CBOT»-ը միավորվեց մեկ այլ հայտնի բորսայի՝ Չիկագոյի ապրանքային բորսայի (CME) հետ: Այս միաձուլումը ձևավորեց նոր կազմակերպություն, որը հայտնի է որպես «CME Group»: Միաձուլումը նշանակալից իրադարձություն էր ֆինանսական ոլորտում՝ միավորելով ֆյուչերսների և օպցիոնների առևտրի երկու հիմնական խաղացողներին: Միաձուլումից հետո «CBOT»-ը և «CME»-ն երկու այլ բորսաների հետ միասին՝ Նյու Յորքի ապրանքային բորսան (NYMEX) և ապրանքային բորսան (COMEX), այժմ գործում են «CME Group»-ի հովանու ներքո[2]։ «CME Group»-ում «CBOT»-ը և այլ բորսաները գործում են որպես նշանակված պայմանագրային շուկաներ (DCM): Սա նշանակում է, որ նրանք լիազորված են կարգավորող գործակալությունների կողմից, ինչպիսիք են Ապրանքների ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովը (CFTC)՝ ապահովելու շուկա ֆյուչերսների և օպցիոնների պայմանագրերի առևտրի համար:

Պատմություն խմբագրել

 
Տղամարդիկ, ովքեր աշխատում են Չիկագոյի առևտրի խորհուրդում, լուսանկարը արվել է Սթենլի Կուբրիկի կողմից 1949 թվականին «Look» ամսագրի համար:
 
Առևտրային հարթակ Չիկագոյի Առևտրի խորհուրդում, 1993 թվական

Ապրանքների գնորդների և վաճառողների առկայության վերաբերյալ ամերիկացի թրեյդերների մտահոգությունը հանգեցրեց ապրանքների առուվաճառքի ֆորվարդային պայմանագրերի կնքմանը: Այնուամենայնիվ, վարկային ռիսկը շարունակում էր մնալ լուրջ խնդիր։ «CBOT»-ը ձևավորվել է՝ ապահովելու կենտրոնացված վայր, որտեղ գնորդներն ու վաճառողները կարող են հանդիպել՝ բանակցելու և ֆորվարդային պայմանագրերը ձևակերպելու համար: 1848-ի վաղ քննարկումը Թոմաս Ռիչմոնդի և Վ. Լ. Ուայթինգի միջև առևտրի խորհրդի ստեղծման պատշաճության վերաբերյալ հանգեցրեց մարտի 13-ին առևտրականների և գործարարների հանդիպմանը՝ հօգուտ դրա ստեղծման և արդյունքում որոշում կայացվեց նման հաստատության ստեղծման և Սահմանադրության մշակման համար: Այնուհետև հանձնաժողովը մշակեց ենթաօրենսդրական ակտեր, որոնք ընդունվեցին ապրիլի առաջին երկուշաբթի օրը Առևտրի խորհրդի 82 կանոնադրական անդամների կողմից[3]։

1864 թվականին «CBOT»-ը թվարկեց առաջին ստանդարտացված «բորսայում վաճառվող» ֆորվարդային պայմանագրերը, որոնք կոչվում էին ֆյուչերսային պայմանագրեր: 1919 թվականին Chicago Butter and Egg Board-ը[4] որը «CBOT»-ի մի մասն է, վերակազմավորվեց, որպեսզի անդամ թրեյդերներին հնարավորություն ընձեռվի ապագա առևտուրը թույլ տալ, և դրա անունը փոխվեց «Chicago Mercantile Exchange» (CME). Այնուամենայնիվ, «CBOT»-ի քաղաքականությունը, մասնավորապես աշխատանքային ժամերից հետո առևտրի և գնագոյացման սահմանափակումները, հարուցեցին իրավական վեճ: 1917 թվականի «Chicago Board of Trade»-ի գործն ընդդեմ Միացյալ Նահանգների գործը հասավ ԱՄՆ Գերագույն դատարան՝ վիճարկելով 1890 թվականի Շերմանի հակամենաշնորհային ակտի մեկնաբանությունը: Դատարանի վճիռն ընդգծեց հակամենաշնորհային օրենքները մեկնաբանելու «բանականության կանոնի» կարևորությունը՝ ձևավորելով կարգավորիչները: լանդշաֆտ ֆյուչերսների առևտրի համար:

