Բնունիս
Բնունիս, գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզի Սիսիան համայնքում[1]։
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Բնունիս | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Սյունիքի մարզ | ||
| Համայնք | Սիսիան համայնք[1] | ||
| Առաջին հիշատակում | 906 | ||
| Մակերես | 17,16 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1820 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 176[2] մարդ (2011) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | բնունիսցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Անուն խմբագրել
Բնակավայրը պատմական անունը Բնունիք է։ Ռուսական կայսրության ժամանակաշրջանում կոչվել է Պնունիս[3]։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Գտնվում է Որոտանի աջակողմյան վտակ Սիսիան գետի օժանդակ Այրիգետի ձախ կողմում, բարձրությունը ծովի մակերևույթից` 1760-1860 մ։ Հեռավորությունը Սյունիքի մարզի մարզկենտրոն Կապան քաղաքից ճանապարհով կազմում է մոտ 114 կմ, իսկ Սիսիան քաղաքից հեռու է 8 կմ դեպի հարավ։
Պատմություն խմբագրել
Բնունիսը մտել է Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Ծղուկ գավառի կազմի մեջ՝ որպես Բնունիք։ Բնունիքի մասին առաջին հիշատակումները վերագրվում են 906 թվականին, երբ սյունաց իշխան Սմբատը Տաթևի վանքի կառուցման ավարտի կապակցությամբ, այլ գյուղերի հետ այս գյուղը ևս նվիրում է վանքին։ Գյուղը վերաշինվել է 1866 թվականի Ախլաթյան և Նախիջևանի Լաքաթաղ գյուղերից տեղափոխված բնակիչների ձեռքով։
Պատմամշակութային հուշարձաններ խմբագրել
Գյուղը բավականին հարուստ է պատմական հուշարձաններով. հյուսիսարևմտյան ծայրի գերեզմանատանը պահպանվել է Օրբելյան իշխանի մահարձանը՝ կանգնեցված 1321 թվականին, պահպանվել է հուշարձան նվիրված Մանկիկ Իշխանին։ Շրջակայքում կան նաև մի քանի գյուղատեղիներ և գերեզմանոցներ։
Բնակչություն խմբագրել
Համաձայն 2011 թվականին Հայաստանում անցկացված մարդահամարի արդյունքների՝ Բնունիսի մշտական բնակչությունը կազմել է 176, առկա բնակչությունը՝ 147 մարդ[2]։ Գյուղի բնակիչները մշտապես եղել են հայեր[4]։ Ստորև ներկայացված է Բնունիս գյուղի բնակչության թվային փոփոխությունն ըստ տարիների[4][5].
| Տարի | 1873 | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 199 | 334 | 556 | 419 | 288 | 160 | 138 | 174[6] | 163[7] | 176[2] |
Տնտեսություն խմբագրել
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, ծխախոտագործությամբ, հացահատիկի մշակությամբ և մեղվաբուծությամբ։
Հայտնի մարդիկ խմբագրել
- Ա. Մանուկյան - ԽՍՀՄ հերոս
- Ա. Մ. Պողոսյան - պատմական գիտությունների դոկտոր
Տես նաև խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Տեղեկություններ Սիսիան համայնքի մասին Սյունիքի մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 27․11․2023 թվական)։
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 4, էջ 370
- ↑ 4,0 4,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 1, էջ 713
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 5 [-] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 2001, էջ 599 — 916 էջ։
- ↑ 2001 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները