Իլիաս Լալաունիս

Իլիաս Լալաունիս (հունարեն՝ Ηλίας Λαλαούνης, հոկտեմբերի 4, 1920(1920-10-04), Աթենք, Հունաստան - դեկտեմբերի 30, 2013(2013-12-30), Աթենք, Հունաստան), աշխարհահռչակ հույն ոսկերիչ, ժամանակակից ոսկերչական դիզայնի առաջամարտիկ Հունաստանում։ Նա առավել հայտնի է հունական պատմությունից ոգեշնչված իր հավաքածուներով։ Պատմության մեջ միակ ոսկերիչը, որը երբևէ ընտրվել է Գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ (Ֆրանսիա)։ Հույն ոսկերիչների ասոցիացիայի հիմնադիր։ Արվեստի և գրականության շքանշանի ասպետ (Ֆրանսիա)։

Իլիաս Լալաունիս
Ծնվել է	հոկտեմբերի 4, 1920(1920-10-04)
Ծննդավայր	Աթենք, Հունաստան
Մահացել է	դեկտեմբերի 30, 2013(2013-12-30) (93 տարեկան)
Մահվան վայր	Աթենք, Հունաստան
Քաղաքացիություն	Հունաստան
Կրթություն	Աթենքի համալսարան
Մասնագիտություն	ոսկերիչ, գործարար, ակնագործ և ձեռնարկատեր
Պարգևներ և մրցանակներ
Անդամություն	Գեղեցիկ արվեստների ակադեմիա

Հունական ոսկերչական արդյունաբերությունը վերակենդանացնելու Լալաունիսի գաղափարը մեծ հաջողություն ունեցավ՝ ազդելով ինչպես դիզայների, այնպես էլ ժամանակակից հունական ոսկերչության զարգացման ընթացքի վրա։

Իլիաս Լալաունիսի՝ Աթենքում ժամանակակից ոսկերչական և դեկորատիվ արվեստի ոսկերչական առաջին թանգարանի հիմնադիրը։

Կենսագրություն

Ծնվել, մեծացել և ապրել է Աթենքի Պլակա թաղամասում։ Նա չորրորդ սերնդի ոսկերիչ էր, ում ընտանիքը ծագել էր Դելֆիից։

Ավարտել է Աթենքի ազգային Կապոդիստրական համալսարանը, որտեղ սովորել է քաղաքագիտություն և իրավունք։ Դիզայնի հմտություններ է սովորել նկարիչ Ալեքսանդրոս Ալեքսանդրակիսի մոտ։

Նա իր կարիերան սկսել է ոսկերչական Ζολώτας (Զոլոտաս) բիզնեսում, որը հիմնադրել է իր հորեղբայր Քսենոֆոն Զոլոտասը 1895 թվականին։ 1940 թվականին նա ստանձնեց ընկերության գործերի կառավարման գործառույթները, որոնք նա իրականացնում էր, ինչպես նաև վերամշակում էր ամբողջ ոսկերչական իրերը մինչև 1968 թվականը։

1957 թվականին նա ներկայացրել է իր առաջին հնագիտական հավաքածուն Սալոնիկում կայացած միջազգային ցուցահանդեսում։ Հավաքածուն ոգեշնչվել է հին, հելլենիստական, մինոյան և միկենյան արվեստով։

1968 թվականին նա հիմնել է իր սեփական ընկերությունը՝ հունական Gold-Ilias Lalaounis S.A.։ Ընկերությունը սկզբում մասնաճյուղեր բացեց հունական կղզիներում, բայց արագ ընդլայնեց իր ներկայությունը եվրոպական մայրաքաղաքներում, ինչպիսիք են Փարիզը, Ցյուրիխը, Ժնևը, Լոնդոնը, ինչպես նաև աշխարհի տարբեր քաղաքներ, ինչպիսիք են Նյու Յորքը, Տոկիոն և Հոնկոնգը։

Իլիաս Լալաունիսի ոսկերչական թանգարան (Պլակա, Աթենք, Հունաստան)

1970 թվականին Լալաունիսը իր Blow Up իր հավաքածուով ցնցում է բոլորին։ Հաջորդ տարի նա կազմակերպեց միջազգային ոսկերչական ցուցահանդես Աթենքում, որին մասնակցում էին Վան Քլիֆը, Բուլգարին, Ռենե Քերնը և Հարրի Ուինսթոնը։

Իրանի կայսրուհի Ֆարահի պատվերով Լալաունիսը ստեղծեց պարսկական արվեստից ոգեշնչված զարդերի և առարկաների հավաքածու, որը ցուցադրվեց Թեհրանի Կայսերական պալատում։

