«Էնդհաուզի առեղծվածը» կամ «Ծայրամասի տան վտանգը» (անգլ.՝ Peril at End House), անգլիացի գրող Ագաթա Քրիստիի դետեկտիվ վեպը, գրված 1932 թվականին։

Էնդհաուզի առեղծվածը
անգլ.՝ Peril at End House և պորտ.՝ A diabólica casa isolada[1]
ՀեղինակԱգաթա Քրիստի
Տեսակգրական ստեղծագործություն
Ժանրդետեկտիվ և քրեական
Բնօրինակ լեզուանգլերեն
Կերպար(ներ)Էրքյուլ Պուարո
Նկարագրում էԿոռնուոլ
ՇարքԷրքյուլ Պուարոյի կանոնը
ՆախորդՍիթաֆորդի առեղծվածը
ՀաջորդԵրեսուն խորհրդավոր խնդիրներ
Երկիր ԱՄՆ
ՀրատարակիչDodd, Mead & Co
Հրատարակման տարեթիվփետրվար 1932

Սյուժե

խմբագրել

Անգլիայի ծովափում հանգստի ժամանակ, Էրքյուլ Պուարոն և կապիտան Հասթինգսը ծանոթանում են երիտասարդ և հմայիչ Նիկ Բաքլիի հետ։ Նրա հետ ունեցած առաջին զրույցից հետո Պուարոն ցույց է տալիս Հասթինգսին փամփուշտ, որը խոցել է օրիորդ Բաքլիի գլխարկը և պետք է սպաներ նրան։

Պուարոն որոշում է պաշտպանել Նիկին և բռնել հանցագործին։ Նա և Հասթինգսը գնում են Նիկի տուն, որը կոչվում է «Էնդհաուզ» («տուն ծայրամասում»)։ Պուարոն բացատրում է նրան ամեն ինչ, իսկ Նիկը խոստովանում է, որ մինչ կատարվածը նրա վրա արդեն կատարվել է երեք մահափորձ, բայց նա չի կարևորել դրանք, կարծելով, որ դժբախտ պատահարներ են եղել։ Պուարոն նախազգուշական քայլեր է ձեռնարկում և խորհուրդ է տալիս Նիկին իր մոտ կանչել իր ընկերուհուն, ու նա կարող է վստահել, որպեսզի պաշտպանի նրան։ Նիկը որոշում է հրավիրել իր զարմուհուն՝ Մեգգի Բաքլիին։

Երբ նրա մոտ հրավառություն նայելու նպատակով հյուրեր են գալիս, կատարվում է հանցագործություն։ Սկզբում Պուաորն մտածում էր, որ Նիկն է սպանվել, բայց երբ նրանք զննում են դիակը, ապա տեսնում են, որ դա Մեգգին է, ում շփոթել են Նիկի հետ կարմիր չինական շալի պատճառով։

Այժմ Պուարոն զբաղվում է սպանության հետաքննությամբ և պետք է պահպանի Նիկ Բաքլիին։

Հերոսներ

խմբագրել
  • Էրքյուլ Պուարո - հայտնի դետեկտիվ, հետաքննել է մի շարք գործեր
  • Կապիտան Հասթինգս - Պուարոյի հավատարիմ ուղեկիցը

Էնդհաուզի բնակիչներ

  • Նիկ Բաքլի - երիտասարդ աղջիկ, շատ ակտիվ
  • Էլլեն - Նիկի ծառան
  • Պարոն Քրոֆթ - արմատներով Ավստրալիայից, սենյակ է վարձում Էնդհաուզում
  • Տիկին Քրոֆթ - պարոն Քրոֆթի կինը, նույնպես Ավստրիալիայից

Ուրիշներ

  • Ֆրեդերիկա Ռայս - Նիկի ընկերուհին, գլխավոր կասկածյալ
  • Ջիմ Լազարուս - երիտասարդ մարդ, ով ունի ընկերություն, Ֆրեդերիկայի ծանոթը
  • Կապիտան Չելլենջեր - երիտասարդ ծովահեն, Նիկի ծանոթը
  • Չարլզ Վայզ - Նիկ Բաքլիի զարմիկը
  • Մեգգի Բաքլի - Նիկ Բաքլիի զարմուհին

Երկրորդական հերոսներ

  • Պարոն Ուիթֆիլդ - փաստաբան
  • Պարոն Ռայս - Ֆրեդերիկա Ռայսի կորած ամուսինը, ով փախել է
  • Ավագ տեսուչ Ջեպ - Պուարոյի ծանոթ ոստիկանը
  • Տիկին Բաքլի - Մեգգիի մայրը

Ագաթա Քրիստին իր վեպի մասին

խմբագրել
  «Էնդհաուզի առեղծվածը»՝ ևս մեկ գիրք, որը անբացատրելի տպավորություններ է թողել, ինչը ես նույնիսկ չեմ հասկանում, թե ինչպես եմ այն գրել։ Ինչպես կարող է լինել, ավելի վաղ ես բավարար չափով մշակել եմ սյուժեն։  

Հրատարակչության պատմություն

խմբագրել

Առաջին անգամ տպագրվել է Ամերիկայում Dodd Mead and Company ընկերությունում (270 էջ), 1932 թվականի փետրվարին (270 էջ)։ Հետագայում Collins Crime Club (250 էջ) ընկերությունում, որը միշտ առաջին է տպագրել Ագաթի Քրիստիի վեպերը[2].

Էկրանավորում

խմբագրել
  • Էնդհաուզի գաղտնիքները (1989 թվական) — Վադիմ Դերբենևի ռուսական էկրանավորումն է։ Էրքյուլ Պուարոյի դերը խաղացել է Անատոլի Ռավիկովիչ։
  • Ծայրամասի տան վտանգը (1990 թվական) — հայտնի անգլիական «Ագաթի Քրիստի Պուարոն» հեռուստասերիալի լավագույն էպիզոդներից է, գլխավոր դերում՝ Դևիդ Սուշե, Նիկ Բաքլիի դերը մարմնավորել է Պոլլի Ուոկերը։

Ծանոթացում

խմբագրել

Գրքի հետ ծանոթացման մասում ասվում է՝

  «Էդեն Ֆիլպոտսին, ում ես միշտ պարտական եմ նրա ընկերության և քաջալերանքների համար, որը նա ինձ տվել է մի քանի տարի առաջ»  

[3]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. (unspecified title)ISBN 972-38-1320-3
  2. Բոլոր առաջին վեպերում Քրիստին նշվսծ է որպես Collins Crime Club։
  3. Dedications in Works

Արտաքին հղումներ

խմբագրել