Մասիաս
Մասիաս ավելի կոնկրետ Մասիաս Սիրահարված (գալ.՝ Macías o Namorado, իսպ.՝ Macias el Enamoradо, գրություններում հիշատակվում է նաև գալիսիա-պորտուգալական լեզվով՝ Maçias), 15-րդ դար[1], Գալիսիա, Գալիսիայի թագավորություն, Կաստիլիա և Լեոն - ենթդ․ 15-րդ դար, Արխոնիլյա, Խաեն, Անդալուզիա, Իսպանիա), գալիսիացի գուսան, միջնադարյան Գալիսիայի վերջին և հայտնի բանաստեղծներից։ Մասիասը գալիսիա-պորտուգալերեն լեզվով գրել է կանտիգաներ։
Մասիաս | |
---|---|
Ծնվել է | 15-րդ դար[1] |
Ծննդավայր | Գալիսիա, Գալիսիայի թագավորություն, Կաստիլիա և Լեոն |
Մահացել է | ենթդ․ 15-րդ դար |
Մահվան վայր | Արխոնիլյա, Խաեն, Անդալուզիա, Իսպանիա |
Քաղաքացիություն | Իսպանիա |
Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր և բանաստեղծ |
Macías o Namorado Վիքիպահեստում |
Կենսագրություն խմբագրել
Ապրել է XIV դարի երկրորդ կեսին։ Նրա կենսագրության մասին շատ քիչ հավաստի տվյալներ կան։ Ասվում է, որ նա ծնունդով Գալիսիայից էր ու որպես բանաստեղծ վերջնականապես ձևավորվել է XIV դարի երկրորդ կեսին։
Լինելով իսպանական գրանդի զորքերի հեծյալներից, գուսանը սիրահարվում է պալատի կանանցից մեկին և իր տողերը նվիրում ու երգում է նրա համար։ Զայրացած ամուսինը դժգոհում է սյուզերենին, ով էլ հրամայում է երգչին փակել զնդանում։ Բայց Մասիասն անգամ այնտեղ է երգում իր սերը ու դրա համար էլ սպանվում է[2]։ Ելենա Գոլուբևան գրել է, որ Մասիաս Սիրահարվածը հայտնի է դարձել լեգենդների շնորհիվ[3] և, համաձայն դրանցից մեկի «կնոջ գեղեցկությունը գովաբանելու համար սպանվել է նրա խանդոտ ամուսնու կողմից»[4]։
Ստեղծագործություն խմբագրել
Ժամանակակից հետազոտողները բանաստեղծի աշխատանքը դասում են Գալիցիա-Կաստիլյան դպրոցի ժամանակաշրջանին [5]: Մասիասի բանաստեղծական ժառանգությունը շատ էր, սակայն դրանցից քչերն են պահպանվել մեր օրերում։ Գալիսիա-պորտուգալերեն լեզվով գրված նրա կանտիգներից ի շնորհիվ Խուան դե Բաենի մեզ է հասել XV դարի «Բաենի երգացանկը» ժողովածուն։ Ձեռագիրը տպագրվել է XIX դարում (Մադրիդ, 1851, Լայպցիգ, 1860)։ Ըստ որոշ աղբյուրների «Բաենի երգացանկը» ժողովածուում կան հինգ առանձին մասեր, որոնք ծաղկաքաղ են արված գալսիա-պորտուգալերեն լեզվի աշուղական պոեզիայից, իսկ վերջին տասնվեցը սիրո մասին են։ Հենրի Լանգի իբերիացի բանաստեղծների աշխատություններից կազմած և հրատարակած ստեղծագործության մեջ նշվում են աշուղի տարբեր ժանրերի վեց երգեր, որոնց մեջ կան կանտիգներ սիրո մասին[6]։ Դրանցից է (Provei de buscar mesura) թարգմանված Վ. Անդրեևի կողմից[7]։
Լեգենդար Մասիասի ողբերգական ճակատագրին էլ որոշված էր կնքելու աշուղին «հավատարիմ սիրահար» անվամբ[2]։ Աշուղի մասին կան բազմաթիվ լեգենդներ ու պատմություններ, նրա անունը հաճախ է հիշվում իսպանական գրականության դրամաներում, բանաստեղծություններում և վեպերում։ Լյուդվիգ Ուլանդը նրան է նվիրել իր բալլադը[2]։
Provei de buscar mesura խմբագրել
Provei de buscar mesura Estes trebellos cantei Pois mesura non achei Մշակումը՝ Ե. Գոլուբևոյ [8] |
Սենյորա, ես հավատում էի սկզբից, Ես երգեցի այս տողերը, սիրահարված, Իմ հոգին այրվել, մոխիր է դարձել Թարգմանությունը Վ. Անդրեև[7] |
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Мациас». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Поэзия трубадуров, 1995, Голубева Е. Г. Справки об авторах, էջ 228
- ↑ Поэзия трубадуров, 1995, Голубева Е. Г. Послесловие, էջ 215—216
- ↑ Нарумов, 1987, էջ 16
- ↑ Lang
- ↑ 7,0 7,1 Поэзия трубадуров, 1995, Андреев В. Сеньора, я верил вначале, էջ 194—197
- ↑ Поэзия трубадуров, 1995, Macias o Namorado. Provei de buscar mesura, էջ 194—197
Գրականություն խմբագրել
- «Мациас». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Нарумов Б. П. Галисийская литература в XIII—XV вв. // Формирование романских литературных языков. Современный галисийский язык / Отв. ред. Г. В. Степанов. — М.: Наука, 1987. — С. 14—17. — 166 с. — (Языки народов мира).
- Поэзия трубадуров: Антология галисийской литературы / Составители: Елена Голубева, Елена Зернова; предисл.: Шесус Алонсо Монтеро; подготовка текстов и послесловие: Елена Голубева. — СПб.: Центр галисийских исследований СПбГУ при содействии изд. "Алетейя", 1995. — 237 с. — ISBN Կաղապար:ISBN с опечаткой
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Macias o Namorado. «Cantigas de Macias». Cancioneiro galego-castelán de Henry Lang (գալիսերեն). Congreso da lingua medieval galego-portuguesa na rede. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 8-ին. 6 песен Масиаса Влюблённого в галисийско-кастильском песеннике Генри Ланга