Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում

Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում; ռուս.՝ Похороните меня за плинтусом
Տեսակ	վիպակ
Ժանր	ինքնակենսագրություն
Հեղինակ	Պավել Սանաև
Երկիր	Ռուսաստան
Բնագիր լեզու	ռուսերեն
Գրվել է	1994
Կերպարներ	Պավել Սանաև, Ելենա Սանաևա, Վսևոլոդ Սանաև և Ռոլան Բիկով
Հրատարակվել է	1996
Հաջորդ	Q60834409?

«Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» (ռուս.՝ «Похороните меня за плинтусом»), ռուս գրող, կինոռեժիսոր և սցենարիստ Պավել Սանաևի ինքնակենսագրական վիպակը, որը գրել է 1994 թվականին՝ հիմնվելով իր մանկության հուշերի վրա։ Սանաևը գիրքը նվիրել է խորթ հորը՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Ռոլան Բիկովին^[1]։

Վիպակը պատմում է Սանաևի ինը տարվա (երկուսից տասնմեկ տարեկան) կյանքի մասին իր պապի՝ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Վսեվոլոդ Սանաևի և նրա կնոջ՝ Լիդիայի ընտանիքում։

Առաջին անգամ տպագրվել է 1996 թվականին «Օկտյաբր» ամսագրում։ Արժանացել է «Օկտյաբր» ամսագրի մրցանակին 1996 թվականի լավագույն նորամուտի համար^[1]։ Առաջադրվել Է Բուքերյան մրցանակի։

Առաջին անգամ առանձին հրատարակությամբ գիրքը լույս է տեսել 2003 թվականին ռուսական «ՄԿ-Պերիոդիկա» (Մոսկվա) հրատարակչության «Ժամանակակից գրադարան ընթերցանության համար» (ռուս.՝ «Современная библиотека для чтения») շարքում^[1]։

2007 թվականին վիպակը թողարկվել է ռուսական խոշորագույն «Աստրել» հրատարակչության կողմից («ԱՍՏ», Մոսկվա) և երեք տարվա ընթացքում վաճառվել է մոտ կես միլիոն օրինակ տպաքանակով^[1]։

2009 թվականի դեկտեմբերին կինոթատրոնների էկրաններին համանուն գեղարվեստական ֆիլմի թողարկումից հետո, որը ռեժիսոր Սերգեյ Սնեժկինը նկարահանել է վեպի մոտիվներով, և որը լայն ճանաչում է ստացել հանդիսատեսի շրջանում, «ԱՍՏ» հրատարակչությունը 2010 թվականին թողարկել է հատուկ նվեր-հրատարակություն հայտնի նկարչուհի Ալեքսանդրա Նիկոլաենկոյի նկարազարդումներով՝ այն լրացնելով նախկինում չհրապարակված երեք գլուխներով («Ժապավենի վրա» (ռուս.՝ «На ленточки»), «ԱՐագություն» և «Իրականացավ հիմարիկի երազանքը» (ռուս.՝ «Сбылась мечта идиотика»)^[1]^[2]։

2011 թվականի փետրվարին վիպակն ընդգրկվել է Մոսկվայի «Մոսկվա» գրքի առևտրի տան՝ անցած տասնամյակի ամենաշատ գնված գրքերի ցանկում (զբաղեցրել է 4-րդ տեղը՝ վաճառված 20 762 օրինակով), Իսկ Պավել Սանաևը զբաղեցրել է 16-րդ տեղը այն հեղինակների ցանկում, ում գրքերն ամենաշատն են գնել^[3]։

