Զեղչի տոկոսադրույք

Զեղչի տոկոսադրույք, ֆինանսական կատեգորիա, որն օգտագործվում է վարկավորման հետ կապված հետևյալ գործընթացները բնութագրելու համար^[1].

Զեղչի տոկոսադրույքն այն տոկոսադրույքն է, որով երկրի Կենտրոնական բանկը վարկեր է տրամադրում առևտրային բանկերին^[1]^[2]։ Ռուսական պրակտիկայում, զեղչի տոկոսադրույք տերմինի հետ մեկտեղ, այս իրավիճակի համար օգտագործվում է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույք տերմինը^[3]^[4]^[5]։ Որքան բարձր է Կենտրոնական բանկի զեղչի տոկոսադրույքը, այնքան ավելի բարձր տոկոսներ են գանձվում առևտրային բանկերի կողմից իրենց հաճախորդներին տրամադրվող վարկի համար և հակառակը։
Զեղչի տոկոսադրույքը վերաբերում է տոկոսին, տոկոսադրույքին, որը բանկի կողմից գանձվում է մուրհակի գումարից «մուրհակի հաշվառման» ժամանակ (բանկի կողմից այն գնելու ժամկետից շուտ)^[1]։ Փաստորեն, զեղչի տոկոսադրույքն այս դեպքում այն գինն է, որը գանձվում է պարտավորության ձեռքբերման համար՝ մինչև վճարման ժամկետը լրանալը։ Փաստորեն, զեղչի տոկոսադրույքն այս դեպքում այն գինն է, որը գանձվում է պարտավորության ձեռքբերման համար՝ մինչև վճարման ժամկետը լրանալը։ Կենտրոնական բանկի կողմից պետական արժեթղթերը հաշվառելիս կամ դրանց գրավադրմամբ վարկ տրամադրելիս կիրառվում է պաշտոնական զեղչի տոկոսադրույք տերմինը^[6]։

Պարզ, բարդ և անվանական զեղչի տոկոսադրույք խմբագրել

Պարզ զեղչի տոկոսադրույք խմբագրել

Պարզ զեղչի տոկոսադրույքով հաշվառելիս զեղչը գանձվում է պարտավորության ընդհանուր գումարի նկատմամբ և յուրաքանչյուր անգամ ներկայացնում է միևնույն մեծությունը.

P=S-S*n*d=S(1-nd)

,

որտեղ`

$P$ ` վճարման գումարը,
$S$ ` պարտավորության ընդհանուր գումարը (վճարման գումարը գումարած զեղչը),
$d$ ` զեղչի տոկոսադրույքը` արտահայտված բաժնետոմսերով,
$n$ ` վճարման ենթակա ժամանակահատվածների քանակը։

Բարդ զեղչի տոկոսադրույք խմբագրել

Բարդ զեղչի տոկոսադրույքով հաշվառելիս վճարման գումարը` $P$ -ն, հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

P=S(1-d)^{n}

(նույն նշանակումներով)։

Անվանական զեղչի տոկոսադրույք խմբագրել

Անվանական զեղչի տոկոսադրույքով $f$ -ը հաշվառելիս, որը տարեկան հաշվարկվում է $m$ անգամ, $n$ տարի հետո վճարման գումարը` $P$ -ն, հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով.

P=S(1-{\frac {f}{m}})^{mn}

:

Ազդեցություն խմբագրել

Երկրի կենտրոնական բանկի կողմից զեղչի տոկոսադրույքի մակարդակի փոփոխությունը բավականին արդյունավետ գործիք է տնտեսությունը մակրոմակարդակով կառավարելու համար։ Զեղչի տոկոսադրույքի արհեստական իջեցումը կարող է առաջացնել պետական արժույթի արժեզրկում, սակայն խթանել տնտեսական ակտիվությունը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Л. П. Кураков, В. Л. Кураков, А. Л. Кураков Учетная ставка // Экономика и право: словарь-справочник. — М.: Вуз и школа. — 2004.
↑ Райзберг Б.А., Лозовский Л.Ш., Стародубцева Е.Б. Учетная // Современный экономический словарь. — 2-е изд., испр. М.: ИНФРА-М. 479 с. — 1999.
↑ «Учётная ставка ЦБ» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.
↑ «Центральный банк Российской Федерации установил следующую процентную ставку рефинансирования (учетная ставка)» (ռուսերեն). Консультант Плюс. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.
↑ «Консультант Плюс: Процентная ставка рефинансирования (учетная ставка), установленная ЦБ РФ» (ռուսերեն). Консультант Плюс. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.
↑ Официальная учетная ставка // Финансовый словарь Финам.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

История ставок рефинансирования на сайте Центрального банка Российской Федерации
История учётных ставок Национального Банка Украины

[ЭСЭП-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Л. П. Кураков, В. Л. Кураков, А. Л. Кураков Учетная ставка // Экономика и право: словарь-справочник. — М.: Вуз и школа. — 2004.

[ЦБ0-2] Райзберг Б.А., Лозовский Л.Ш., Стародубцева Е.Б. Учетная // Современный экономический словарь. — 2-е изд., испр. М.: ИНФРА-М. 479 с. — 1999.

[ЦБ-3] «Учётная ставка ЦБ» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.

[ЦБ2-4] «Центральный банк Российской Федерации установил следующую процентную ставку рефинансирования (учетная ставка)» (ռուսերեն). Консультант Плюс. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.

[ЦБ4-5] «Консультант Плюс: Процентная ставка рефинансирования (учетная ставка), установленная ЦБ РФ» (ռուսերեն). Консультант Плюс. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 26-ին.

[ЦБ3-6] Официальная учетная ставка // Финансовый словарь Финам.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]