Էլիզաբեթ Մոնրո
Էլիզաբեթ Քորթրայթ Մոնրո (անգլ.՝ Elizabeth Kortright Monroe, հունիսի 30, 1768[1][2], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3] - սեպտեմբերի 23, 1830[1][2], Ռիչմոնդ, ԱՄՆ), ԱՄՆ-ի 5-րդ նախագահ Ջեյմս Մոնրոյի կինը և ԱՄՆ առաջին տիկինը 1817 թվականից մինչև 1825 թվականը։ 1794 թվականին նա տեղափոխվել է Փարիզ, երբ նրա ամուսինը նշանակվել է Ֆրանսիայում ԱՄՆ դեսպան։ Այնտեղ նրան հաջողվել է գիլիոտինից փրկել գեներալ դե Լաֆայետի կնոջ՝ Անդեն դե Լաֆայետի կյանքը։
| Էլիզաբեթ Մոնրո | |
| |
| Մասնագիտություն՝ | Առաջին տիկին |
|---|---|
| Ծննդյան օր | հունիսի 30, 1768[1][2] |
| Ծննդավայր | Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[3] |
| Վախճանի օր | սեպտեմբերի 23, 1830[1][2] (62 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Ռիչմոնդ, ԱՄՆ |
| Թաղված | Հոլիվուդյան գերեզմանատուն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԱՄՆ
|
| Հայր | Lawrence Kortright?[4] |
| Մայր | Hannah Aspinwall?[4] |
| Ամուսին | Ջեյմս Մոնրո[4] |
| Զավակներ | Maria Hester Monroe Gouverneur?[4], Eliza Kortright Monroe Hay?[2][4] և James Spence Monroe?[2][4] |
| Ինքնագիր | 
|
Էլիզաբեթ Մոնրոն բարձրահասակ, էլեգանտ, գեղեցիկ կին էր, սոցիալական շնորհքով և ոճով, նա ձեռք է բերել այդ բնութագրերը իր պատանեկության տարիներին։
Կենսագրություն խմբագրել
Վաղ կյանք և ամուսնություն խմբագրել
Ծնվել է 1768 թվականին Նյու Յորքում, Էլիզաբեթը բրիտանական բանակի սպա Լոուրենս Քորթրայթի դուստրն էր, ով հաջողություն է ունեցել ֆրանկո-հնդկական պատերազմի տարիներին և նրա կինը՝ Աննա Ասպինվոլնն էր։ Նա ձեռք է բերել սոցիալական շնորհը և ոճը վաղ տարիքում։ Սև մազերով և կապույտ աչքերով շքեղ գեղեցկուհի, նա առաջին հերթին գրավել է Մոնրոյի ուշադրությունը 1785 թվականին, երբ նա ելույթ է ունեցել Նյու Յորքի մայրցամաքային համագումարում։ Ջեյմսը, քսան յոթ տարեկան հասակում, և Էլիզաբեթը, տասնյոթ տարեկան հասակում, ամուսնացել են 1786 թվականի փետրվարի 16-ին Նյու Յորքում։
Լոնգ-Այլենդում մեղրամիսից հետո նորապսակները վերադարձել են Նյու Յորքի հայրիկի հետ ապրելու։ 1794 թվականին Ջեյմսը նշանակվել է ԱՄՆ-ի նախարար Ֆրանսիայում Ջորջ Վաշինգտոնի կողմից, Փարիզում, որպես Ամերիկայի նախարարի կին՝ ահաբեկչության օրերին, նա օգնել է ապահովել Մարկիս դե Լաֆայետի կնոջ՝ Մադամա Լա Ֆայետի ազատ արձակումը, որը գիլյոտինով դատապարտվել էր մահվան։
ԱՄՆ առաջին տիկին խմբագրել
Որպես առաջին տիկին Էլիզաբեթի պաշտոնավարման ժամկետը սկսվել է 1817 թվականի մարտի 4-ին, երբ նրա ամուսինը սկսել է իր պաշտոնավարումը որպես Միացյալ Նահանգների հինգերորդ նախագահ։ Ամուսինը հետագայում վերընտրվել է երկրորդ ժամկետով, ուստի նա մնացել է այս պաշտոնում մինչև 1825 թվականի մարտի 3-ը։
