Էլեն Ռուդելիուս
Էլեն Ռուդելիուս (շվեդ.՝ Ellen Viktoria Rydelius, փետրվարի 27, 1885[1][2][3], Norrköping, Շվեդիա[1][2] - ապրիլի 1, 1957[1][2], Högalid Parish, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[1][2]), շվեդ գրող և թարգմանչուհի։
Էլեն Ռուդելիուս | |
---|---|
Ծնվել է | փետրվարի 27, 1885[1][2][3] |
Ծննդավայր | Norrköping, Շվեդիա[1][2] |
Մահացել է | ապրիլի 1, 1957[1][2] (72 տարեկան) |
Մահվան վայր | Högalid Parish, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[1][2] |
Գերեզման | Սկուգսչյուրկոգորդեն[2][4] |
Քաղաքացիություն | Շվեդիա |
Կրթություն | Ուփսալայի համալսարան |
Մասնագիտություն | թարգմանչուհի, լրագրող և գրող |
Ամուսին | Harald Wägner?[2] |
Երեխաներ | Ria Wägner? |
Ellen Rydelius Վիքիպահեստում |
Կենսագրություն խմբագրել
Էլեն Ռուդելիուսը ծնվել է Նորչյոպինգում, 1885 թվականի փետրվարի 27-ին[5]։ Նա վաճառական Պեռ Ակսել Ռուդելիուսի և Աննա Վիլհելմինա Ստրոմի դուստրն էր։ 1903 թվականին Ստոկհոլմի աղջիկների լիցեյն ավարտելուց հետո ընդունվել է Ուփսալայի համալսարան, որտեղ ուսումնասիրել է անգլերեն և ռոմանական լեզուների։ 1907 թվականին ստացել է փիլիսոփայական դոկտորի աստիճան։ Համալսարանն ավարտելուց հետո Էլենը վեց ամիս ապրել է Ռուսաստանում՝ սովորելով ռուսերեն, սակայն հոր մահից հետո վերադարձել է հայրենիք։
Շվեդիայում Էլենը դարձավ լրագրող, կարճ ժամանակ աշխատել է «Svenska Dagbladet» («Շվեդական օրաթերթ») (1908-1909) և «Dagens Nyheter» («Օրվա նորություններ»), (1909-1914) երկու ազգային խոշորագույն թերթերում, այնուհետև դարձավ ազատ լրագրող[6]։ 1921-1923 թբականներին եղել է «Իդուն» թերթի խմբագրական քարտուղարը։ Նա իր հոդվածները ստորագրել է Ռիդելիա կեղծանունով, բայց ռուսերեն տեքստերը ստորագրել է Ելենա Պետրովնա անունով։
1910 թվականին նա սկսել է աշխատել որպես թարգմանչուհի՝ շվեդերեն թարգմանելով ռուս գրողների գրքերը։ Ընդհանուր առմամբ նա թարգմանել է Ֆյոդոր Դոստոևսկու, Լև Տոլստոյի և Անտոն Չեխովի մոտ 90 ստեղծագործություն։ Նա նաև թարգմանել է անգլերեն, ֆրանսերեն և իտալերեն՝ Առնոլդ Բենեթի, Գրացիա Դելեդայի և Ջոն Գոլսուորսիի ստեղծագործությունները։
Բացի թարգմանությունների վրա աշխատելուց, Էլենը շատ է ճանապարհորդել Եվրոպայում, երկար ժամանակ ապրել է Հռոմում և գրել բազմաթիվ ճանապարհորդական ուղեցույցներ դեպի Ստոկհոլմ, Հռոմ, Փարիզ, Բեռլին, Իտալիայի քաղաքներ, Գերմանիա և այլ ավյրեր։ Բացի ճամփորդական ուղեցույցներից, նա գրել է մի քանի խոհարարական գրքեր, որոնք գրել է 1940-ականներին, երբ պատերազմից տուժած Եվրոպայում ճանապարհորդությունն անհնարին է դարձել։ Նա նաև գրել է մի քանի աշխատություններ Ռուսաստանի պատմության վերաբերյալ, գրքեր շվեդ կանանց մասին և երկու ինքնակենսագրական։
Էլենը մահացել է Ստոկհոլմում, 1957 թվականին։ Գրող Քարինա Բուրմանը նրա մասին գիրք է գրել, որը կոչվում է «Մենք ռոմանտիկ ճանապարհորդներ ենք. Էլեն Ռուդելիուսի հետ Հռոմում» (2015)։
Անձնական կյանք խմբագրել
1911-1922 թվականներին Էլենը եղել է շվեդ լրագրող Հարալդ Վեգների կինը։ Նրանք ունեցել են դուստր, որը հետագայում դարձել է գրող[7]։
Գրականություն խմբագրել
- Burman, Carina (2015). Vi romantiska resenärer: med Ellen Rydelius i Rom. Natur & Kultur
- Burman, Carina (2011). Ellen Rydelius och det randiga livet. Folk jag aldrig mött: porträtt
- Hedman, Dag (1999). På 8 dagar: om Ellen Rydelius och hennes resehandböcker ISSN 1104-0556
- Ärlemalm, Inger (2000). Cajsa Warg, Hiram och de andra: om svenska kokboksförfattarinnor: med 65 recept 91-89086-15-5
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Ellen V Rydelius (-Wägner) (շվեդերեն) — 1917.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Ellen Victoria Rydelius 1885-02-27 — 1957-04-01 Journalist, författare, översättare
- ↑ 3,0 3,1 https://runeberg.org/spg/16/0198.html — P. 190.
- ↑ Rydelius, ELLEN VIKTORIA — Svenskagravar.se.
- ↑ SVENSKT ÖVERSÄTTARLEXIKON
- ↑ Ellen V Rydelius (-Wägner)
- ↑ Maria (Ria) Wägner
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- https://sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=6275
- https://litteraturbanken.se/%C3%B6vers%C3%A4ttarlexikon/artiklar/Ellen_Rydelius
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլեն Ռուդելիուս» հոդվածին։ |