Կուրտ Ֆրեդերիկ Գյոդել (/ˈɡɜːrdəl/ GUR-dəl[14], German: [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[kʊʁt ˈɡøːdl̩]]] ( ); ապրիլի 28, 1906(1906-04-28)[1][2][3][…], Բռնո, Չեխական թագի հողեր, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա[3][4][5] - հունվարի 14, 1978(1978-01-14)[6][1][2][…], Փրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ[7]), տրամաբան, մաթեմատիկոս և փիլիսոփա։ Արիստոտելի և Գոտլոբ Ֆրեգեի հետ միասին համարվում է բոլոր ժամանակների ամենանշանակալի տրամաբաններից մեկը, հիմնվելով Ֆրեգեի, Ռիխարդ Դեդեկինդի և Գեորգ Կանտորի աշխատանքի վրա՝ մեծ ազդեցություն է ունեցել 20-րդ դարի գիտական և փիլիսոփայական մտքի վրա (այն ժամանակ, երբ Բերտրան Ռասելը[15], Ալֆրեդ Նորթ Ուայթհեդը[15] և Դավիթ Հիլբերտը տրամաբանության և բազմությունների տեսության միջոցով ուսումնասիրում էին մաթեմատիկայի հիմքերը

Կուրտ Գյոդել
գերմ.՝ Kurt Friedrich Gödel
Ծնվել էապրիլի 28, 1906(1906-04-28)[1][2][3][…]
Բռնո, Չեխական թագի հողեր, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա[3][4][5]
Մահացել էհունվարի 14, 1978(1978-01-14)[6][1][2][…] (71 տարեկան)
Փրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ[7]
ինքնասպանություն[1]
ԳերեզմանՓրինսթոնի գերեզմանատուն[8]
Բնակության վայր(եր)Ավստրիա
Քաղաքացիություն ԱՄՆ[9],  Ավստրիա,  Ցիսլեյտանիա և  Չեխոսլովակիա
Դավանանքքրիստոնեություն
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, փիլիսոփա, համալսարանի դասախոս, համակարգչային գիտնական, ֆիզիկոս և գիտնական
Հաստատություն(ներ)Փրինսթոնի համալսարան[1], Վիեննայի համալսարան[1], Նոտր Դամ համալսարան[1] և Ընդլայնված հետազոտությունների ինստիտուտ[1]
Գործունեության ոլորտբազմությունների տեսություն, մաթեմատիկական տրամաբանություն[3], վերլուծական փիլիսոփայություն, մաթեմատիկա[3], ֆիզիկա[3], համարժեքության տեսություն[3], տրամաբանություն[3], predicate logic?[3], փիլիսոփայություն[3] և մաթեմատիկայի փիլիսոփայություն[3]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[10] և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերՎիեննայի համալսարան (1929)[1]
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[3][11] և անգլերեն[6][3][11]
Գիտական ղեկավարՀանս Հան[12]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Adele Gödel?[1]
Ստորագրություն
Изображение автографа
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
 Kurt Gödel Վիքիպահեստում

Տես նաև

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  4. 4,0 4,1 4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  5. 5,0 5,1 5,2 Vědecká knihovna v Olomouci REGO (չեխերեն)
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. 7,0 7,1 7,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11869569X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  8. http://www.cemeteryregister.com/search.asp?id=NJ_PRINCETON
  9. https://plato.stanford.edu/entries/goedel/#BioSke
  10. Notable Names Database — 2002.
  11. 11,0 11,1 CONOR.Sl
  12. Mathematics Genealogy Project — 1997.
  13. 13,0 13,1 13,2 https://www.nndb.com/people/550/000091277/#FN1
  14. «Gödel». Merriam-Webster.com Dictionary.
  15. 15,0 15,1 For instance, in their "Principia Mathematica Կաղապար:-" (Stanford Encyclopedia of Philosophy edition).

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 111