Սյուժե խմբագրել

Հերոսն իր պատմությունն սկսում է հետևյալ բառերով. «Ես սովորում եմ երկրորդ դասարանում և ապրում եմ տատիկիս ու պապիկիս մոտ։ Մայրս ինձ փոխել է արյունախում թզուկի հետ և ծանր խաչի պես կախել տատիկիս պարանոցից։ Այդպես ես չորս տարեկանից կախված եմ» (ռուս.՝ «Меня зовут Савельев Саша. Я учусь во втором классе и живу у бабушки с дедушкой. Мама променяла меня на карлика-кровопийцу и повесила на бабушкину шею тяжкой крестягой. Так я с четырёх лет и вишу»)։

Տատը ատում և դատապարտում է իր «անառակ» դստերը, որը գտել է նոր ամուսին, և չի վստահում նրան որդու՝ Սաշայի դաստիարակությունը, ուստի ինը տարեկան տղան ապրում է տատի ու պապի տանը։

Տատիկի դաժան «սերը» թոռան հանդեպ ծնվում է հնազանդ ու չհակաճառող կենդանի տիկնիկ ունենալու ցանկությունից, որը կարող է խնամվել, բուժվել և պատժվել։ Այս «անձնուրաց» հոգատարությունն օգնում է նրան զգալ իր սեփական նշանակալիությունը և ավելի սուր «վայելել» իր սեփական «տառապանքը», որը պատճառել են ստախոս, անխիղճ և անշնորհակալ շրջապատողները (ներառյալ տղան)։ Ոչ պակաս բաժին է ընկնում նրա ամուսնուն՝ Սաշայի պապին, որին նա ամեն օր վիրավորում է և անընդհատ ասում, թե որքան է նա փչացրել իր կյանքը՝ օգտագործելով նաև հայհոյանքներ։

Սաշա Սավելևը բացասաբար է արձագանքում գիտակցության այս մշակմանը և փորձում է դուրս գալ տնային բռնապետության ճնշման տակից։

Գործող անձինք և նախատիպեր խմբագրել

Պատմության հերոսների նախատիպերն իրական մարդիկ են.

Սաշա Սավելև, ինը տարեկան տղա – Պավել Վլադիմիրովիչ Սանաև,
Քեռի Տոլյա, Սաշայի խորթ հայրը, «արյունախում թզուկ» – Ռոլան Անտոնովիչ Բիկով,
Օլգա, Սաշայի մայրը – Ելենա Վսեվոլոդովնա Սանաևան,
Սեմյոն Միխայլովիչ, Սաշայի պապը – Վսեվոլոդ Վասիլևիչ Սանաև,
Նինա Անտոնովնա, Սաշայի տատը – Լիդիա Անտոնովնա Սանաևա։

Ստեղծման պատմություն խմբագրել

Պատմվածքները, որոնցից կազմվել է գիրքը, Պավել Սանաևը սկսել է գրել դպրոցական տարիներին՝ ի պատասխան խորթ հոր՝ անգործության վերաբերյալ նախատինքների, որպեսզի «օրինական իրավունք ունենա պորտաբուծություն անելու». ծնողներն ու հյուրերը դրանք համարել են բավականին զվարճալի։ Հատվածներից ամբողջական գիրք (բովանդակությամբ, հասկանալի մտքով, զարգացմամբ) կազմել Պավելին հաջողվել է միայն ՎԳԻԿ-ն ավարտելուց հետո, երբ նա սկսել է հասկանալ, թե որ պատմվածքներն արձագանք գտնում ընթերցողի մոտ, որոնք՝ ոչ^[4]։

Գիրքը գրելու համար պահանջվել է մոտ երեք տարի։ «Օկտյաբր» ամսագրում հրապարակմանը նախորդող առաջին մեկուկես-երկու տարին այն մնացել է սեղանի վրա։ Իսկական ճանաչում այն ձեռք է բերել միայն 2003 թվականին, երբ Իգոր Կլեխն այն ընդգրկել է «Ընթերցանության ժամանակակից գրադարան» շարքում։ 2007 թվականին ստեղծագործությունը ձեռք է բերել «ԱՍՏ» հրատարակչությունը, և միայն այդ ժամանակ է գիրքը սկսել վաճառվել հսկայական տպաքանակով^[4]։

