Մասնակից:Maagg08/Ավազարկղ9
«Իրաք և Աֆղանստան» հուշահամալիր (անգլ.՝ Iraq and Afghanistan Memorial), բրիտանացի քանդակագործ Փոլ Դեյի հուշարձանը, ստեղծված 2017թ.։ Գտնվում է Լոնդոնի Victoria Embankment Gardens-ում, Մեծ Բրիտանիա։ Բացել է Մեծ Բրիտանիայի թագուհի Ելիզաբեթ II-ը։
Պատմություն խմբագրել
Հուշահամալիրը նախատեսված էր հարգելու ինչպես Պարսից ծոցի պատերազմում, Աֆղանստանում և Իրաքում ծառայած զինվորականներին, այնպես էլ քաղաքացիական անձանց, ովքեր աշխատել են բարելավելու այս երկրների բնակիչների կյանքը մարդասիրական օգնության բաշխման, կրթության զարգացման և զարգացման միջոցով՝ առողջապահություն, կառավարում և ենթակառուցվածքներ:[1][2] Ընդհանուր առմամբ, 1990-2015 թվականներին, այսինքն՝ Իրաքի և Աֆղանստանի պատերազմների ժամանակ, մահացել է Մեծ Բրիտանիայի 682 քաղաքացի։[3][4]2014 թվականի նոյեմբերի 8-ին, Հիշատակի կիրակի օրը, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Դեյվիդ Քեմերոնը հայտարարեց իր խնդրանքը, որ Լորդ Ստիրուպը, 2006-ից 2010 թվականներին պաշտպանության շտաբի նախկին ղեկավարը, ով ղեկավարել է գործողությունները Իրաքում և Աֆղանստանում, նախագահելու հոգաբարձուների խորհուրդը դրամահավաքի և կառուցման գործում՝ ազգային հուշահամալիր այս պատերազմների մասնակիցներին[5][6]։ Բացի լորդ Ստիրուպից, հուշահամալիրի հոգաբարձուների խորհրդի կազմում ընդգրկված էին լորդ Բոյսը և լորդ Ուոքերը՝ պաշտպանության շտաբի նախկին ղեկավարները համապատասխանաբար 2001-2003 և 2003-2006 թվականներին, ինչպես նաև քանդակագործ Փոլ Դեյը:[7].
The Sun թերթի խմբագիրները հանդես են եկել այս նախաձեռնության օգտին[5] և դիմել Մեծ Բրիտանիայի խոշորագույն ընկերություններին ֆինանսական աջակցության խնդրանքով։[8] Ձեռնարկվել է նաև դրամահավաքի արշավ՝ «DUTY» տեքստով հաղորդագրություններ ուղարկելով տարբեր համարների, որոնցից 3 կամ 10 ֆունտ է դեբետագրվել, ինչպես նաև զանգահարելով կոնկրետ հեռախոսահամար՝ մինչև 10,000 ֆունտ նվիրաբերելու համար։[9] 2015 թվականի մարտին արդեն հավաքվել էր 750,000 ֆունտ, քանի որ այն բանից հետո, երբ լորդ Էշկրոֆթը 50,000 ֆունտ նվիրաբերեց, գանձապետարանի կանցլեր Ջորջ Օսբորնը հայտարարեց, որ կառավարությունը ևս 500,000 ֆունտ է հատկացրել բանկերին LIBOR-ի տվյալները կեղծելու համար:[10][11] Արդեն նույն տարվա հուլիսին, այսինքն՝ քարոզարշավի մեկնարկից ութ ամիս անց, գործարար Ջոն Քոդվելի 50 հազար նվիրատվությունից հետո հավաքվել է ամբողջ պահանջվող գումարը՝ 1 մլն ֆունտ ստերլինգ։[12]
Հուշահամալիրի դիզայնe8ը քանդակագործ Դեյն է, ով աշխատում էր Ֆրանսիայում:[13][14] Հուշարձանի համար նախատեսված 10 քարե բլոկները, որոնցից ամենամեծը կշռում էր 7000 կգ, հանվել են Ջորդանսի հանքից, այնուհետև քանդակագործի դիզայնով փորվել են stoneCIRCLE-ում, որը հիմնված է Բեսինգսթոքում:[15] Հուշարձանի նախագծմանը, դիզայնի մշակմանը և շինարարությանը մասնակցել են Atkins ընկերության նախագծող ինժեներները և Donald Insall Associates ճարտարապետական ֆիրմայի աշխատակիցները։[16][7] Հուշահամալիրը կանգնեցվել է Վեսթմինսթերում գտնվող Victoria Embankment Gardens-ում՝ Թեմզա գետի և Մեծ Բրիտանիայի պաշտպանության նախարարության կենտրոնակայանի միջև, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի և Կորեական պատերազմի հուշարձաններով հարուստ տարածքում։[4][2][17].
