Իֆլանդի մատանի

Իֆլանդի մատանի (գերմ.՝ Iffland-Ring), 18-րդ դարի վերջի և 19-րդ դարասկզբի գերմանացի նշանավոր դերասան, թատերագիր, թատերական գործի կազմակերպիչ Ավգուստ Վիլհելմ Իֆլանդի դիմապատկերով ադամանդակուռ մատանի-մրցանակ^[1]։ Նախատեսված է, որ այն շնորհվի գերմանախոս թատրոնի ամենանշանակալից և ամենաարժանավոր դերասանին։ Ընդ որում՝ արդեն պարգևատրվածն ու արդեն իսկ մատանին կրողը ինքն է անձամբ որոշելու, թե իրենից հետո ով է արժանի այդ մրցանակը կրելու։

Սահմանված այս կարգը միայն մեկ անգամ է խախտվել. դա տեղի է ունեցել 1954 թվականին, երբ հերթական մրցանակակրին՝ Վերներ Կրաուսին որոշել է ոչ թե նախորդ մրցանակակիրը՝ ողբերգակ դերասան Ալբերտ Բասերմանը, այլ գերմանախոս դերասանների կոմիտեն։ Բանն այն է, որ Բասերմանն ում ընտրել է, կարճ ժամանակ անց մահացել է։ Այդ կրկնվել է երեք անգամ, և Բասերմանը համարել է, որ մատանին անիծված է, ու հրաժարվել է ընտրել հաջորդ մրցանակակրին։ Բասերմանի մահից հետո հայտարարվել է, որ Իֆլանդի մատանին այլևս ավստրիական պետության սեփականությունն է, թեև այդ մրցանակին արժանացող դերասանն այն կրում է ցմահ, իհարկե, մահից առաջ տեղեկացնելով, թե ում է արժանի համարում, որ իրենից հետո կրի մրցանակ-մատանին։

Դրա ներկայիս կրողը Ենս Հարցերն է, ով այդ բարձր պատվին արժանացել է նախորդ մրցանակակրի՝ Բրունո Գանցի կամքով։ Գանցի մահից հետո՝ 2019 թվականի մարտի 22-ին, այդ մասին հայտարարել է Ավստրիայի մշակույթի նախարար Գեռնոթ Բլյումելը^[2]։

1977 թվականին Ավստրիայի կառավարությունը գերմանախոս թատրոնների լավագույն դերասանուհիներին խրախուսելու նպատակով սահմանել է համանման և հավասարազոր մատանի-մրցանակ, որը կրում է ավստրիացի նշանավոր դերասանուհի Ալմա Զայդլերի անունը^[3]։

Իֆլանդի մատանու մրցանակակիրներ խմբագրել

Լյուդվիգ Դևրիենտը Լիր արքայի դերում /նկարազարդում/

Ա. Բասերմանը Ա. Հիչքոքի,,Հատուկ պատվիրակ,, ֆիլմում

Դերասանը	Ծնվել է	Մահացել է	Մատանին կրելու ժամանակամիջոցը	Դերասանի ազգությունը
Ավգուստ Վիլհելմ Իֆլանդ	1759 թ. ապրիլի 19	1818 թ. սեպտեմբերի 22	- 1814	պրուսացի
Լյուդվիգ Դևրիենտ	1784 թ. դեկտեմբերի 15	1832 թ. դեկտեմբերի 30	1814 - 1832	պրուսացի
Էմիլ Դևրիենտ	1803 թ. սեպտեմբերի 4	1872 թ. օգոստոսի 7	1832 - 1872	գերմանացի Սաքսոնիայից
Թեոդոր Դյորինգ	1803 թ. հունվարի 9	1878 թ. օգոստոսի 17	1872 - 1878	գերմանացի Պրուսիայից
Ֆրիդրիխ Հաազե	1827 թ. նոյեմբերի 1	1911 թ. մարտի 17	1878 - 1911	գերմանացի Պրուսիայից
Ալբերտ Բասերման ¹	1867 թ. սեպտեմբերի 7	1952 թ. մայիսի 15	1911 - 1935	գերմանացի
Մրցանակակիր չի եղել:			1935 - 1954	—
Վերներ Կրաուս	1884 թ. հունիսի 23	1959 թ. հոկտեմբերի 20	1954 - 1959	գերմանացի Ավստրիայից
Յոզեֆ Մայնռադ	1913 թ. ապրիլի 21	1996 թ. փետրվարի 18	1959 - 1996	ավստրիացի
Բրունո Գանց	1941 թ. մարտի 22	2019 թ. փետրվարի 16	1996 - 2019	շվեյցարացի
Ենս Հարցեն	1972 թ. մարտի 14	N/A	2019 -	գերմանացի

