Էլլորա
Էլլորա, ժայռակերտ տաճարների, վանքերի ու ամրոցների համալիր Հնդկաստանի Մահարաշտրա նահանգում, Աուրանգաբադ քաղաքից 32 կմ հարավ-արևմուտք։ Հինդուիստական ժայռափոր քարանձավա-տաճարային ամենամեծ համալիրներից մեկն է՝ արվեստի հոյակապ աշխատանքներով, որոնք թվագրվում են 600–1000 թվականներով[1][2]: 16-րդ քարանձավն իրենից ներկայացնում է միակտոր բազալտե ժայռից փորված, մարտակառքի տեսք ունեցող Կայլաշա տաճարը, որը մոնոլիտ վեմից փորված ամենամեծ շինությունն է աշխարհում։ Այն նվիրված է Շիվա աստծուն, բայց նրա ներսում ու շուրջը կան նաև հինդու այլ դիցերի արձաններ ու փորագրաքանդակներ, ինչպես նաև հնդկական երկու մեծ էպոսներից՝ Ռամայանայից ու Մահաբհարաթայից ընտիր հատվածների արձանագրություններով քարե տախտակներ։
 | |
| Ellora Caves* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
| |
| Երկիր |  Հնդկաստան
|
| Տիպ | մշակութային |
| Չափանիշներ | (i) (iii) (vi) |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Ասիա և Օվկիանիա |
| Կոորդինատներ | 20°01′35″ հս․ լ. 75°10′45″ ավ. ե.HGЯO |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 1983 (7֊րդ նստաշրջան) |
| Համար | 243 |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
|
ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն , օբյեկտ № 243 ռուս.. • անգլ.. • ֆր. |
Չարանանդրի բլրաշարում հարյուրից ավելի բազալտափորվածքային քարանձավ կա, բայց դրանցից միայն 34-ն են բաց հանրության առաջ[3]։ Այդ երեսունչորսից տասնյոթում հինդուիստական տաճարներ են (##13-29), տասներկուսում՝ բուդդայական (##1-12), հինգում՝ ջայնիստական (##30-34)[4]: Հարևանությամբ դրանց գտնվելը վկայում է Հին Հնդկաստանում տիրապետած կրոնական հանդուրժողականության, դավանանքային ներդաշնակության մասին։
Այս տաճարներն ու վանքերը հին հնդիկները նվիրել են Բուդդային, ինչպես նաև Շիվա և Վիշնու աստվածներին։ Շինարարական աշխատանքները տևել են շուրջ չորս հարյուր տարի։ Արտահայտում են երեք կրոնների՝ բուդդայականության, հինդուիզմի և ջայնիզմի ազդեցությունը, որի հետևանքով Էլլորայում գտնվող հուշարձաններում միաժամանակ արտահայտվում են ճարտարապետության երեք ոճ։ Էլլորայի ժայռակերտ տաճարները թվով երեսունչորսն են, որոնք ձգվում են երկու կիլոմետր։ Էլլորայի տաճարներում գերիշխում է քանդակագործությունը։ Շենքերի շուրջն ու ներսում քանդակել են աստվածներ, փղեր և այլ կենդանիներ։
1983 թվականից Էլլորայի քարանձավային-ճարտարապետական-քանդակագործական համալիրն ընդկրված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում[5]։
Տես նաև խմբագրել
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Կայլասանտհա ժայռափոր տաճարի ներսը -
Վիշվակարմա տաճարի ներսը (10.) -
Կայլաշ տաճարի արտաքին տեսքը -
Տաճարի մոտի ջրվեժը -
Քարանձավներից մեկը -
32-րդ քարանձավի սրբավայրը
_in_Ellora_Caves.jpg)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Owen, 2012, էջեր 1–2
- ↑ «Ellora Caves – UNESCO World Heritage Centre». Whc.unesco.org. 2008 թ․ մարտի 6. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 12-ին., Quote: "These 34 monasteries and temples, extending over more than 2 km, were dug side by side in the wall of a high basalt cliff, not far from Aurangabad, in Maharashtra. Ellora, with its uninterrupted sequence of monuments dating from A.D. 600 to 1000, brings the civilization of ancient India to life. Not only is the Ellora complex a unique artistic creation and a technological exploit but, with its sanctuaries devoted to Hinduism, it illustrates the spirit of tolerance that was characteristic of ancient India."
- ↑ «World Heritage Sites - Ellora Caves, Ellora Caves (1983), Maharashtra». Archaeological Survey of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ Lisa Owen (2012). Carving Devotion in the Jain Caves at Ellora. Brill Academic. էջեր 1–10. ISBN 978-9004206298.
- ↑ Ellora Caves — UNESCO World Heritage Centre
Գրականություն խմբագրել
- Dhavalikar, M.K. (2003). Ellora. New Delhi: Oxford University Press. էջեր 12. ISBN 978-0-19-565458-5.
- James Burgess & J. Fergusson (2005). Cave Temples of India. W.H. Allen & Co., London, 1880.; Delhi: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd., Delhi. ISBN 978-81-215-0251-1.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location (link) - Pia Brancaccio (2013). Helaine Selin (ed.). Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Westen Cultures. Springer Science. doi:10.1007/978-94-007-3934-5_9848-1. ISBN 978-94-017-1416-7.
- José Pereira (1977). Monolithic Jinas. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-2397-6.
- Berkson, Carmel (1992). Ellora, Concept and Style. Abhinav Publications. ISBN 0-19-565458-7.
- Susan L. Huntington; John C.. Huntington (2014). The Art of Ancient India: Buddhist, Hindu, Jain. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-3617-4.
- Damien Keown; Charles S. Prebish (2013). Encyclopedia of Buddhism. Routledge. ISBN 978-1-136-98588-1.
- Geri Hockfield Malandra (1993). Unfolding A Mandala: The Buddhist Cave Temples at Ellora. State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-1355-5.
- Owen, Lisa (2012). Carving Devotion in the Jain Caves at Ellora. Brill Academic. ISBN 978-9004206298.
- Pandit, Suraj (2013). Ellora Caves. Oxford University Press. doi:10.1093/obo/9780195393521-0118.
- P. R. Srinivasan (2007). Ellora. Archaeological Survey of India. ISBN 978-81-87780-43-4. OCLC 420558130.
- Walter M. Spink (1967a). Ajanta to Ellora. Marg Publications. OCLC 648366740.
- Walter M. Spink (1967b). Ellora's Earliest Phase. American Academy. OCLC 54831981.
Աղբյուրներ խմբագրել
- Կամսար Ավետիսյան, Արևելքի մարգարիտը, Երևան, Հայպետհրատ, 1964, էջ 41-44։
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Ellora Caves in UNESCO List
- Layout, floor plan and description of each Ellora cave, Deepanjana and Arno Klein
- Photographs of Ellora, Getty Images
- Էլլորայի 496 լուսանկար 1280x960
- Պատկերասրահ(անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլլորա» հոդվածին։ |