2017 թվականի մարտի 9-ին հուշահամալիրը բացվեց Մեծ Բրիտանիայի թագուհի Ելիզաբեթ II-ի կողմից՝ Էդինբուրգի դուքս Ֆիլիպի, Ուելսի արքայազն Չարլզի, Կոռնուոլի դքսուհի Կամիլլայի, Քեմբրիջի դուքս Ուիլյամի, Քեմբրիջի դքսուհի Քեթրինի, Ուելսի արքայազն Հենրիի, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թերեզա Մեյի և նրա նախորդներ Ջոն Մեյջորի, Թոնի Բլերի և Դեյվիդ Քեմերոնի, պաշտպանության հարցերով պետական քարտուղար Մայքլ Ֆելոնի, կառավարության նախարարների, և ընդհանուր առմամբ մոտ 2500 մարդու, այդ թվում՝ վետերանների և նրանց հարազատների ներկայությամբ:[4][18][19][20][2][17] Բացմանը նախորդել է ձիավոր գվարդիականների շքերթը և ծիսակարգը, որը անցկացրել է նավատորմի հոգևորականը, արժանապատիվ Իան Ուիթլին:[20][17] Այնուհետև տեղի ունեցավ ընդունելություն վետերանների և նրանց ընտանիքների անդամների համար, որը կազմակերպել էր Բրիտանական թագավորական լեգեոնը։[21][14] Էդինբուրգի դուքսը արարողության ժամանակ նշել է, որ չի կարողացել տեսնել հուշահամալիրի մակագրությունները, որից հետո քանդակագործ Դեյը խոստացել է շտկել այդ թերությունը։[22] Որոշ զոհվածների հարազատներ և մերձավորներ քննադատեցին արարողությունը այն բանի համար, որ իրենք չհրավիրվեցին, ինչպես նաև Թոնի Բլերի ներկայության պատճառով, որի օրոք Մեծ Բրիտանիան ներգրավվեց Իրաքի պատերազմում:[2][17] Ավելի վաղ պատերազմի այրիների քննադատության պատճառով վարչապետ Մեյը ստիպված էր բացատրություն տալ Համայնքների պալատին:[23][24] Քննադատվեց նաև հուշահամալիրի գաղափարը. Ըստ աֆղանական ծագումով The Independent-ի սյունակագրի՝ ոչ մի պատերազմ կայունություն չի բերել ո՛չ Իրաքին, ո՛չ Աֆղանստանին՝ միայն ոչնչացնելով այս երկրների մշակույթն ու ապրելակերպը։[25]
Կազմը խմբագրել
Հուշահամալիրը բաղկացած է երկու պորտլանդական քարե մոնոլիտներից՝ 33 տոննա քաշով և 19 ֆուտ (5,5 մետր) բարձրությամբ։ Քարի մի կողմում վերևում փորագրված է «ԻՐԱՔ», իսկ ներքևում՝ «ԱՖՂԱՆԻՍՏԱՆ», իսկ մյուս կողմում՝ համապատասխանաբար՝ «ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ» և «ՊԱՐՏԱԶՄՈՒԹՅՈՒՆ»: Յուրաքանչյուր քարի կողերը միտումնավոր թողնված են չկտրված՝ խորհրդանշելով Իրաքի և Աֆղանստանի ժայռոտ տեղանքը, պատերազմների հակասական արդյունքները և դրա շուրջ հանրության վեճը: Քարերը միմյանցից մի փոքր հեռու են կանգնած՝ որպես հասարակության մեջ կարծիքների բաժանման ակնարկ, և միևնույն ժամանակ միավորված են հսկայական բրոնզե մեդալիոնով՝ ռազմական թեմաներով ռելիեֆով։ Մի կողմից անընդմեջ պատկերված են մարտական իրավիճակում հայտնված մի քանի զինվորներ, իսկ մյուս կողմից՝ Իրաքի և Աֆղանստանի բնակիչներին բժշկական և հումանիտար օգնություն ցուցաբերող քաղաքացիական անձինք, տարեցներ, կանայք և երեխաներ։ Ի տարբերություն նմանատիպ հուշարձանների՝ այս հուշահամալիրը չի պարունակում զոհերի անունները, այդ իսկ պատճառով այն հուշարձան է բոլոր նրանց, ովքեր ծառայել են Մեծ Բրիտանիային՝ թե՛ զինվորականներին, թե՛ քաղաքացիական անձանց։[4][15][2][17][20][25][26]
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Iraq and Afghanistan memorial». Правительство Великобритании. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Caroline Davies (2017-03-09). «Queen unveils Iraq and Afghanistan war memorial amid fury at Blair presence». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-15-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Iraq and Afghanistan memorial to mark 25 years of war unveiled in London». Sky News. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Iraq and Afghanistan Memorial unveiled in London». Правительство Великобритании. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-03-27-ին. Վերցված է 2018-10-19-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 5,0 5,1 Craig Woodhouse, David Willetts (2014-11-09). «'A new war memorial will ensure that long after we are gone, our generation's sacrifices will be honoured'». The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Afghan and Iraq war memorial plan announced». BBC News. 2014-11-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-18-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 7,0 7,1 «The Iraq and Afghanistan Memorial official brochure». Правительство Великобритании. