Ծիածանաբորբ
Ուվեիտ, աչքի անոթաթաղանթի բորբոքում։ Անոթաթաղանթն այն պիգմենտավորված թաղանթն է, որ գտնվում է ցանցաթաղանթի և ֆիբոզ թաղանթի միջև։ Ֆիբրոզ թաղանթն իր հերթին պարունակում է եղջերենին և սկլերան։ Անոթաթաղանթը բաղկացած է ծիածանաթաղանթից, թարթչամարմնից և բուն անոթաթաղանթից։ Ուվեիտը պահանջում է շտապ բուժօգնություն, և ունի հրատապ հետազոտության անհրաժեշտություն օպտոմետրիստի կամ ակնաբույժի կողմից։ Հարկ է իրականացնել շտապ բուժում և բորբոքման վերահսկողություն։ Ուվեիտը հաճախ ասոցացվում է այլ ակնային խնդիրների հետ։
Դասակարգում խմբագրել
Անատոմիորեն ուվեիտը դասակարգվում է, որպես առաջային, միջանկյալ, հետին և պանուվեիտի, կաղված նրանից, թե որտեղ է տեղակայված պրոցեսը[1]։
- Առաջային ուվեիտը ներառում է իրիդոցիկլիտն ու իրիտը։ Իրիտը առաջային խցիկի ու ծիածանաթաղանթի բորբոքումն է։ Իրիդոցիկլիտը՝ ծիածանաթաղանթի և թարթչամկանի բորբոքումն է։ Ուվեիտների դեպքերի երկու երրորդից- 90 տոկոսը առաջային ուվեիտների դեպքերն են։ Այս պրոցեսը կարող է հանդես գալ որպես եզակի էպիզոդ և բուժումից հետո այլևս չկրկնվել, կամ կարող է դառնալ քրոնիկ և պարբերաբար կրկնվել։
- Միջանկյալ ուվեիտի ժամանակ հիմնականում ախտահարվում են ապակենման մարմնի բջիջները։ ՀԻվանդները հատկապես բողոքում են աչքի առաջ լողացող պղտորումներից։
- Հետին ուվեիտը կամ խորեոռետինիտը ցանցաթաղանթի և բուն անոթաթաղանթի բորբոքումն է։
- Պանուվեիտը անոթաթաղանթի բոլոր շերտերի բորբոքումն է։
Նշաններ խմբագրել
Առաջային ուվեիտ խմբագրել
- Աչքի կարմրությու
- Պղտոր տեսողություն
- Լուսավախություն
- Բբի դեֆորմացիա
- Գլխացավեր
- Լայնացած ցիլիար անոթներ, առաջային խցիկում բջիջների առկայություն, կերատիկ պրեցիպիտատներ ("KP") եղջերենու հետին մակերեսին։ Սուր բորբոքման ժամանակ կարող է առկա լինել հիպոպիոն։ Տարած ուվեիտի մասին են խոսում պիգմենտի կուտակումները ոսպնյակի վրա, կերատիկ պրեցիպիտատները, բբի անկանոն տեսքը։
- Բուսակայի հանգույցներ, բորբոքային հանգույցներ են ծիածանաթաղանթի մակերեսին, առաջային ուվեիտի գրանուլեմատոզ ձևերի դեպքում, ինչպիսիք են Ֆուկսի հետերոքրոիկ իրիդոցիկլիտը[2]։
- Սինեխիաներ
Միջանկյալ ուվեիտ խմբագրել
- Լողացող պղտորումներ
- Պղտոր տեսողություն
Միջանկյալ ուվեիտները սովորաբար ախտահարում են միայն մեկ աչքը։ Հազվադեպ հանդիպում են ցավ ու լուսավախություն։
Հետին ուվեիտ խմբագրել
- Լողացող պղտորումներ
- Պղտոր տեսողություն
- Գիվանդը տեսնում է կայծեր
Պատճառները խմբագրել
Ուվեիտը սովորաբար առանձին հիվանդություն է, բայց կարող է համակցվել նաև շատ այլ հիվանդությունների հետ։
Առաջային ուվեիտի դեպքերի մեծ մասում համակցված այլ ախտաբանական վիճակ չի հանդիպում, Այնուամենայնիվ, եթե լինում է համակցված ախտաբանություն, դա հիմնականում լինում է HLA-B27-ը։ Այս տիպի HLA ալելի առկայությունը 15%-ով բարձրացնում է առաջային ուվեիտի առաջացման հավանականությունը[3]։
Ամենատարածված ձևը սուր առաջային ուվեիտն է, որը հենց համակցվում է HLA-B27-ի հետ, և ունի կարևոր առանձնահատկություններ․ HLA-B27 ուվեիտը կարող է համակցված լինել աչքի բորբոքման հետ ինչպես ինքնուրույն, այնպես էլ այլ համակարգային հիվանդության հետ։ HLA-B27 ուվեիտը ունի բնորոշ կլինիկական առանձնահատկություններ որոնցից են՝ արական սեռի նախատրամադրվածությունը, միակողմանի ախտահարումը, ոչ գրանուլոմատոզ արտահայտումը, հաճախակի սրացումները ի տարբերություն HLA-B27 չասոցացված ուվեիտի որն ունի հավասարապես նախատրամադրվածություն արական և իգական սեռերի մոտ, երկկողմանի ախտահարում և ավելի հաճախ գրանուլեմատոզ աարտահայտում[4]։ Ռևմատոիդ արթրիտը նույնպես քիչ չէ հանդիսանում ուվեիտի պատճառ, հատկապես Ասիական երկրներում[5]։
