Դավիթ Վարդանյան («Տիտանիկի» ուղևոր)
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Վարդանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դավիթ Վարդանյան (այլ կիրառումներ)
Դավիթ Վարդանյան (անգլ.՝ David Vartanian, անգլերեն աղբյուրներում երբեմն գրվում է որպես Դավիթ Վարդունյան David Vartunian, ապրիլի 15, 1890[1], Օրոր, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - օգոստոսի 3, 1966[1], Դետրոյթ, Միչիգան, ԱՄՆ) կամ Տիտանիկ Դավիթ[2], խորտակված Տիտանիկ շոգենավի հայազգի ուղևոր, 711 փրկված մարդկանցից մեկը։ Ընդհանուր առմամբ նավում կար 6 հայ, որոնցից երկուսը՝ Դավիթ Վարդանյանը և Նշան Գրիգորյանն են փրկվել։ Նավի խորտակման պահին նա 22 տարեկան էր։
| Դավիթ Վարդանյան արմտ. հայ.՝ Դաւիթ Վարդանեան | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | ապրիլի 15, 1890[1] |
| Ծննդավայր | Օրոր, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | օգոստոսի 3, 1966[1] (76 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Դետրոյթ, Միչիգան, ԱՄՆ |
Կենսագրություն խմբագրել
Դավիթ Վարդանյանը ծնվել է 1890 թվականի ապրիլի 15-ին, Արևմտյան Հայաստանում, Ազատիա Վարդանյանի և Սիերմա Աբիկյանի ընտանիքում։ Ապրել է Էրզրումի մոտակայքում գտնվող Քղիի գավառակի Օրոր գյուղում։
Դավիթն աշխատել է որպես բանվոր և ամուսնացել է 1911 թվականին Մարիամ Պայծառի հետ (ծն. 1895 թվականի ապրիլի 15, Քղիի Ճերմակ գյուղում)։ Դավիթը՝ որպես քրիստոնյա և հայ, դժվար կյանք է ունեցել․ նա և իր նմանները համարվում էին երկրորդ կարգի քաղաքացիներ և դաժան հալածանքների էին ենթարկվում Օսմանյան Թուրքիայի ռեժիմի ներքո։ Քաղաքական և կրոնական անկարգություններից ստիպված Դավիթը և նրա մի քանի հայրենակիցները՝ Նշան Գրիգորյանը, Արսեն Սիրականյանը, Հարություն Զաքարյանը և Մամփրե Զաքարյանը՝ երկրից փախչելով արտագաղթել են Կանադա՝ միանալու Բրանտֆորդ մեկնած քղեցիներին, որոնք աշխատում էին տեղի ձուլարանում։ Նրա կինը՝ Մարիամը, մնացել է Քղիում։
Տիտանիկի նավաբեկություն խմբագրել
Վարդանյանը ֆրանսիական Շերբուր կոմունայում (Cherbourg-en-Cotentin) բարձրացել է Տիտանիկ նավ, որպես երրորդ կարգի ուղևոր (տոմսի համարը՝ 2658, որի արժեքը 7 ֆունտ ստեռլինգ, 4 շիլինգ, 6 պենս էր)։ Տիտանիկը 1912 թվականի ապրիլի 14-ի լույս 15-ի գիշերը բախվելով այսբերգի հետ՝ խորտակվեց Հյուսիսային Ատլանտյան օվկիանոսում։ Ապրիլի 15-ին Դավիթ Վարդանյանը դառնում էր 22 տարեկան։ Հայրենի գյուղից ոչ հեռու գտնվող գետակում նա սովորել էր լողալ, որի շնորհիվ էլ կարողացել է փրկվել մահից[2]։ Նրան հաջողվել է փրկվել իր պնդմամբ, Collapsible A (Ծալովի նավակ Ա) պահուստային նավակով, բայց ավելի հավանական է համարվել, որ նա փրկվել է սովորական փրկարար նավակներից մեկով՝ կամ 13, բայց, ավելի հավանական է 15 -րդ նավակով[3]։
Ընտանիք խմբագրել
Կանադայում, Տիտանիկի կործանումից փրկված իր հայրենակցի՝ Նշան Գրիգորյանի հետ միասին, գնացել է պարոն Պոլ Մարտինի մոտ (Princess Street 108, Համիլթոն, Օնտարիո)։ Նա այնտեղ ապրել է մի քանի տարի, մինչև վերջապես հաստատվել է ԱՄՆ -ում։
Նա կարծում էր, որ իր կինը, որի հետ ամուսնացել է 1911 թվականին, Հայոց ցեղասպանության զոհ էր դարձել Քղիի կոտորածի ժամանակ, սակայն, այնուամենայնիվ, շարունակել է գրել տուն՝ նրա հետքը գտնելու հույսով։ Տարիներ շարունակ համառորեն փնտրելով նրան հաջողվել է պարզել, որ իր կինը դեռ ողջ է։ Զույգը վերամիավորվել է տասնմեկ տարվա ընդմիջումից հետո։ Նրանց հանդիպումը տեղի է ունեցել Նիագարայի ջրվեժի Rainbow կամրջի վրա՝ կինը կանադական կողմից, ամուսինը՝ ամերիկյան[2]։
Դավիթը և նրա կինը բնակություն են հաստատել Քրոուֆորդի Միդվիլ քաղաքում (Փենսիլվանիա)։ Ունեցել են երեք երեխա՝ Ջեք (1924-1986), Ռոուզ (1926-2012, հետագայում ՝ ամուսնացած Գևորգ Վարդանյանի հետ) և Ալիս (ծն. 1931, հետագայում՝ ամուսնացած Դեն Վոյդիլակի հետ)։ 1940 թվականի մարդահամարի ընտանիքը ժամանակ դեռևս բնակվում էր Միդվիլում, բայց նրանք հետագայում տեղափոխվել և հաստատվել են Միչիգանի Դետրոյթ քաղաքում։
Մահ խմբագրել
Դավիթ Վարդանյանը մահացել է Դետրոյթում, 1966 թվականի օգոստոսի 3 -ին 76 տարեկան հասակում և թաղված է այդ քաղաքի Վուդմիր գերեզմանատանը։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopedia Titanica — 1996.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Apigian-Kessel, Betty (2012 թ․ սեպտեմբերի 27). «Rose Vartanian: Focus of Titanic Exhibit and Party». The Armenian Weekly (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
- ↑ «David Vartanian : Titanic Survivor». Encyclopedia Titanica (english). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Դավիթ Վարդանյանը «Տիտանիկի հանրագիտարանում»
- «David Freeman - The Titanic» (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.