Մասնակից:Justoka/Ավազարկղ

Mavi Vatan, Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz, Akdeniz ve Ege'de ilan ettiği deniz yetki alanlarını (karasuları, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge) kapsayan doktrin.^[1]

Arka plan

1947 yılında dönemin ABD Başkanı Truman, ABD’nin batısında yapılacak petrol arama ve çıkarma işlemleri için kıta sahanlığı olarak adlandırılan, ülkelerin deniz yetkilerini tanımlayarak denizlerin de ülkelerin bir parçası olduğunu kabul eden bir anlayışı ortaya attı.^[2] 1958'de, Cenevre Deniz Hukuku Sözleşmesi ile resmîleşen kıta sahanlığı kavramı^[3] Mavi Vatan doktrininin zeminini hazırladı.^[4]

2 Mart 2004’te BM’ye verilen nota ile Türkiye, bazı batı bölgelerinde egemenlik hakları olduğunu ilk kez iddia etti. BM’ye verilen 4 Ekim 2005 tarihli notada AB'nin amise 32^o 16’’ 18’ ila 28^o Doğu boylamı arasında, 34^o Kuzey enleminin kuzeyinde kalan deniz alanlarının kendi kıta sahanlığı olduğu ve 28^o Doğu boylamının batısında, Ege Denizi’ndeki Türkiye ile Yunanistan kıta sahanlığı sınırının Akdeniz’e ulaştığı noktaya kadar uzanacağı bildirildi ve 2006’da Türk Deniz Kuvvetleri bölgede Akdeniz Kalkanı Harekâtı’nı başlattı.^[5] Mavi Vatan kavramı, ilk defa 14 Haziran 2006 tarihinde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda düzenlenen Karadeniz ve Deniz Güvenliği konulu sempozyumda Cem Gürdeniz tarafından ortaya atıldı.^[1]^[6] Cihat Yaycı'nın geliştirilmesinde katkı sağladığı kavram 2010'da Cihat Yaycı'nın Temel Deniz Hukuku adlı kitabında kayda geçirildi. Mavi Vatan, 2015 yılı sonrasında Türkiye’nin deniz alanlarında askeri güce dayalı strateji yürütmesinde etkin rol oynadı^[6] ve 2019'da, Türkiye tarihinde ilk defa eş zamanlı olarak Karadeniz, Ege ve Akdeniz'de Mavi Vatan Tatbikatı yapıldı.^[7]^[8]

Türkiye-Libya MEB anlaşması

Կաղապար:Ayrıca bakınız Türkiye ile Libya arasında gerçekleşen deniz yetki alanlarının sınırlandırılması anlaşması, Mavi Vatan doktrinin somut adımlarından biridir.^[4] Anlaşmanın kilit isimlerinden olan Cihat Yaycı 18 Mayıs 2020 tarihinde görevinden istifa etmiştir.

27 Kasım 2019 tarihinde, Türkiye hükümeti ile Libya hükümeti arasında Akdeniz’de deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin mutabakat muhtırası İstanbul’da imzalandı ve Türkiye’de, 7195 sayılı kanunla uygun bulundu. 7 Aralık 2019’da Resmi Gazete’de yayımlanarak iç hukukta yürürlüğe girdi. Libya’da ise 6 Aralık 2019’da onaylanarak Libya iç hukukunda yürürlüğe girdi. BM’ye bildirilmesiyle dünyaya ilan edilen bu anlaşma sayesinde Libya ile Türkiye denizden komşu oldu.^[5]

Önemli isimler

Cihat Yaycı

Mavi Vatan terimini doktrin haline getiren, disiplinler arası bir çalışma ile literatürde yerine almasını sağlayan doktrini yazan kişidir. Ayrıca konu ile ilgili birden fazla makale ve kitabı mevcuttur. Bugün bilinen mevcut Mavi Vatan haritasını çizen kişi Tümamiral Cihat Yaycı'dır.^[9]^[10] Çalışmalarına devam eden Yaycı'nın, Türk DEGS adında bir araştırma merkezi vardır.

Cem Gürdeniz

Mavi Vatan kavramını ilk kez kullan isim Cem Gürdeniz'dir. Cem Gürdeniz, Atatürk'ün Çanakkale Savaşı sırasında söylediği "Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum." sözünü örnek göstererek ana vatan savunmasının Mavi Vatan'da başlaması gerektiğini savunmaktadır.^[11]^[12]

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

[:0-1] 1,0 ^1,1 Կաղապար:Web kaynağı

[2] Կաղապար:Kaynak

[3] Կաղապար:Web kaynağı

[:2-4] 4,0 ^4,1 Կաղապար:Web kaynağı

[:3-5] 5,0 ^5,1 Կաղապար:Akademik dergi kaynağı

[:1-6] 6,0 ^6,1 Կաղապար:Web kaynağı

[7] Կաղապար:Haber kaynağı

[8] Կաղապար:Web kaynağı

[9] Կաղապար:Haber kaynağı

[10] Կաղապար:Web kaynağı

[11] Կաղապար:Web kaynağı

[12] Կաղապար:Web kaynağı

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]