Թեոդոր Աման
Թեոդոր Աման (ռումիներեն՝ Theodor Aman, մարտի 20, 1831[1][2][3][…], Կիմպուլունգ, Muscel County[4][5] - օգոստոսի 19, 1891[6][1][3][…], Բուխարեստ, Ռումինիա[7][5]), ռումինական նկարիչ, ծագումով հայ։ Համարվում է Ռումինիայում իմպրեսիոնիզմի նախակարապետներից մեկը։
Թեոդոր Աման ռումիներեն՝ Theodor Aman | |
|---|---|
 | |
| Ի ծնե | ռումիներեն՝ Theodor Aman |
| Ծնվել է | մարտի 20, 1831[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Կիմպուլունգ, Muscel County[4][5] |
| Վախճանվել է | օգոստոսի 19, 1891[6][1][3][…] (60 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Բուխարեստ, Ռումինիա[7][5] |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  Ռումինիա |
| Կրթություն | Քերոլ I ազգային քոլեջ և Saint Sava College? |
| Մասնագիտություն | նկարիչ, լուսանկարիչ, քանդակագործ և նկարիչ-փորագրող |
| Ոճ | նեոդասականություն, ռոմանտիզմ, ակադեմիզմ և ռեալիզմ |
| Ժանր | պատմական գեղանկարչություն |
| Ուսուցիչ | Constantin Lecca?, Carol Wallenstein de Vella?, Միշել Մարտեն Դրոլինգ և Ֆրանսուա Էդուար Պիկար |
| Աշակերտներ | Ipolit Strâmbu?, Նիկոլաե Վերմոնտ, Kimon Loghi?, Շտեֆան Լուչիան, Constantin Artachino?, Գեորգի Դեմետրեսկու-Միրեա, Սավա Հենցիյա, Oscar Obedeanu?, Dimitrie Serafim? և Alexandru Satmari? |
ստորագրություն | |
 Theodor Aman Վիքիպահեստում | |
Կյանքը և գործունեությունը խմբագրել
Կազմակերպել է Բուխարեստի գեղարվեստի դպրոցը (1864)։ Ամանի պատմական թեմաներով կտավները, մարտանկարները կրել են թուրք զավթիչների դեմ ռումին ժողովրդի մղած ազգային-ազատագրական պայքարի խոր կնիքը («Ռումինների ճակատամարտը թուրքերի դեմ Սուրբ Գևորգ կղզում», 1859, «Թուրքերի վռնդելը Կրլուգերենից», 1872 և այլն)։ Ունի նաև դիմանկարներ, ռումին գյուղացիների կյանքին ու կենցաղին նվիրված գունանկարներ («Խմբապար», 1890) և օֆորտներ («Գյուղացի», «Եզներ լծելը», 1875 և այլն)։ Ամանի «Ծաղիկներ» նկարը պահվում է Հայաստանի պետական պատկերասրահում։ Մահացել է օգոստոս 19-ին, Բուխարեստում։
Պատկերասրահ խմբագրել
-
«Իշխանությունների միություն», 1857 թ. -
Վլադ Դրակուլան և պարտված թուրքերը (1861–64) -
Թուդոր Վլադիմիրեսկուի դիմանկարը (1874–76) -
Ջահել գնչուհի (1884) -
Փողոց հայրենի քաղաքում (1890) -
Չքավորը -
Ցեզար Բոլիակ -
Կոնստանցայի նավահանգիստը -
Մրգերով զամբյուղ -
Նկարչի առաջին արվեստանոցը Փարիզում -
Տիրուհին նկարում է (1862) -
Ռումինական նամականիշ Թ. Ամանի նկարներից մեկի պատկերով (1984)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bogdan R. Aman, Theodor // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T002228
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Аман Теодор // Аман Теодор (ռուս.) / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Аман Теодор // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
Գրականություն խմբագրել
- Vasile Florea and Călin Dan, Th.Aman, Ministry of Culture, 1984
- Teodor Simionescu and Adriana Gănescu, Theodor Aman 1831–1891, museum catalog, Fondul Plastic Arts, 1971
- B. Mosescu-Maciuca, Theodor Aman, Meridians, 1962
- Radu Bogdan, Theodor Aman, Editura de Stat Pentru Literaturǎ şi Artǎ, 1955
- Theodor Aman 1831–1891, Rumanian Institute for Cultural Relations with Foreign Countries, 1954
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Թեոդոր Աման
- Muzeul Theodor Aman @ Muzeul Municipiului București
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թեոդոր Աման» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 273)։ 
|