Վիքիպեդիա

Էդվարդ Մոզեր

Էդվարդ Ինգյալդ Մոզեր (նորվ.՝ Edvard Ingjald Moser, ապրիլի 27, 1962(1962-04-27)[1][2][3][…], Օլեսուն, Մյորե օգ Ռոմսդալ, Նորվեգիա, Նորվեգիա), նորվեգացի հոգեբան և նյարդաբան, Մյունխենի մոտակայքում գտնվող Max Planck Institute for Neurobiology-ի գիտական անդամ[13]։ 2014 թվականին Մոզերն իր կնոջ` Մեյ-Բրիթ Մոզերի և մենթոր Ջոն Օ'Կիֆի հետ միասին արժանացել է Բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի Նոբելյան մրցանակի գլխուղեղում տարածության մեջ կողմնորոշվելու բջիջների համակարգի բացահայտման համար[14][15]։

Էդվարդ Մոզեր
Ծնվել էապրիլի 27, 1962(1962-04-27)[1][2][3][…] (62 տարեկան)
Օլեսուն, Մյորե օգ Ռոմսդալ, Նորվեգիա
Բնակության վայր(եր)Տրոնհեյմ
Քաղաքացիություն Նորվեգիա
Մասնագիտությունպրոֆեսոր, նյարդակենսաբան, հոգեբան և հետազոտող
Հաստատություն(ներ)Օսլոյի համալսարան և Գիտության և տեխնոլոգիայի նորվեգական համալսարան
Գործունեության ոլորտնյարդագիտություն
ԱնդամակցությունՆորվեգիայի գիտությունների ակադեմիա, Տեխնիկական գիտությունների նորվեգական համալսարան, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Եվրոպական ակադեմիա[4], Գիտության և գրականության նորվեգական թագավորական հասարակություն և Լեոպոլդինա
Ալմա մատերԷդինբուրգի համալսարան և Օսլոյի համալսարան
Գիտական աստիճանCand.psychol.?
Տիրապետում է լեզուներիննորվեգերեն[5] և անգլերեն[6]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Մեյ-Բրիթ Մոզեր
 Edvard Moser Վիքիպահեստում

Վաղ կյանք խմբագրել

Մոզերը ծնվել է գերմանացի ծնողների ընտանիքում, ովքեր 1950-ական թվականներին տեղափոխվել են Նորվեգիա։ Նրա մայրը ծնունդով Էսսենից էր, իսկ հայրը` Կրոնբերգից։

Մոզեր ընտանիքը ի սկզբանե ապրում էր Հարամսոյայում, որտեղ հայրը աշխատում էր որպես երգեհոն պատրաստող։ Հետագայում նրանք տեղափոխվեցին Հարեյդ, ապա Ալեսունդ[16][17][18]։

Էդվարդ Մոզերը 1985 թվականին ամուսնացել է Մեյ-Բրիթ Մոզերի հետ։ Այդ ժամանակ երկուսն էլ ուսանող էին։ 2016 թվականին նրանք հայտարարեցին, որ բաժանվում են[19]։

Կարիերա խմբագրել

Էդվարդ Մոզերը հոգեբանական կրթություն է ստացել Օսլոյի համալսարանում։ Մասնագիտական գործունեության սկզբնական շրջանում աշխատել է Պեր Անդերսենի գիտական ղեկավարությամբ։

1990 թվականին այդտեղ ստացել է հոգեբանական գիտությունների թեկնածուի աստիճան, իսկ 1995 թվականին՝ փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան նյարդաֆիզիոլոգիայի բնագավառում[20]։ Ուսումնասիրել է նաև մաթեմատիկա և վիճակագրություն[21]։

Մոզերը վերադարձել է Նորվեգիա 1996 թվականին։ Նույն տարում Գիտության և տեխնոլոգիայի նորվեգական համալսարանում (NTNU) ստացել է հոգեբանության դոցենտի կոչում, իսկ 1998 թվականին նշանակվել է նյարդաբանության պրոֆեսոր։ Ավելի ուշ դարձել է Գիտության և տեխնոլոգիայի նորվեգական համալսարանի Համակարգային նյարդաբանության ինստիտուտի ղեկավար։

1995-1997 թվականներին հետդոկտորական վերապատրաստում է անցել Էդինբուրգի համալսարանի նյարդաբանության կենտրոնում` Ռիչարդ Մորիսի մոտ[22], և երկու ամսով հրավիրյալ գործընկեր է եղել Լոնդոնի համալսարանական քոլեջում` Ջոն Օ'Կիֆի լաբորատորիայում։