¹ Ալբերտ Բասերմանը համարվում է մատանու մրցանակակիրը 1935-1952 թվականներին, սակայն այդ ժամանակահատվածում մատանին իրականում նրա մոտ չի եղել։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ |lingua=en|url=https://www.nytimes.com/2019/06/12/theater/iffland-ring-jens-harzer.html%7Ctitolo=Is This Ring an Honor, or a Curse?|sito=The New York Times|autore=Thomas Rogers|data=12 giugno 2019}}
↑ «Kulturminister Blümel: Jens Harzer erhält den Iffland-Ring» (գերմաներեն). Վերցված է 2019-03-22-ին.
↑ Laut einer Aussage der Witwe von Krauß hatte dieser den Ring Alma Seidler vermachen wollen, was jedoch wegen der Stiftungsbedingungen nicht möglich war. Bei der nächsten Weitergabe des Iffland-Rings (von Bruno Ganz) soll dies aber möglich sein, da die Stiftungsbedingungen in diesem Punkt inzwischen geändert wurden.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

https://www.ilpost.it/2019/06/18/anello-di-iffland-germania/%7Ctitolo=Il(չաշխատող հղում) misterioso anello dei grandi attori teatrali tedeschi|sito=Il Post|data=18 giugno 2019
Rolf Krekeler: Der Iffland-Ring. Legende und Geschichte eines Künstleridols
Rolf Krekeler: Der Iffland-Ring (sehr ausführlich)
Jörg C. Steiner: Der Iffland-Ring (mit Schwarz-Weiß-Abbildung)
Privat nettsted med mye informasjon om Der Iffland-Ring (tysk) Besøkt 21. august 2019

Գրականություն խմբագրել

Kolumbus brachte nicht nur die Tomaten : Geschichten hinter der Geschichte|etternavn=Bankl|fornavn=Hans|utgiver=Kremayr Und Scheriau|år=2002|isbn=978-3218007092|utgivelsessted=|side=|sider=|kapittel=|sitat=|språk=tysk
Krekeler, Rolf|tittel=Der Iffland-Ring : Legende und Geschichte eines Künstleridols|url=http://www.rolf-krekeler.com/Tigger3000/Iffland/Der%20Iffland-Ring%20-%20Buch.htm%7Cspråk=tysk%7Ckommentar=[hele Viktor Reimanns bok er gjengitt på nettstedet. I tillegg finnes her informasjon om tiden etter 1962]
Theaterauszeichnungen in Österreich – Geschichte, Struktur und gesellschaftlicher Stellenwert|etternavn=Kremsner|fornavn=Ulrike|utgiver=Universität Wien|år=2012|isbn=|utgivelsessted=Wien|side=|sider=|kapittel=|sitat=|url=http://othes.univie.ac.at/20102/1/2012-04-30_0000648.pdf%7Ckommentar=Diplomarbeid(չաշխատող հղում) for den akademiske grad Magistra der Philosohie (Mag. Phil.)
Der Iffland-Ring : Legende und Geschichte eines Künstleridols|etternavn=Reimann|fornavn=Viktor|url=http://www.rolf-krekeler.com/Tigger3000/Iffland/Der%20Iffland-Ring%20-%20Buch.htm%7Cutgiver=%7Cår=1962%7Cutgivelsessted=Wien%7Cspråk=tysk%7Ckommentar=innholdet ligger upaginert på Krekelers nettsted|isbn=|side=|sider=|kapittel=|sitat=}}
Der Ehrenring : eie junge Auszeichnung|publikasjon=Herold-Jahrbuch|url=|dato=2011|forfattere=Stemmler, Gunter|via=|bind=Neue Serie 16|hefte=|språk=tysk|sider=231–258|sitat=

[1] |lingua=en|url=https://www.nytimes.com/2019/06/12/theater/iffland-ring-jens-harzer.html%7Ctitolo=Is This Ring an Honor, or a Curse?|sito=The New York Times|autore=Thomas Rogers|data=12 giugno 2019}}

[2] «Kulturminister Blümel: Jens Harzer erhält den Iffland-Ring» (գերմաներեն). Վերցված է 2019-03-22-ին.

[3] Laut einer Aussage der Witwe von Krauß hatte dieser den Ring Alma Seidler vermachen wollen, was jedoch wegen der Stiftungsbedingungen nicht möglich war. Bei der nächsten Weitergabe des Iffland-Rings (von Bruno Ganz) soll dies aber möglich sein, da die Stiftungsbedingungen in diesem Punkt inzwischen geändert wurden.

[1]

[2]

[3]