Ոչ ինֆեկցիոն կամ աուտոիմուն պատճառներ խմբագրել
- Բեխչետի հիվանդություն
- Կրոնի հիվանդություն
- Ֆուքսի հետերոքրոմիկ իրիդոցիկլիտ
- HLA-B27 ուվեիտ
- Յուվինիլ իդիոպատիկ արթրիտ
- Սարկոիդոզ
- Սիմպաթիկ օֆթալմիա
- Սպոնդիլոարթրիտ
- Գրանուլեմատոզ պոլիանգիտով
- Տուբուլոինտեստինալ նեֆրիտ և ուվեիտի սինդրոմ
Ինֆեկցիոն պատճառներ խմբագրել
- Ուվեիտը կարող է լինել աչքում ընթացող ինֆեկցիային ուղղված իմուն պատասխան։
- Բրուցելյոզ
- Հերպես վիրուս
- Լեպտոսպիրոզ
- Լայմի հիվանդություն
- Սիֆիլիս
- Տոքսոպլազմիկ խորեոռետինիտ
- Տուբերկուլյոզ
- Զիկա վիրուս[6]։
Համակարգային հիվանդությունների հետ համակցված խմբագրել
Ուվեիտի հետ համակցված համակարգային հիվանդություններից են[7][8]․
- Անկիլոզացնող սպոնդիլիտ
- Բեխչետի հիվանդություն
- Կավասակիի հիվանդություն
- Ցրված սկլերոզ
- Պսորիատիկ արթրիտ
- Ռեակտից արթրիտ
- Ուիպլի հիվանդություն
- Սարկոիդոզ
- Քրոնիկ գրանուլեմատոզ հիվանդություն
- Յուվինիլ ռևմատոիդ արթրիտ
Որպես դեղորայքի կողմնակի ազդեցություն խմբագրել
- Ռիֆաբութինը՝ Ռիֆամպինի ածանցյալը, կարող է հանդիսանալ ուվեիտի պատճառ։
- Որոշ հետազոտություններ նշում են քվինոլների, հատկապես Մոքսիֆլոքսացինի հնարավոր կապը ուվեիտի առաջացման հետ։
- Որոշ պատվաստանյութեր
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Jabs DA, Nussenblatt RB, Rosenbaum JT. Standardization of Uveitis Nomenclature (SUN) Working Group. Standardization of uveitis nomenclature for reporting clinical data. Results of the First International Workshop. Am J Ophthalmol 2005;140:509-516.
- ↑ Abdullah Al-Fawaz; Ralph D Levinson (25 Feb 2010). "Uveitis, Anterior, Granulomatous". eMedicine from WebMD. Archived from the original on 4 December 2010. Retrieved 15 December 2010.
- ↑ Table 5-7 in: Mitchell RS, Kumar V, Abbas AK, Fausto N. Robbins Basic Pathology (8th ed.). Philadelphia: Saunders. ISBN 1-4160-2973-7.
- ↑ Larson T, Nussenblatt RB, Sen HN (June 2011). "Emerging drugs for uveitis". Expert Opinion on Emerging Drugs. 16 (2): 309–22. doi:10.1517/14728214.2011.537824. PMC 3102121. PMID 21210752.
- ↑ Shah IA, Zuberi BF, Sangi SA, Abbasi SA (1999). "Systemic Manifestations of Iridocyclitis" (PDF). Pak J Ophthalmol. 15 (2): 61–64.
- ↑ "Zika Can Also Strike Eyes of Adults: Report". Consumer HealthDay. Archived from the original on 20 August 2016. Retrieved 2 May 2018.
- ↑ White G. "Uveitis." Archived 2013-08-23 at the Wayback Machine AllAboutVision.com. Retrieved August 20, 2006.
- ↑ McGonagle D, McDermott MF (August 2006). "A proposed classification of the immunological diseases". PLoS Medicine. 3 (8): e297. doi:10.1371/journal.pmed.0030297. PMC 1564298. PMID 16942393.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 124)։ 
|