2005 թվականի հոկտեմբերի 19-ին 3,191,489 «CBOT»-ի բաժնետոմսերի նախնական հրապարակային առաջարկը (IPO) գնահատվել է 54,00 ԱՄՆ դոլար (ԱՄՆ դոլար) մեկ բաժնետոմսի համար: Առևտրի առաջին օրը բաժնետոմսերը «NYSE»-ում փակվել են +49%-ով և կազմել $80,50 (ԱՄՆ դոլար)՝ ազդարարելով ներդրողների վստահությունը և շուկայի լավատեսությունը:

2007 թվականին «CBOT»-ը և «Chicago Merchantile Exchange7-ը միավորվեցին՝ ձևավորելով «CME Group»-ը:

Չիկագոյի Առևտրի խորհրդի շենքը խմբագրել

 
Չիկագոյի Առևտրի խորհրդի շենքը

1930 թվականից Չիկագոյի Առևտրի խորհուրդը գործում է Չիկագոյի «141 West Jackson Boulevard»-ում, որը տեղակայված է աշտարակային կառույցում, որը նախագծվել է հայտնի «Holabird & Root»-ի կողմից: Ունենալով 605 ֆուտ (184 մետր) բարձրություն՝ այն պահպանում էր Չիկագոյի ամենաբարձր շենքը, մինչև որ Ռիչարդ Ջեյ Դեյլի կենտրոնը գերազանցեց այն 1965 թվականին: Այս ճարտարապետական հրաշքը, որը բնութագրվում է իր Ար-դեկո ոճով, պարծենում է նկարիչ Ալվին Մեյերի քանդակագործական զարդանախշերով՝ ավելացնելով շքեղություն Չիկագոյի երկնքում: Նրա գագաթնակետին կանգնեցված է հռոմեական աստվածուհի Կերեսի 31 ոտնաչափ (9,5 մետր) շքեղ արձանը, որը նշանավորում է «CBOT»-ի հարուստ ժառանգությունը՝ որպես ապրանքային առևտրի կենտրոն: Կերեսի արձանը, որը հաճախ աչքի է ընկնում դեմքի դիմագծերի բացակայությամբ, տարիների ընթացքում ինտրիգների և շահարկումների առիթ է դարձել: Թեև տարածված լուրերը ենթադրում էին, որ դրա անդեմ լինելը պայմանավորված է շենքի բարձր բարձրությամբ, որն աննկատելի էր դարձնում դեմքի մանրամասները, այս ենթադրությունը հերքվեց: Իրականում, քանդակագործ Ջոն Սթորսը պատկերացնում էր Կերեսին եթերային և աստվածային աուրայով, որը միտումնավոր բաց թողեց դեմքի հատկությունները, որպեսզի արձանը ներկայանա հավիտենական և այլաշխարհիկ որակով:

1977 թվականի մայիսի 4-ին Չիկագոյի առևտրի խորհուրդը նշանակվեց Չիկագոյի ուղենիշ։ Այնուհետև այն վաստակեց ազգային պատմական հուշարձանի հարգելի կարգավիճակ՝ ամրացնելով իր տեղը ամերիկյան ճարտարապետության պատմության մեջ: Այսօր Առևտրի խորհրդի շենքը սերտորեն միացած է բազմաթիվ երկնաքերերով Չիկագոյի զբաղված «Loop» առևտրային թաղամասի սրտում:

