Դեղձուտ
Դեղձուտ (նախկին անվանումը՝ Յամանջալու), գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Արարատի մարզի Արտաշատի տարածաշրջանում, Երևան քաղաքից հարավ՝ 29 կմ հեռավորության վրա, Արտաշատ քաղաքից՝ 12 կմ, Ազատ գետի ձախ ափին։ Դեղձուտ է վերանվանվել 1967 թ. մայիսի 25-ին[3]
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Դեղձուտ | ||
 | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Արարատի | |
| Հիմնադրված է | 1897[1] թ. | |
| Մակերես | 2,63 կմ² | |
| ԲԾՄ | 878 մ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 1027[2] մարդ (2011) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Պատմություն խմբագրել
Գյուղի հողային սահմանները կից են Կանաչուտ, Մրգանուշ, Վարդաշեն, Արևշատ, Նշավան, Գետազատ գյուղերի հողատարածքներին։ Խմելու ջուրը գյուղը ստանում է Գառնու սառնորակ աղբյուրներից։
Դեղձուտը զբաղեցնում է 208 հա հողատարածք, որից բնակեցված է 49.1 հա հողատարածքը։ 1916 թվականին իրենց պապերի երկիրն են ներգաղթում հայեր Արևմտյան Հայաստանից` Մուշից, Վանից, Սարիղամիշից, Էրզրումից, Արազդայանից, Պարսկաստանից։ Գյուղի անունը եղել է «Յամանջալու»[4]։ Լինելով հմուտ հողագործներ և լավ արհեստավորներ, լավ իմանալով հողի գաղտնիքները և բնության կողմից պարգևատրված լինելով առատ ոռոգման ջրով, կարճ ժամանակում գյուղը դարձավ Արարատյան դաշտի մրգի ու պտղի առատ շտեմարան։ 1967 թվականին Հովհաննես Շիրազի առաջարկությամբ գյուղը վերանվանվել է Դեղձուտ, դեղձի առատ պաշար ունենալու շնորհիվ։
Կլիմա խմբագրել
Ծովի մակերևույթից բարձրությունը կազմում է 878 մ։
Բնակչություն խմբագրել
Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Դեղձուտի մշտական բնակչությունը կազմել է 957, առկա բնակչությունը՝ 1027 մարդ[2]։ Մինչև 1918 բնակեցված է եղել հիմնականում ադրբեջանցիներով, այնուհետ ունեցել խառը հայ-ադրբեջանական բնակչություն[5]։ Հայ բնակիչները եկել են Արևմտյան Հայաստանից 1920 թվականին[3]։ Դեղձուտի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[6].
| Տարի | 1831 | 1873 | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1978 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 137 | 214 | 257 | 300 | 409 | 623 | 748 | 849 | 859[7] | 989 | 1027[2] |
Տնտեսություն խմբագրել
Գյուղն ունի միջնակարգ դպրոց, մշակույթի տուն, բուժամբուլատորիա։ 2011 թվականին գյուղում կառուցվել է հուշահամալիր նվիրված հայրենական մեծ պատերազմի և Ղարաբաղյան ազատամարտի ժամանակ զոհված մարտիկներին՝ գյուղի նախկին բնակիչ Կորյուն Վարդանյանի հովանավորչությամբ։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://www.cadastre.am/storage/files/pages/pg_8945895618_pg_907871769_HH_bnak._bar..pdf
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ 3,0 3,1 «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 2, էջ 76
- ↑ «Արարատի մարզպետարան». ararat.mtad.am. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 28-ին.
- ↑ Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 68» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 օգոստոսի 11-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 654
- Դեղձուտ Արխիվացված 2014-09-12 Wayback Machine
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Արարատի մարզպետարան Արխիվացված 2012-04-13 Wayback Machine