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Craig Woodhouse, David Willetts (2014-11-23). «Dig Deep for the Desert Heroes». The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Craig Woodhouse (2015-03-08). «Do your duty for Britain's desert heroes». The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Craig Woodhouse (2015-03-15). «£750k memorial campaign fund soars after double boost». The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-04-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Craig Woodhouse (2016-11-24). «LIBOR funding flows for military community». Правительство Великобритании. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-22-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Craig Woodhouse (2015-07-11). «Victory! Desert heroes get their memorial». The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Craig Woodhouse (2016-07-10). «Work begins on £1million war memorial funded by Sun on Sunday campaign». The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 14,0 14,1 «Iraq and Afghanistan Memorial to be unveiled in London». Правительство Великобритании. 2017-01-30. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-08-09-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 15,0 15,1 «Iraq, Afghanistan, Gulf War Memorial». stoneCIRCLE. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-22-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Iraq and Afghanistan Memorial unveiled in London». Atkins[en]. 2017-03-09. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 «Iraq and Afghanistan wars memorial unveiled». BBC News. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-21-ին. Վերցված է 2018-10-19-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «DFID staff attend unveiling of the Iraq and Afghanistan memorial». Правительство Великобритании. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-22-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Queen Officially Unveils Iraq And Afghanistan Memorial». Forces.net[en]. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 20,0 20,1 20,2 «Queen thanks military who helped bring 'peace' to Iraq and Afghanistan at national memorial service». The Telegraph. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-11-14-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Iraq and Afghanistan Memorial unveiled by the Queen». Королевский британский легион. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-22-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Hannah Furness (2017-03-09). «Artist may tweak new Iraq and Afghanistan memorial after Duke of Edinburgh said he can't read it». The Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Widows Slam Handling Of Iraq Afghanistan Memorial Unveiling». Forces.net[en]. 2017-03-07. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-24-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «MoD Backtracks Over Memorial Unveiling». Forces.net[en]. 2017-03-08. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 25,0 25,1 Sarah Sahim (2017-03-13). «The British Iraq and Afghanistan war memorial celebrates those who destroyed my country». The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Portland Stone Iraq & Afghanistan memorial unvieled». Albion Stone[en]. 2017-03-09. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-23-ին. Վերցված է 2018-10-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)