Իլյումինատներ
องค์สมเด็จพระมหาจักพรรดิประดู่ คำหงษาเอลิซาเบทที่4บุตรเอลิซาเบทที่2ราชอนาจักไทย อังกฤษԻլյումինատներ (գերմ.՝ Illuminatenorden,լատին․՝ illuminati), կամ լուսավորված (լատին․՝ illuminatus), տարբեր ժամանակներում տարբեր միավորումների (շքանշանների, եղբայրությունների, աղանդների, հասարակությունների) օկուլտային-փիլիսոփայական ուղղվածության՝ առեղծվածային բնույթի, տարբեր աստիճանի թույլատրելի կամ գաղտնի, հաճախ ընդդիմության մեջ եղած քաղաքական և կրոնական (կղերական) իշխանությունների վերաբերյալ։
Առավել հաճախ տերմինը օգտագործվում է պրոֆեսոր Ադամ Վեյսգաուփի Բավարիայի իլյումինատների ընկերության անդամների նկատմամբ։
Այս տերմինը օգտագործվում է նաև կոնսպիրոլոգիական տեսություններում, որոնք ենթադրում են որոշակի գաղտնի կազմակերպության գոյության մասին, որը գաղտնի կերպով ղեկավարում է պատմական գործընթացը։
Բավարիայի իլյումինատների հասարակություն խմբագրել
Բավարիայի իլյումինատների հասարակություն կամ շքանշան (գերմ.՝ der Illuminatenorden), XVIII դարի գերմանական գաղտնի հասարակություն, որը հիմնադրվել է 1776 թվականի մայիսի 1-ին Ինգոլշտադտում փիլիսոփա և աստվածաբան Ադամ Վեյսգաուպտի կողմից (1748-1830), որը դեիզմի հայտնի կողմնակից է։ Նա մտադիր էր օգտագործել իր կազմակերպությունը այդ ուսմունքի տարածման և հանրահռչակման, ինչպես նաև եվրոպական լուսավորության դարաշրջանի լիբերալ գաղափարների համար։
Պաշտոնապես իլյումինատների նպատակն էր հայտարարել մարդկության կատարելագործումը «նոր Երուսաղեմի կառուցման» միջոցով[1]։ Այն իլյումինատների պատմության մեջ ամենահայտնի հասարակություններից մեկն է։
Իլյումինատները կոնսպիրոլոգիայում խմբագրել
Բավարական իլյումինատների և գաղտնի հասարակությունների հետ ընդհանրապես կապվում էին դավադրությունների բազմաթիվ տեսություններ։ Առավել հաճախ, քանի որ գաղտնի հասարակությունների մոտիվացիան էր համաշխարհային տիրապետությունը՝ մարդկանց, գիտությունների և ֆինանսական ռեսուրսների վերահսկողությունը։