1970-1978 թվականներին խանութներ է բացել եվրոպական երկրների մեծ մասում։ Փարիզի առաջին աշխարհահռչակ խանութը հայտնվել է Սեն-Օնորե 364 հասցեում, Վանդոմ հրապարակից ոչ հեռու։ Միևնույն ժամանակ թողարկվել է կարճամետրաժ ֆիլմ, որը ցուցադրված է զարդերի ոգեշնչումը։ Այդ ժամանակվանից ի վեր Լալաունիսը կանոնավոր կերպով ստեղծել է կարճամետրաժ ֆիլմեր՝ ցուցադրելու իր հավաքածուները, ինչպիսիք են՝ «Aube of Art», «Byzantine Arcs in Gold», «Choreography», «The Shield of Achilles», «Ilion — The Treasure of Troy», «Art and Gold», «The Common Roots of the Creator Man» и «Treasures of the Holy Land»։

1979 թվականին Լալաունիսը խանութ է բացում Նյու Յորքում Հինգերորդ պողոտայի և 57-րդ փողոցի անկյունում։ Մեկ տարի անց Սմիթսոնյան ինստիտուտը հրավիրեց նրան դասախոսելու իր արվեստի մասին և ցուցադրելու իր «Աքիլլեսի վահանի» հավաքածուն Ամերիկայի պատմության ազգային թանգարանում։

1980-ականներին նա շարունակեց ստեղծել նորարարական հավաքածուներ և իր ապրանքանիշը հասցնել միջազգային շուկաներ։ Տոկիոյում խանութի բացման ժամանակ Լալաունիսը ստեղծել է զարդերի հավաքածու՝ ոգեշնչված ճապոնական արվեստով։ Նույն թվականին Հոնկոնգում բացվեց խանութ, որտեղ դիզայները ներկայացրեց թանկարժեք քարերի հավաքածու՝ ոգեշնչված հունական երկրաչափական ոճի դիզայնով, որը շատ նման է չինական արվեստի երկրաչափական նախշերին։ Երկրորդ խանութը Հոնկոնգում բացվել է 1982 թվականին։

Նա ցուցադրել է Տրոյայի Հելենի հավաքածուն Փենսիլվանիայի համալսարանի հնագիտության և մարդաբանության թանգարանում Ֆիլադելֆիայում, ինչպես նաև Հյուսթոնում (Տեխաս)։

1984 թվականին Լալաունիսը հրատարակեց «Մետամորֆոզներ» գիրքը, որտեղ նա ներկայացրեց տասնինը ժողովածու՝ վերլուծելով իր փիլիսոփայությունը զարդերի բնույթի և նպատակի վերաբերյալ։ Դիզայների կարծիքով՝ զարդը հասարակ դեկորատիվ առարկա չէ, այլ այն կրում է ուղերձ, ներքին կյանքի արտահայտություն է, կապ հեռավոր անցյալի հետ, խորհրդանիշ և հիշողություն։ Գիրքը նրան շնորհեց Գեղարվեստի ակադեմիայի Թորլեթ մրցանակը։ Ավելի ուշ Սորբոնի մատուռում ներկայացվել է նրա ստեղծագործությունների ցուցադրությունը։

1987 թվականի նոյեմբերին Լալաունիսը Երուսաղեմի քաղաքապետ Թեդի Քոլեկի կողմից հրավիրվել է ցուցադրելու իր «Treasures of the Holy Land» հավաքածուն Իսրայելի թանգարանի կողմից կազմակերպված հատուկ ցուցահանդեսում և այնուհետև ցուցադրվել Նյու Յորքում, Լոնդոնում և Փարիզում։

Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարի հրավերով նա Ստամբուլի Իսլամական արվեստի թանգարանում ցուցադրել է «Arabesques» և «Soleiman the Magnificent» հավաքածուները։

Նյու Յորքում նա թողարկեց հավաքածուն՝ ոգեշնչված բնիկ ամերիկացիների արվեստով, իսկ 1991 թվականին բացեց խանութ Մեդիսոն պողոտայում, որտեղ ներկայացրեց կելտական արվեստով ոգեշնչված հավաքածու։

1994 թվականին նա հիմնել է Իլիաս Լալաունիսի ոսկերչական թանգարանը, որը նա անվանել է իր հինգերորդ երեխան։ Մշտական ցուցահանդեսում ներկայացված են զարդեր և քանդակներ 45 հավաքածուներից, որոնք ստեղծվել են Լալաունիսի կողմից 1940-2002 թվականներին։ Թանգարանը գտնվում է Պլակա թաղամասում այն շենքում, որտեղ ծնվել և ապրել է Լալաունիսը։

Եղել է Ռոտարի ակումբի անդամ (Աթենք)։

Անձնական կյանք

1957 թվականից նա ամուսնացած է եղել Լիլա Ալցիձօղլուի հետ, ում հետ ունեցել են դուստրեր Դիմիտրա, Կատերինի, Մարիա և Իոաննա, որոնք հոր մահից հետո ստանձնել են նրա ընկերության կառավարումը։

