Էլինա Ավրաամովնա Բիստրիցկայա (ռուս.՝ Элина Авраамовна Быстрицкая, ապրիլի 4, 1928(1928-04-04)[1][2], Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1] - ապրիլի 26, 2019(2019-04-26)[3], Մոսկվա, Ռուսաստան), թատրոնի և կինոյի խորհրդային և ռուս դերասանուհի, թատերական մանկավարժ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1978)[4][5]։ Մշակույթի բնագավառում Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մրցանակի դափնեկիր (2006)։ «Հայրենական մեծ պատերազմի» մասնակից։

Էլինա Բիստրիցկայա
Ծնվել էապրիլի 4, 1928(1928-04-04)[1][2]
ԾննդավայրԿիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Մահացել էապրիլի 26, 2019(2019-04-26)[3] (91 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, Ռուսաստան
Մասնագիտությունդերասանուհի, թատերական ուսուցիչ, երգչուհի և հասարակական գործիչ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
ԿրթությունԿիևի թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսության ազգային համալսարան
Պարգևներ
IMDbID 0126454
 Elina Bystritskaya Վիքիպահեստ

Կենսագրություն խմբագրել

Էլինա Բիստրիցկայան ծնվել է 1928 թվականի ապրիլի 4-ին Կիևում՝ հրեական ընտանիքում։ Ծնողները՝ ռազմական բժիշկ-վարակաբան Աբրամ (Աբրահամ) Պետրովիչ Բիստրիցկին և հիվանդանոցային խոհարար Էսֆիր Իսակովնա Բիստրիցկայան։

Մանկության տարիներին ապրել է իր ծնողների հետ Ուկրաինայում։ Պատերազմից առաջ հայրը նոր նշանակում է ստացել՝ Չերնիգովշչինի, Նեժին։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ տարհանվել է Աստրախան, որտեղ բուժքույրերի դասընթացների է մասնակցել, Ստալինոյի (այժմ՝ Դոնեցկ) ռազմաճակատային էվակոհոսպիտալում աշխատել է 13 տարեկանից[6]։

1945 թվականին ընդունվել է Նեժինի մանկաբարձա-ֆելդշերական դպրոց (այժմ՝ Նեժինսկօ բժշկական քոլեջ), որն ավարտել է 1947 թվականին։ 1940-ականների վերջում սկսեց զբաղվել գեղարվեստական ինքնագործունեությամբ։ Հոր պնդմամբ 1947 թվականին ընդունվել է Նիկոլայ Գոգոլի անվան Նեժինի մանկավարժական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ։ Մեկ տարի անց թողել է ուսումը և ընդունվել Ի. Կ. Կարպենկոյի անվան Կիևի թատերական արվեստի ինստիտուտ՝ Լ. Ա. Օլեյնիկի դասընթացին, որն ավարտել է 1953 թվականին։

1953-1956 թվականներին՝ Վիլնյուսի ռուսական դրամատիկական թատրոնի դերասանուհի, 1956-1958 թվականներին՝ Ա. Ս. Պուշկինի անվան Մոսկվայի դրամատիկական թատրոնի դերասանուհի։

1958 թվականից մինչև 2012 թվականը՝ Փոքր թատրոնի թատերախմբում (Մոսկվա)։ Թատրոնում առաջինը խաղացել է Լեդի Ուինդերմիրի դերը Օ. Ուայլդի Վեեր Լեդի Ուինդերմիր ներկայացման մեջ (1959)։ Այնուհետև, 1965 թվականին, նույն պիեսում հանդես է եկել տիկին Էրլինի դերում[7]։