Առևտրային հարթակներ խմբագրել

Փոսը (Pit) խմբագրել

 
Ժամացույց շենքի ճակատային մասում

Չիկագոյի Առևտրի խորհրդի (CBOT) հիմքում ընկած է փոսը՝ ութանկյուն բարձրացած կառույց, որը ակտիվ առևտրի կանոնավոր ժամերին (RTH) ակտիվանում է: «CBOT»-ի առևտրային հարթակում բազմաթիվ փոսեր հեշտացնում են բաց առևտուրը, որտեղ թրեյդերները մասնակցում են դեմ առ դեմ գործարքների՝ օգտագործելով և՛ ձայնային զանգերը, և՛ ձեռքի ազդանշանները՝ հայտերի և առաջարկների հետ հաղորդակցվելու համար:

Ութանկյունի արտաքին մասում բարձրացող աստիճանները և ներսից իջնող աստիճանները փոսին տալիս են ամֆիթատրոնի տեսք և թույլ են տալիս հարյուրավոր առևտրականների տեսնել և լսել միմյանց առևտրի ժամերին: Փոսերի և փոսերի առևտրի կարևորությունը ընդգծվում է ոճավորված փոսի օգտագործմամբ որպես «CBOT»-ի լոգո: Չիկագոյի պատմությունը նաև Ֆրենկ Նորիսի դասական վեպի վերնագիրն ու թեման է (1903)[5]:

Առևտուրն իրականացվում է փոսերում՝ սակարկելով կամ առաջարկելով պայմանագրերի գին և քանակ՝ կախված գնելու (առաջարկի) կամ վաճառքի (առաջարկի) մտադրությունից:

Սա սովորաբար արվում է՝ օգտագործելով վաճառողի մտադրությունների ֆիզիկական պատկերը նրա ձեռքերով: Եթե առևտրականը ցանկանում է գնել տասը պայմանագիր ութ գնով, օրինակ, փոսում նա բղավում է «8-ը 10-ի դիմաց»՝ նշելով գինը քանակից առաջ, և ափը դեպի ներս կշրջի դեպի դեմքը՝ ցուցամատը դնելով ճակատին։ նշանակում է տասը; եթե նա գներ, ցուցամատը կդներ կզակի վրա։ Եթե վաճառականը ցանկանում է վաճառել հինգ պայմանագիր ութ գնով, նրանք բղավում են «5-ը 8-ում՝ նշելով քանակությունը գնից առաջ, և ցույց են տալիս մի ձեռքը՝ ափը դեպի դուրս՝ ցույց տալով 5 մատը։

Ձեռքի ազդանշանների և ձայնային ներկայացման համակցությունը վաճառողի կողմից հայտերի և առաջարկների արտահայտման եղանակի միջև պաշտպանություն է շուկայի այլ մասնակիցների կողմից սխալ մեկնաբանություններից: Պատմական նպատակների համար կազմվել և հրապարակվել է «CBOT»-ի առևտրային փոսերում օգտագործվող ձեռքի ազդանշանային լեզուն գրանցելու պատկերազարդ նախագիծ[6]։

Էլեկտրոնային առևտրի աճով, փոսի կարևորությունը զգալիորեն նվազել է շատ պայմանագրերի համար, թեև փոսը մնում է լավագույն վայրը բարդ օպցիոնների սփրեդի լրացման համար: 2015 թվականին Չիկագոյի Առևտրի խորհուրդը պաշտոնապես վերացրեց բաց բողոքի օգտագործումը բոլոր գյուղատնտեսական ապրանքներում՝ հօգուտ էլեկտրոնային առևտրի, վիճահարույց քայլ, որը զայրացրեց որոշ երկարամյա առևտրականների.[7]