Թատերական բեմադրություններ և էկրանավորումներ խմբագրել

2007 – Պետերբուրգի «Բալթյան տուն» թատրոնի «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» ներկայացումը (ռեժիսոր՝ Իգոր Կոնյաև)^[5]։ Էրա Զիգանշինան ստացել է Սանկտ Պետերբուրգի «Ոսկե սոֆիտ» բարձրագույն թատերական մրցանակը տատի դերի համար^[6]։
Կրասնոյարսկի Ա. Պուշկինի անվան դրամատիկական թատրոնի «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում (Սաշայի արկածները հրաշքների աշխարհում)» ներկայացումը (ռեժիսոր՝ Ալեքսեյ Կրիկլիվի)^[7]
2009 – «Բալթյան տան» բեմադրության հեռուստատեսային տարբերակ
2009 – գեղարվեստական ֆիլմ «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» (ռեժիսոր՝ Սերգեյ Սնեժկին)^[8]
2010 – Լիտվայի ռուսական դրամատիկական թատրոնի «Տականքի սեր» (ռուս.՝ «Сволочная любовь») ներկայացում (ռեժիսոր՝ Ագնուս Յանկյավիչյուս)։ 2010 թվականին ներկայացումն ստացել է գլխավոր մրցանակը Դալի Թամուլյավիչյուտեի անվան պրոֆեսիոնալ թատրոնների փառատոնում^[9]։
2010 – Չելյաբինսկի ակադեմիական դրամատիկական թատրոնի «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» ներկայացում (ռեժիսոր՝ Օլեգ Պլակսին)^[10]
2012 – «Apglabājiet mani zem grīdas» ներկայացում, Դայլես թատրոն, Ռիգա (ռեժիսոր՝ Ռեգնարս Վայվարս)^[11]
2012 – «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» ներկայացում, Նիկիտինսկի դարպասների թատրոն, Մոսկվա (ռեժիսոր՝ Մարկ Ռոզովսկի)^[12]
2014 – «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» ներկայացում, «Սև քառակուսի» թատրոնի մանկական ստուդիա (ռեժիսոր՝ Սերգեյ Ֆեդորչուկ)
2019 – «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» տիկնիկային ներկայացում, Նովոսիբիրսկի պետական տիկնիկային թատրոն^[13]
2019 – «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում», Կուրգանի դրամատիկական թատրոն (ռեժիսոր՝ Դմիտրի Ակրիշ)
2020 – «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում (Տատիկը)» ներկայացում, Պոկաչևսկի «INDIGO» թատրոն-ստուդիա (ռեժ.՝ Ալեքսանդր Սամսոնով, Տաիսիա Կալաչևա)
2021 – «Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում» մոնոներկայացում, Մեծ տիկնիկային թատրոն, Սանկտ Պետերբուրգ (ռեժիսոր՝ Ռոման Բոկլանով)

