Հանքային գործ

Հանքային գործ, գործունեության գիտական և տեխնիկական բնագավառ, որն ընդգրկում է երկրի ընդերքից օգտակար հանածոներն արդյունահանելու և նախնական մշակման ենթարկելու գործընթացները, դրանց հետ կապված գիտական հետազոտությունները և համապատասխան կադրերի պատրաստումը։ Հայաստանի տարածքում երկրի ընդերքից հանքանյութի արդյունահանումը սկսվել է դեռևս պալեոլիթի ժամանակաշրջանում։ Սոթքում, Սյունիքի, Լոռու մարզերում հայտնաբերվել են հնագույն հանքափորվածքներ, հնավայրերում (Շենգավիթ, Կարմիր բլուր)՝ պղնձի դարի և ուրարտական ժամանակաշրջանի առարկաներ։ Հայաստանում հանքային գործի (կապված շինարարության հետ) զարգացման մասին է վկայում Մենուայի (Շամիրամի) ջրանցքը՝ հիդրոտեխնիկական մի խոշոր կառույց (մ.թ.ա. IX-VIII դդ.), որով Հայոց ձոր գավառի ջրառատ աղբյուրներից խմելու ու ոռոգելու ջուր է մատակարարվել Տուշպա քաղաքին։

Հայաստանի ընդերքը հարուստ է բազմատեսակ օգտակար հանածոների՝ աղի, գունավոր մետաղների և առանձնապես շինանյութերի հանքավայրերով։ Դրանց արդյունահանումով զարգացել է հանքարդյունաբերությունը։

Հանքային գործի ձեռնարկություններ են Զանգեզուրի, Ագարակի պղնձամոլիբդենային, Ալավերդու լեռնամետալուրգիական, Ավանի աղի կոմբինատները, պեռլիտների, մարմարների, կրաքարերի, գրանիտների և բազմերանգ տուֆերի բաց հանքարանները։

Հայաստանում հանքային գործի և շինարարության համատեղ կարևոր բնագավառ է երկաթուղային ու ավտոմոբիլային, ջրատար ու հիդրոտեխնիկական թունելների, Երևանի մետրոպոլիտենի շինարարությունը։

Հանքային գործի հետ առնչվող գիտական աշխատանքներ կատարվում են «Հայգունմետ» գիտնախագծային ինստիտուտում, ՀՀ ԳԱԱ Երկրաբանական գիտությունների ինստիտուտում, ԵՊՃՀ-ում և ԵՊՀ-ում։

Արտաքին հղումներ

• Հայաստանի հանքագործների և մետալուրգների միություն

Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։