Հորձանուտ (ֆիլմ, 1927)
«Հորձանուտ» (ռուս.՝ «Водоворот»), 1927 թվականի խորհրդային ֆիլմ, որը նկարահանել է ռեժիսոր Պավել Պետրով-Բիտովը[1]։
 ռուս.՝ Водоворот | |
|---|---|
 | |
| Երկիր | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Ժանր | համր կինո |
| Թվական | 1927 |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Ռեժիսոր | Պավել Պետրով-Բիտով |
| Կինոընկերություն | Սովկինո |
Ֆիլմի պրեմիերան կայացել է 1927 թվականի դեկտեմբերի 25-ին։ Այլ կերպ այն կոչվել է «Հունձք» (ռուս.՝ «Страда»): Ֆիլմը համարվում է կորած[2]։
Սյուժե խմբագրել
Զորացրված կարմիրբանակային Ստեպան Գորբուշինը վերադարձել է հայրենի գյուղ։ Բացակայության ընթացքում նրա տնտեսությունը ավերվել է։ Ստեպանը ընդունվում է աշխատելու տեղի կուլակ Մորոզովի ջրաղացում։
Ստեպանը սիրահարվում է ջրաղացպանի դստերը՝ Լյուբաշային, որը նրան փոխադարձաբար է պատասխանում։ Սակայն Մորոզովը դեմ է դստեր ամուսնությանը աղքատի հետ։ Նա ցանկանում է դստերն ամուսնացնել գյուղխորհրդի նախագահի հետ։
Ստեպանն առաջարկում է հանրային ջրաղաց կառուցել։ Հասկանալով, որ հասարակական ջրաղացի կառուցումը կխաթարի նրա տնտեսական գերակայությունը գյուղում, Մորոզովը որոշում է սպանել Ստեպանին։ Մահափորձի արդյունքում Ստեպանը կառուցվող ջրաղացի վրայից ընկնում է հորձանուտ։ Սակայն նրան հաջողվում է փրկվել։
Մորոզովը և գյուղխորհրդի նախագահը զենք են գցում Ստեպանի մոտ և նրան մեղադրում ավազակության մեջ։ Լյուբաշան բացահայտում է հոր իրական դեմքը։ Նա մահանում է։ Ոստիկանությունը ձերբակալում է գյուղխորհրդի նախագահին։
Դերերում խմբագրել
- Ֆեոդոր Միխայլով - Ստեպան Գորբուշին
- Տատյանա Գուրեցկայա - Լյուբաշա
- Նիկոլայ Շարապ - ջրաղացպան Մորոզով, նրա հայրը
- Սերգեյ Լանգովոյ - Իվանկով, գյուղական խորհրդի նախագահ
- Շուրա Սավելև - Միտյա, Լյուբաշայի եղբայր
- Իվան Նեվոլին - Միխեիչ
Նկարահանող խումբ խմբագրել
- Ռեժիսոր՝ Պավել Պետրով-Բիտով
- Սցենարիստներ՝ Օլգա Վիշնևսկայա, Պավել Պետրով-Բիտով
- Օպերատոր՝ Լեոպոլդ Վերիգո-Դարովսկի
- Նկարիչ՝ Բորիս Ալմենդինգեն
Քննադատություն խմբագրել
Ժամանակի մամուլը «Հորձանուտի» մասին գրել է որպես «մեծ նշանակություն ունեցող ֆիլմի»[3]։ Կինոյի տեսաբան Ադրիան Պիոտրովսկին «Жизнь искусства» ամսագրում (1929) ֆիլմն անվանել է «իսկապես ուժեղ և կենսական պարզ երևույթ» և պնդել. «Մենք ունենք շատ քիչ «Հորձանուտներ», այսինքն՝ լավ, պարզ ֆիլմեր, որոնք այժմ ուղղակիորեն անհրաժեշտ են գյուղացիության և աշխատավորների ամենալայն զանգվածների համար»[4]։
Քննադատ և սցենարիստ Միխայիլ Բլեյմանը բարձր է գնահատել ֆիլմը. «Ֆիլմը ոչ միայն գրագետ էր, ոչ միայն խանդավառ, այլև աչալուրջ։ Դա պարզապես ակնառու ֆիլմ էր խորհրդային գյուղում տեղի ունեցած գործընթացների մասին»[5]։
Կինոգետ Իրինա Գրաշչենկովան այսպես է գնահատել ֆիլմը. «Ֆիլմը ստացվել է ուրախ, զվարթ, լավատեսական։ Հերոսները դասակարգային թշնամիների և դաշնակիցների սոցիալական դիմակներ չեն, այլ կենդանի համոզիչ մարդիկ»[6]։ Նա «Հորձանուտը» անվանել է 1920-ականների գյուղի մասին լավագույն ֆիլմերից մեկը[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Christie, Ian & Taylor, Richard. The Film Factory: Russian and Soviet Cinema in Documents 1896-1939. Routledge, 2012, p.434.
- ↑ Советские художественные фильмы, 1961, էջ 184
- ↑ Ханеев, 1983, էջ 79
- ↑ Пиотровский, 1929, էջ 4
- ↑ Блейман, 1978, էջ 205
- ↑ Гращенкова, 2014, էջ 143
- ↑ Гращенкова, 2014, էջ 144
Գրականություն խմբագրել
- Пиотровский А. И. Платформа Петрова-Бытова и советская кинематография // Жизнь искусства. — 1929. — № 19. — С. 4.
- Советские художественные фильмы. Аннотированный каталог. Немые фильмы (1918—1935) / Сост. Н.А.Глаголева, М.Х. Зак, А.В. Мачерет и др .; под ред. А. В. Мачерета. — М.: Искусство, 1961. — Т. 1. — С. 184. — 528 с.
- Блейман М. Павел Петров-Бытов // 20 режиссёрских биографий // Сборник. — М.: Искусство, 1978. — С. 198—218. — 480 с. — (Мастера советского кино).
- Ханеев О. «Завтра будет солнечный день» // Искусство кино. — 1983. — № 5. — С. 72—88.
- Гращенкова И. Киноантропология XX/20. — М.: Человек, 2014. — С. 142—144. — 314 с.