Շարունակություն խմբագրել

2013 թվականին լույս է տեսել Պավել Սանաևի «Դատարկապորտի ժամանակագրությունը։ Թաղեք ինձ շրիշակի հետևում 2» (ռուս.՝ «Хроники Раздолбая. Похороните меня за плинтусом 2»): Հեղինակը պարզաբանել է, որ տվյալ գիրքն ինքնուրույն ստեղծագործություն է^[14], իսկ նախորդ վեպի անվանումը շապիկին հայտնվել է մարքեթինգային նկատառումներով^[15]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 «О книге. — Повесть «Похороните меня за плинтусом» Павла Санаева». // plintusbook.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ «Книга «Похороните меня за плинтусом». Полная авторская версия (издательство «АСТ», 2012 год)». // ozon.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ Наталья Криштоп. Список самых популярных книг и авторов десятилетия от магазина «Москва». Արխիվացված 2021-02-01 Wayback Machine Официальный сайт издательства «Астрель-СПб» // astrel-spb.ru (6 февраля 2011 года)
↑ ^4,0 ^4,1 «Павел Санаев о повести «Похороните меня за плинтусом»: Я написал психотерапию по работе с собственным прошлым и обидами». Великий Новгород.ру. 2018 թ․ հունվարի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
↑ Андрей Пронин (2007-12). «К чёртовой бабушке». Империя драмы. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ «Лауреат премии за лучшую женскую роль 2008 года — Эра Зиганшина». Золотой софит. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ «Репертуар — «Похороните меня за плинтусом (Приключения Саши в стране чудес в 2-х действиях)»». Красноярский драматический театр. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ Светлана Мазурова (2008 թ․ հուլիսի 22). «Бабушкина любовь. Сергей Снежкин закончил съёмки фильма «Похороните меня за плинтусом»». Российская газета. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ «Сволочная любовь». Русский драматический театр Литвы. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ «Спектакли — «Похороните меня за плинтусом»». Челябинский академический театр драмы имени Н.Орлова. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.
↑ «Dailes teātris :: Apglabājiet mani zem grīdas». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
↑ «UMI.CMS — Похороните меня за плинтусом». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
↑ «Новосибирский театр представил первый кукольный спектакль "Похороните меня за плинтусом"» (ռուսերեն). ТАСС. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 6-ին.
↑ ««Свой новый фильм сниму на гонорар от «Хроник раздолбая – 2»». Известия. 2013 թ․ նոյեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
↑ «Павел Санаев: Книгу нужно родить». Вечерняя Москва. 2018 թ․ դեկտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Գրքի պաշտոնական կայքը* «Интервью Павла Санаева журналу «Караван историй»». PlintusBook.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[О_книге_на_plintusbook.ru-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 «О книге. — Повесть «Похороните меня за плинтусом» Павла Санаева». // plintusbook.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[2] «Книга «Похороните меня за плинтусом». Полная авторская версия (издательство «АСТ», 2012 год)». // ozon.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[astrel-spb.ru-3] Наталья Криштоп. Список самых популярных книг и авторов десятилетия от магазина «Москва». Արխիվացված 2021-02-01 Wayback Machine Официальный сайт издательства «Астрель-СПб» // astrel-spb.ru (6 февраля 2011 года)

[ВНовгород-4] 4,0 ^4,1 «Павел Санаев о повести «Похороните меня за плинтусом»: Я написал психотерапию по работе с собственным прошлым и обидами». Великий Новгород.ру. 2018 թ․ հունվարի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

[5] Андрей Пронин (2007-12). «К чёртовой бабушке». Империя драмы. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[6] «Лауреат премии за лучшую женскую роль 2008 года — Эра Зиганшина». Золотой софит. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[7] «Репертуар — «Похороните меня за плинтусом (Приключения Саши в стране чудес в 2-х действиях)»». Красноярский драматический театр. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[8] Светлана Мазурова (2008 թ․ հուլիսի 22). «Бабушкина любовь. Сергей Снежкин закончил съёмки фильма «Похороните меня за плинтусом»». Российская газета. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[9] «Сволочная любовь». Русский драматический театр Литвы. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[10] «Спектакли — «Похороните меня за плинтусом»». Челябинский академический театр драмы имени Н.Орлова. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 28-ին.

[11] «Dailes teātris :: Apglabājiet mani zem grīdas». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 19-ին.

[12] «UMI.CMS — Похороните меня за плинтусом». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.

[13] «Новосибирский театр представил первый кукольный спектакль "Похороните меня за плинтусом"» (ռուսերեն). ТАСС. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 6-ին.

[14] ««Свой новый фильм сниму на гонорар от «Хроник раздолбая – 2»». Известия. 2013 թ․ նոյեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

[15] «Павел Санаев: Книгу нужно родить». Вечерняя Москва. 2018 թ․ դեկտեմբերի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]