1998 թվականին աշխատել է Մոսկվայի Մ. Երմոլովայի անվան դրամատիկական թատրոնում։

1950 թվականին սկսել է նկարահանվել կինոյում։ Խաղացել է Լենա Ալեքսեենկոյի «Խաղաղ օրերին», (1950), Ելիզավետա Մաքսիմովնայի («Անավարտ պատմություն», 1955), Աքսինիի («Խաղաղ Դոն», 1957-1958), Լելի («Կամավորներ», 1958), Քսենյա Ռումյանցևայի («Ամեն ինչ մնում է մարդկանց», 1963) դերերում և այլոց ֆիլմում։ Խորհրդային մշակույթ թերթի ընթերցողների հարցմամբ ճանաչվել է 1955 թվականի լավագույն դերասանուհի։

Մեծ ճանաչում բերեց Աքսինիի դերը («Խաղաղ Դոն», 1957-1958)։ Էլինա Բիստրիցկայան հիշում է. «Հանդիսատեսի հսկայական փոստ էր։  Բայց մի նամակ, հիշում եմ, շատ հատուկ էր՝ Դոնի կազակների երեսուն երեցների ուղերձը։ Նրանք գրել են, որ խնդրում են կոչվել Աքսինյա Դոնսկայա»։

1960-ական թվականների վերջից հրաժարվել է նկարահանվել կինոյում՝ առաջարկվող դերերը համարելով ոչ այդքան լուրջ լուրջ[8]։

 
Լյուդմիլա Զիկինայի հոբելյանին, 2009 թվականի հունիսի 10-ին

1978 թվականից մանկավարժական գործունեություն է ծավալել Մ.  Շչեպկինի անվան բարձրագույն թատերական ուսումնարանում (պրոֆեսոր)[4], դասավանդել է Ա.Վ. Լունաչարսկու անվան Հիտիսի դերասանական վարպետության ամբիոնում։

Ելույթ է ունեցել համերգներում, այդ թվում՝ մենահամերգներում, որտեղ արտասանեց բանաստեղծություններ և արձակ, երգել է ռոմանսներ, ռուսական ժողովրդական երգեր, պատերազմական տարիների երգեր։  2010 թվականից համագործակցել է Լ. Զիկինայի անվան ռուսական պետական ակադեմիական ժողովրդական «Ռոսիա» համույթի հետ։

Ես ապրում էի Մոսկվայի կենտրոնում, Լեոնևսկի նրբանցքի տանը։ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհու կոչում ունեցող Փոքր թատրոնի վերջին դերասանուհին էր։

Էլինա Աբրահամովնա Բիստրիցկայան մահացել է 2019 թվականի ապրիլի 26-ին 92 տարեկան հասակում Մոսկվայի հիվանդանոցում, որտեղ հոսպիտալացվել էր դրանից մեկ շաբաթ առաջ ծանր վիճակում[9]։ Հրաժեշտի արարողությունը և քաղաքացիական հոգեհանգիստը տեղի կունենա ապրիլի 29-ին Փոքր թատրոնի հիմնական բեմում։ Հուղարկավորությունը տեղի կունենա Նովոդևիչյան գերեզմանատանը[10]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Быстрицкая Элина Авраамовна // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. 2,0 2,1 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  3. 3,0 3,1 3,2 Умерла Элина Быстрицкая (ռուս.)
  4. 4,0 4,1 Новая Российская энциклопедия: в 12 т. / Редкол.: А. Д. Некипелов, В. И. Данилов-Данильян и др. — М.: Энциклопедия, 2007. — Т. 3 Бруней — Винча — 480 с.: ил.
  5. Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 4. Большой Кавказ — Великий канал. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2006. — 751 с.: ил.: карт.
  6. «Быстрицкая: Обидно за подозрения о лжи про участие в войне». Собеседник. 8 мая 2016. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  7. Быстрицкая: Обидно за подозрения о лжи про участие в войне / sobesednik.ru, 8 мая 2015
  8. Андрей Захарьев "Мне говорили, что у меня талант" // Gala Биография. — 2007. — № 05. — С. 56—70.
  9. Подробности последних дней жизни Элины Быстрицкой: неделю назад попала в больницу / mk.ru
  10. Утрата — Малый театр
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլինա Բիստրիցկայա» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 445