Լալաունիսի մտերիմ ընկերն էր իսպանացի նկարիչ Սալվադոր Դալին։

Պարգևներ և պատիվներ

• 1984 թվական, Հյուսթոն քաղաքի (Տեխաս, ԱՄՆ) պատվավոր քաղաքացի՝ համաշխարհային ոսկերչական բիզնեսում ունեցած ավանդի համար,
• 1986 թվական, Գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից անդամ (Ֆրանսիայի ինստիտուտ),
• 1986 թվական, Սուրբ Անդրեաս Առաքյալի շքանշանի անդամ ( Տիեզերական Պատրիարքության Արքոն Էքսարքոս),
• 1990 թվական, Գեղարվեստի ակադեմիայի (Ֆրանսիայի ինստիտուտ) ասոցացված անդամ,
• 1991թվական, Ադելֆի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում,
• 1991թվական, Իտալիայի Հանրապետության Պատվո շքանշանի հրամանատար,
• 1993 թվական, Ակադեմիական արմավենու շքանշանի հրամանատար (Ֆրանսիա),
• 1995 թվական, Պատվո լեգեոնի ասպետ (Ֆրանսիա),
• 1997 թվական, Ջորջիա նահանգի պատվավոր քաղաքացի (ԱՄՆ),
• 1999 թվական, Աթենք քաղաքի մեդալ՝ Հունաստանում և արտերկրում ոսկերչության արվեստի և պատմության մեջ մշակութային ավանդի ճանաչման համար,
• 2002 թվական, Աթենքի առևտրային ասոցիացիայի պատվավոր անդամ,
• 2009 թվական, պատվավոր անդամ (Իտալիա),
• 2011 թվական․ Եվրոպական-միջերկրածովյան արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ։

Հավաքածուներ

• Μινωικά και Μυκηναϊκά / Minoan and Mycenean (1957)
• Κλασικά και Ελληνιστικά / Classical and Hellenistic (1957)
• Κύκνοι και Δελφίνια / Swans and Dolphins (1957)
• Μπόνι και Κλάιντ / Bonnie and Clyde (1968)
• Κοσμήματα Σώματος / Body Jewelry (1969)
• Παλαιολιθικά και Νεολιθικά / Palaeolithic and Neolithic (1969)
• Ζώδια / Signs of the Zodiac (1970)
• Βυζαντινά / Byzantine (1970)
• Αγριολούλουδα / Wild Flowers of Greece (1970)
• Βιοσύμβολα / Biosymbols (1972)
• Μικρογλυπτά από την μινωική μέχρι την ελληνιστική περίοδο / Microsculptures from the Minoan to the Hellenistic Period (1972)
• Ασημένια παιχνιδίσματα / Silver Frolics (1973)
• Νεογεωμετρικά / Neo Geometric (1973)
• Κίνηση στο Διάστημα / Motion in Space (1974)
• Μικρόκοσμος / Microcosm (1974)
• Κυκλαδική / Cycladic (1974)
• Executive Boxes (1974)
• Γλαύκες και Ανθέμια * Owls and Anthemia (1975)
• Σταγόνες και Χιτώνες / Drops and Chitons (1975)
• Από το Λουριστάν στην Περσέπολη / From Luristan to Persepolis (1975)
• Η Χαραυγή της Τέχνης / Dawn of Europe (1976)
• Παίχτες του γκολφ / Players (1976)
• Χορογραφισμός / Choreographism (1977)
• Αλογοπόδαρα / Horseshoes (1977)
• Χρυσοτεχνήματα / Chrysotektonemata (1977)
• Η ασπίδα του Αχιλλέα / The Shield of Achilles (1978)
• Χείλια και Κοχύλια / Seashells (1978)
• Κατερίνη Λ. / Katerini L. (1980)
• Δήμητρα Λ. / Dimitra L. (1981)
• Άπω Ανατολή / Far East (1981, 1982)
• Ίλιον / lion (1983)
• Πλατεία Βεντόμ / Place Vendôme (1983)
• Για την Νίκη κάθε Γυναίκας / For Every Woman’s Victory (1984)
• Από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης ως τον Πύργο του Λονδίνου: συλλογή Τύδωρ / From the Walls of Constantinople to the Tower of London: the Tudor Collection (1985)
• Μεσοποταμία / Mesopotamia (1986)
• Άγιοι Τόποι / Holy Land (1987)
• Αραβουργήματα / Arabesques (1988)
• Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής / Süleyman the Magnificent (1988)
• Αμερίντιαν / Amerindian (1990)
• Valentine (1990)
• Η φύση και η Τέχνη μου / Nature and my Art (1990)
• Παστοράλε / Pastorale (1990)
• Κυπριακά / Cypriot (1991)
• Κέλτικα / Celtic (1991)
• Βίκινγκς / Vikings (1991)
• Σκυθικά / Scythian (1997)
• Προ — Κολομβιανά / Pre — Columbian (1995)
• Μετά — Βυζαντινά / Post — Byzantine (1996)
• DNA (2001)
• Χάος / Chaos (2002)

Արտաքին հղումներ

• Ilias Lalaounis: Biography
• Lalaounis, Ilias (1920—2013)
• Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη — Ilias Lalaounis Jewelry Museum
• LALAoUNIS
• Πέθανε ο Ηλίας Λαλαούνης, ο εμβληματικός χρυσοχόος που λάτρεψαν οι παγκόσμιες ντίβες — Εγινε ήδη η κηδεία του σε στενό κύκλο
• Илиас Лалаунис: Ушёл из жизни патриарх греческого ювелирного дела