Երեխաներ խմբագրել
Ջեյմսը և Էլիզաբեթը ունեցել են երեք երեխա։
- Էլիզա Քորթրայթ Մոնրո-Հեյ (1787-1835) կրթությունը ստացել է Մադամ Ջոան Կամպանի հեղինակավոր դպրոցում։ Էլիսան շատերին թվում էր՝ ամբարտավան, խղճուկ աշխարհիկ կին՝ իսկ մնացածին հիշեցնում էր որ նա ուներ լավ դաստիարակության և բարձր կարգավիճակ։ 1808 թվականին նա ամուսնացել է Ջորջ Հայի՝ Վիրջինիայի հայտնի փաստաբանի հետ, ով աշխատել է Աարոն Բուրրի դատավարության վրա։ Հետագայում նա ղեկավարել է իր հոր արշավը և նախագահ Ջոն Ադամսի կողմից նշանակվել է դաշնային դատավոր։ Մոնրոյի վարչակազմում Էլիզան հաճախ փոխարինում էր իր հիվանդ մորը։ Էլիզան շուտով հեռացվել է վաշինգտոնյան հասարակությունից այն բանի համար, որ հրաժարվել է դիմել դիվանագիտականի կորպուսի կանանց, ինչպես ընդունված էր։ Նա ցուցաբերում էր անկեղծ կարեկցանք տենդի համաճարակի ժամանակ, նա շատ անքուն գիշերներ է անց կացրել անձնվիրաբար հոգ տանելով զոհերի մասին։ Հոր և ամուսնու մահից հետո նա տեղափոխվել է Փարիզ, դարձել կաթոլիկ և բնակվել է վանքում։
- Ջեյմս Սփենս Մոնրո (1799-1801), Մոնրոյի միակ որդին, մահացավ վաղ մանկության տարիներին։
- Մարիա Էսթեր Մոնրո-1819 թվականին Սպիտակ տուն տեղափոխվելուց առաջ Մերին ավարտել է դպրոցը Ֆիլադելֆիայում։ 1820 թվականի մարտի 9-ին նա ամուսնացել է իր զարմիկի՝ Սամուել Գովերների հետ, պատմության մեջ առաջին անգամ հարսանիքը տեղի է ունեցել Սպիտակ տանը։ Վաշինգտոնում շատերը քննադատում էին Մոնրոյին փակ հարսանիքի համար, ընդհանուր առմամբ, հրավիրված էին ընտանիքից և հարազատներից 42 հոգի։ Մարիամի ամուսնու և նրա քրոջ միջև վեճը հետագայում վերաճեց լարված հարաբերությունների։ Նախագահ Ջոն Ադամսը նրա ամուսնուն նշանակել է Նյու Յորքի Փոստային բաժանմունքի պետ։
Մահ ու ժառանգություն խմբագրել
Թեև Էլիզաբեթ Մոնրոն վայելում էր հասարակության հարգանքն ու հիացմունքը։
Տառապելով բազմաթիվ հիվանդություններից՝ Էլիզաբեթը մահացել է 1830 թվականի սեպտեմբերի 23-ին, 62 տարեկան հասակում, Օաք Հիլում գտնվող իր տանը։ Նա թաղված է Վիրջինիայի Ռիչմոնդ նահանգի Հոլիվուդի գերեզմանատանը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Caroli B. B. Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Willard F. MONROE, Mrs. Elizabeth Kortright // A Woman of the Century: fourteen hundred-seventy biographical sketches accompanied by portraits of leading American women in all walks of life / F. Willard, M. Livermore — 1 — Buffalo: Charles Wells Moulton, 1893.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Kindred Britain
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- «The First Ladies» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 26-ին.