Նա Royal Norwegian Society of Sciences and Letters-ի[23], Norwegian Academy of Science and Letters-ի[24] և Norwegian Academy of Technological Sciences-ի[25] անդամ է։

Մոզերը հանդիսանում է նաև University of Edinburgh Medical School-ի[22] պատվավոր պրոֆեսոր։

Մրցանակներ խմբագրել

  • 1999: Prize for young scientists awarded by the Royal Norwegian Academy for Sciences and Letters
  • 2005: 28th annual W. Alden Spencer Award (College of Physicians and Surgeons of Columbia University)
  • 2006: 14th Betty and David Koetser Award for Brain Research (University of Zürich)
  • 2006: 10th Prix "Liliane Bettencourt pour les Sciences du Vivant" 2006 (Fondation Bettencourt, Paris)
  • 2008: 30th Eric K. Fernström’s Great Nordic Prize (Fernström Foundation, University of Lund)
  • 2011: Louis-Jeantet Prize for Medicine
  • 2011: Anders Jahre#Anders Jahre Awards for Medical Research|Anders Jahre Award[26] (with May-Britt Moser)
  • 2012: Perl-UNC Neuroscience Prize (with May-Britt Moser)[27]
  • 2013: Louisa Gross Horwitz Prize (with May-Britt Moser and John O'Keefe)[28]
  • 2014: Karl Spencer Lashley Award (with May-Britt Moser)[29]
  • 2014: Foreign associate of the National Academy of Sciences.[30]
  • 2014: Körber European Science Prize
  • 2014: Nobel Prize in Physiology or Medicine (with May-Britt Moser and John O'Keefe)

Ընտրյալ հրատարակումներ խմբագրել

  • Moser, E.I., Mathiesen, I. & Andersen, P. (1993). Association between brain temperature and dentate field potentials in exploring and swimming rats. Science, 259, 1324-1326.
  • Brun, V.H., Otnæss, M.K., Molden, S., Steffenach, H.-A., Witter, M.P., Moser, M.-B., Moser, E.I. (2002). Place cells and place representation maintained by direct entorhinal-hippocampal circuitry. Science, 296, 2089-2284.
  • Fyhn, M., Molden, S., Witter, M.P., Moser, E.I. and Moser, M.-B. (2004). Spatial representation in the entorhinal cortex.Science, 305, 1258-1264 Արխիվացված 2012-02-17 Wayback Machine.
  • Leutgeb, S., Leutgeb, J.K., Treves, A., Moser, M.-B. and Moser, E.I. (2004). Distinct ensemble codes in hippocampal areas CA3 and CA1. Science, 305, 1295-1298.
  • Leutgeb, S., Leutgeb, J.K., Barnes, C.A., Moser, E.I., McNaughton, B.L., and Moser, M.-B (2005). Independent codes for spatial and episodic memory in the hippocampus. Science, 309, 619-623 Արխիվացված 2012-02-17 Wayback Machine.
  • Hafting, T., Fyhn, M., Molden, S., Moser, M.-B., and Moser, E.I. (2005). Microstructure of a spatial map in the entorhinal cortex.Nature, 436, 801-806.
  • Colgin, L.L, and Moser, E.I. (2006). Rewinding the memory record. Nature, 440, 615-617.
  • Sargolini, F., Fyhn, M., Hafting, T., McNaughton, B.L., Witter, M.P., Moser, M.-B., and Moser, E.I. (2006). Conjunctive representation of position, direction and velocity in entorhinal cortex. Science, 312, 754-758.
  • Leutgeb, J.K., Leutgeb, S., Moser, M.-B., and Moser, E.I. (2007). Pattern separation in dentate gyrus and CA3 of the hippocampus. Science, 315, 961-966.
  • Fyhn, M., Hafting, T., Treves, A., Moser, M.-B. and Moser, E.I. (2007). Hippocampal remapping and grid realignment in entorhinal cortex. Nature, 446, 190-194.
  • Hafting, T., Fyhn, M., Bonnevie, T., Moser, M.-B. and Moser, E.I. (2008). Hippocampus-independent phase precession in entorhinal grid cells. Nature 453, 1248-1252.
  • Kjelstrup, K.B., Solstad, T., Brun, V.H., Hafting, T., Leutgeb, S., Witter, M.P., Moser, E.I. and Moser, M.-B. (2008). Finite scales of spatial representation in the hippocampus. Science 321, 140-143.
  • Solstad, T., Boccara, C.N., Kropff, E., Moser, M.-B. and Moser, E.I. (2008). Representation of geometric borders in the entorhinal cortex. Science, 322, 1865-1868.
  • Moser, E.I., Moser, M-B. (2011). Crystals of the brain. EMBO Mol. Med. 3, 1-4.
  • Moser, E.I., Moser, M-B. (2011). Seeing into the future. Nature, 469, 303-4
  • Jezek, K., Henriksen, EJ., Treves, A., Moser, E.I. and Moser, M-B. (2011). Theta-paced flickering between place-cell maps in the hippocampus. Nature, 478, 246-249.
  • Giocomo, LM., Moser, E.I., Moser, M-B. (2011) Grid cells use HCN1 channels for spatial scaling. Cell, 147, 1159-1170.
  • Igarashi, KM., Lu L., Colgin LL., Moser M-B., Moser EI. (2014) Coordination of entorhinal-hippocampal ensemble activity during associative learning. Nature 510, 143-7.