News lines խմբագրել

 
Առևտրի խորհրդի շենքը
  • 1974 թվականի օգոստոսի 1-ին առևտուրը Չիկագոյի Առևտրի խորհուրդում դադարեցվեց ռումբի սպառնալիքից հետո: Անանուն զանգահարողը պնդել է, որ շենքի ներսում ռումբ է տեղադրված, ինչի պատճառով իշխանություններն անհապաղ միջոցներ են ձեռնարկել՝ ապահովելու առևտրականների և անձնակազմի անվտանգությունը:
  • 1981 թվականի հոկտեմբերի 22-ին մեկ այլ ռումբի սպառնալիք խաթարեց առևտրային գործունեությունը ինչպես «CBOT»-ում, այնպես էլ Ֆիլադելֆիայի ֆոնդային բորսայում: Անանուն զանգահարողները պնդում էին համապատասխան շենքերում ռումբերի առկայության մասին, ինչը հանգեցրեց առևտրի ժամանակավոր դադարեցմանը, քանի որ անվտանգության միջոցառումներ էին իրականացվում:
  • 2006 թվականի օգոստոսի 1-ին «CBOT»-ը ներմուծեց կողք կողքի առևտուրը գյուղատնտեսական ֆյուչերսների համար՝ նշելով առևտրային տեխնոլոգիայի զգալի առաջընթաց: Այս նորարարական մոտեցումը թույլ էր տալիս պատվերները կատարել էլեկտրոնային եղանակով կամ բաց բողոքի միջոցով pit թրեյդերների կողմից՝ դրանով իսկ համախմբելով իրացվելիությունը մեկ առևտրային ֆոնդի մեջ:
  • 2006 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Չիկագոյի ապրանքային բորսան հայտարարեց Chicago Board of Trade-ի գնման մասին 8 միլիարդ դոլարի բաժնետոմսով՝ միանալով երկու ֆինանսական հաստատություններին որպես «CME Group, Inc»։
  • 2007 թվականի հուլիսի 9-ին Չիկագոյի ապրանքային բորսայի հետ հայտարարված միաձուլումը հաստատվեց «CBOT»-ի բաժնետերերի կողմից՝ «ստեղծելով երբևէ ածանցյալ գործիքների ամենամեծ շուկան»[8]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Siler, Julia Flynn (1989-02-21). «At Chicago Boards, Styles Differ». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2020-02-24-ին.
  2. «Futures & Options Trading for Risk Management». CME Group. 2012-09-24. Վերցված է 2012-10-02-ին.
  3. Taylor, Charles Henry (1917). «History of the Board of Trade of the city of Chicago». Robert O. Law Company. էջեր 135–137. Վերցված է July 4, 2020-ին.
  4. «Futures & Options Trading for Risk Management – CME Group». Cme.com. 2012-09-24. Վերցված է 2012-10-02-ին.
  5. The Pit by Frank Norris – Project Gutenberg. Gutenberg.org. 2003-08-01. Վերցված է 2012-10-02-ին.
  6. «TradingPitHistory.com». CBOT Trading Pit Hand Signals.
  7. «Rowdy 'open outcry' reaching quiet end for longtime CBOT corn trader». Reuters (անգլերեն). 2015-02-06. Վերցված է 2023-08-19-ին.
  8. «Topic Galleries - chicagotribune.com». Chicago Tribune.(չաշխատող հղում)

Գրականություն խմբագրել

  • Durica, Dr. Michael (2006). Product Development for Electronic Derivative Exchanges: The case of the German ifo business climate index as underlying for exchange traded derivatives to hedge business cycle risk. Pro Business. Berlin. 3-939533-05-X.
  • Ryan, Oliver (Nov. 14, 2005). "Chicago's Making A Contracts Killing". FORTUNE, p. 22.
  • Emily Lambert (2011). The Futures: The Rise of the Speculator and the Origins of the World's Biggest Markets. Basic Books.
  • Erika Olson (2011). Zero-Sum Game: The Rise of the World's Largest Derivatives Exchange. John Wiley & Sons.
  • Leg the Spread: A Woman's Adventures Inside the Trillion-Dollar Boys' Club of Commodities Trading by Cari Lynn (Random House/Broadway Books) [1]

Արտաքին հղումներ խմբագրել