Կուրծ, գյուղատնտեսական կենդանիների, հատկապես որոճողների՝ խոշոր եղջերավոր անասունների, այծերի, ոչխարների և եղնիկների կաթնագեղձը[1]։ Որոճողների և զամբիկների կուրծը գտնվում է ազդրերի միջև, աճուկային հատվածում, իսկ մերուններինը՝ որովայնի «սպիտակ» գծի երկարությամբ (սիմետրիկ) աջ և ձախ մասերում։ Արուների մոտ կուրծը կճատ է։ Կովերի, ուղտերի և հյուսիսային եղջերուների կուրծը բաղկացած է իրարից բաժանված երկուական առջևի (որովայնային) և ետևի (ազդրային) մասերից։ Կաթը սինթեզվում է ալվեոլներում (մանրագույն խոռոչների արտազատող էպիթելներում)։ Դրանք կաթնածորանների շուրջը տեղադրված են ճառագայթաձև։ Կաթնածորանները միանալով խոշորանում են և բացվում կաթնամբարի մեջ։ Կաթը կուրծում պահվում է մազականության, ինչպես նաև պտուկներում սֆինկտերների առկայության շնորհիվ։ Կուրծը մատակարարվում է մեծ քանակության արյունով, քանի որ 1 կգ կաթի առաջացման համար կուրծով պետք է անցնի մոտ 500 լ արյուն։ Երինջների մոտ կուրծի գեղձային հյուսվածքն սկսում է աճել սեռական հասունացման սկզբնաշրջանում և ավելի ինտենսիվ՝ ծնից մեկ ամիս առաջ, իսկ հղի կովերի մոտ՝ ցամաքի շրջանի երկրորդ կեսին (ծնից մեկ ամիս առաջ)։ Մաքիների, այծերի, զամբիկների կուրծը կազմված է գեղձերի երկու համալիրից և երկու պտուկներից։
↑Rowen D. Frandson; W. Lee Wilke; Anna Dee Fails (ապրիլի 1, 2013), Anatomy and Physiology of Farm Animals, John Wiley & Sons, էջեր 449–451, ISBN978-1-118-68601-0
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 30)։