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Rogers K. Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  4. ↑ https://www.ae-info.org/ae/User/Moser_Edvard
  5. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=0hIW8zJvX2k
  6. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=tMf4XFRnK70
  7. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2014/
  8. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  9. ↑ https://www.cuimc.columbia.edu/research/louisa-gross-horwitz-prize/horwitz-prize-awardees
  10. ↑ https://www.amphilsoc.org/prizes/karl-spencer-lashley-award
  11. ↑ https://www.med.lu.se/eric_k_fernstroems_stiftelse/fernstroemspriserna/nordiska_priset
  12. ↑ https://www.jeantet.ch/en/prix-louis-jeantet/laureats/2011-en/professeurs-edvard-et-may-britt-moser/
  13. ↑ «- Det er helt sprøtt». Dagbladet.no.
  14. ↑ The 2014 Nobel Prize in Physiology or Medicine. Press Release. Нобелевский комитет
  15. ↑ Навигация по Нобелю. Медико-физиологический понедельник Нобелевских премий объединил семейный подряд с преемственностью поколений. Lenta.ru
  16. ↑ Inger Otterlei. «Nobelprisen neste?». smp.no.
  17. ↑ Fridgeir Walderhaug. «Flagget for May-Britt og Edvard». Dagbladet.no.
  18. ↑ Frankfurter Allgemeine Zeitung GmbH (2014 թ․ հոկտեմբերի 7). «Zu Besuch bei Nobelpreisträgerin May-Britt Moser». FAZ.NET.
  19. ↑ Magnus Braaten. «Nobelpris-paret Moser skilles». VG.
  20. ↑ Moser, M-B. (1995). Field potential changes in the dentate gyrus during spatial learning in the rat. Thesis for the degree of Dr. Philos., University of Oslo (defended on 9 December 1995).
  21. ↑ FENS Office (2013 թ․ մայիսի 23). «Moser, Edvard I.». FENS.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 «Nobels for research pioneers». University of Edinburgh. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  23. ↑ "Gruppe IV Generell biologi" (in Norwegian). Royal Norwegian Society of Sciences and Letters. Retrieved 6 October 2014.
  24. ↑ "Gruppe 7: Medisinske fag" (in Norwegian). Norwegian Academy of Science and Letters. Retrieved 28 October 2009.
  25. ↑ "Medlemmer: MOSER, Edvard" (in Norwegian). Norwegian Academy of Technological Sciences. Retrieved 11 May 2013.
  26. ↑ Mangler informasjonskapsel. «The Anders Jahre Senior Medical Prize». uio.no. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 19-ին. {{cite web}}: Invalid |url-access=yes (օգնություն)
  27. ↑ 13th Perl-UNC Neuroscience Prize Recipients Արխիվացված 2013-12-02 Wayback Machine UNC Neuroscience Center. Retrieved 23 September 2013
  28. ↑ «The Louisa Gross Horwitz Prize». columbia.edu.
  29. ↑ Award Ceremonies Արխիվացված 2015-11-13 Wayback Machine Amphilsoc.org. Retrieved 21 March 2014
  30. ↑ Svein Inge Meland (30 April 2014) Unik ære til Moserne (Norwegian) Adressa. Retrieved 30 April 2014.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդվարդ Մոզեր» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էդվարդ_Մոզեր&oldid=9732193» էջից