Գեղամ Տեր-Կարապետյան

հայ գրող

Գեղամ Տեր-Կարապետյան, Տատրակ, Տարոնցի, Ասողիկ, Մշոյ Գեղամ (1865, գ. Խեյբիան (Մշո դաշտում)[2] - նոյեմբերի 28, 1918, Կոստանդնուպոլիս), ազգային-ագատագրական շարժման գործիչ, գրող, գավառական գրականության ներկայացուցիչներից[3][4], լրագրող և քաղաքական գործիչ[5]։ ՀՀԴ կուսակցության անդամ։ 1915 թվականին չի տարագրվել ծանր հիվանդության պատճառով, մահացել է Կոստանդնուպոլսում։

Գեղամ Տեր-Կարապետյան
արմտ. հայ.՝ Գեղամ Տէր Կարապետեան
Դիմանկար
Ծնվել է1866[1]
ԾննդավայրԽեյպան, Օսմանյան կայսրություն[1]
Մահացել էնոյեմբերի 28, 1918(1918-11-28)[1]
Մահվան վայրԿոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն[1]
Քաղաքացիություն Օսմանյան կայսրություն
Ազգությունհայ
ԿրթությունԳևորգյան Հոգևոր Ճեմարան
Մասնագիտությունգրող և բանահավաք
Զբաղեցրած պաշտոններMember of the Chamber of Deputies of the Ottoman Empire?
ԿուսակցությունՀՅԴ
ԵրեխաներԱրմենուհի Գևոնյան
 Kegham Der-Garabedian Վիքիպահեստում

Ուսումը խմբագրել

Սովորել է Մուշի Ս. Կարապետի ժառանգավորաց դպրոցում, Կեդրոն վարժարանում, 1885 - 1887 թվականներին՝ Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում։

Գործունեությունը խմբագրել

1888-1894 և 1896-1908 թվականներին եղել է Մուշի առաջնորդարանի քարտուղար, սերտ հարաբերություններ պահպանել հեղափոխական գործիչների և հայդուկների հետ։ Բողոքել է գավառապետ Մուսա բեկի վարած հակահայկական արարքների դեմ, հաջողել դատի տալ նրան, մասնակցել Կոստանդնուպոլիս 1890 թվականին նրա դատավարությանը։ Դրանից հետո հեռացել է Տիգրանակերտ և 1894-1896 թվականներին վարել տեղի Առաջնորդարանի քարտուղարի պաշտոնը։ 1908 թվականի երիտթուրքական հեղաշրջումից հետո ընտրվել է օսմանական խորհրդարանի երեսփոխան (մինչև 1915 թվականը)[2]։

Գեղամ Տեր-Կարապետյանի ջանքերով շատ դպրոցներ են բացվել Տարոնի գյուղերում։

Գործերը խմբագրել

Գրել է հոդվածներ (հողային հարցի մասին), նովելներ, բանասիրական ուսումնասիրություններ։

1931 թվականին հրատարակվել է Գեղամ Տեր-Կարապետյանի «Տարոն աշխարհի պատկերները ու պատմվածքները», նաև «Ապրիլյան կոտորածը» երկը, որտեղ դատապարտել է Թալեաթին և էնվերին։

Գրականություն խմբագրել

  • Պետրոսյան Հ., Գեղամ Տեր-Կարապետյան (Մշո Գեղամ). կյանքը և ստեղծագործությունը, Երևան,1983։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,0 2,1 «Հիշի՛ր». Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 25-ին.
  3. J. Hacikyan, Agop J. Hacikyan (2005). The Heritage of Armenian Literature From The Eighteenth Century To Modern Times. Detroit: Wayne State Univ Pr. էջ 565. ISBN 9780814332214. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  4. Kaligian, Dikran Mesrob. Armenian organization and ideology under Ottoman rule, 1908-1914 (Rev. ed.). New Brunswick, N.J.: Transaction Publishers. ISBN 9781412842457.
  5. Mouradian, George (1995). Armenian infotext (1st ed.). Southgate, Mich.: Bookshelf Publishers. ISBN 9780963450920. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գեղամ Տեր-Կարապետյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 659