Կալեդոնյան ծալքավորություն

Կալեդոնյան ծալքավորություն (Caledonia - Շոտլանդիայի լատիներեն անվանումից), արտահայտվել է հիմնականում ստորին պալեոզոյի (քեմբր, օրդովիկ) և սիլուրի ընթացքում։

Ծալքառաջացման գործընթացները առավել ուժեղ են դրսևորվել քեմբրի վերջում - օրդովիկի սկզբում (սալաիրյան փուլ), օրդովիկ-սիլուրում (աակոնյան փուլ), սիլուրի վերջում (արդենյան և էրիյան փուլեր)։ Տերմինն առաջարկել է ֆրանսիացի երկրաբան Մ. Բերտրանը՝ 1887 թվականին։ Կալեդոնյան ծալքավորության մարզերին (կալեդոնիդներին) են պատկանում Եվրոպայում՝ Իռլանդիայի, Շոտլանդիայի, Ուելսի, Հյուսիսային Անգլիայի, Սկանդինավյան թերակղզու, Շպիցբերգեն կղզու կալեդոնիդները, Ասիայում՝ Կենտրոնական Ղազախստանի արևմտյան մասի, Արևմտյան Սայանի, Լեռնային Ալթայի, Մոնղոլական Ալթայի և Հարավարևելյան Չինաստանի կալեդոնիդները։

Գրականություն խմբագրել

Cocks, L.R.M.; McKerrow, W.S. & Staal, C.R. van; 1997։ The margins of Avalonia, Geological Magazine 134, pp. 627–636.
Cocks, L.R.M. & Torsvik, T.H.; 2006։ European geography in a global context from the Vendian to the end of the Palaeozoic, in։ Gee,
D.G. & Stephenson, R.A. (eds.)։ European Lithosphere Dynamics, Geological Society of London Memoirs 32, pp. 83–95.
McKerrow, W.S.; Mac Niocaill, C. & Dewey, J.F.; 2002։ The Caledonian Orogeny redefined, Journal of the Geological Society 157, pp. 1149–1154.
Schätz, M.; Reischmann, T.; Tait, J.; Bachtadse, V.; Bahlburg, H. & Martin, U.; 2002։ The Early Palaeozoic break-up of northern Gondwana, new palaeomagnetic and geochronological data from the Saxothuringian Basin, Germany, International Journal of Earth Sciences 91(5), pp. 838–849.
Stampfli, G.M.; Raumer, J.F. von & Borel, G.D.; 2002։ Paleozoic evolution of pre-Variscan terranes։ From Gondwana to the Variscan collision, Geological Society of America Special Paper 364, pp. 263–280.
Torsvik, T.H. & Rehnström, E.F.; 2003։ The Tornquist Sea and Baltica–Avalonia docking, Tectonophysics 362, pp. 67– 82.
Torsvik, T.H.; Smethurst, M.A.; Meert, J.G.; Van der Voo, R.; McKerrow, W.S.; Brasier, M.D.; Sturt, B.A. & Walderhaug, H.J.; 1996։ Continental break-up and collision in the Neoproterozoic and Palaeozoic - A tale of Baltica and Laurentia, Earth-Science Reviews 40, p. 229-258.
Ziegler, P.A.; 1990։ Geological Atlas of Western and Central Europe, Shell Internationale Petroleum Maatschappij BV (2e druk), ISBN 90-6644-125-9.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 170)։