Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Շաքիր

Բեհաեդդին Շաքիր (օսման.՝ بهاءالدین شاکر, թուրքերեն՝ Bahaettin Şakir, 1874[1], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - ապրիլի 17, 1922(1922-04-17)[1], Բեռլին, Վայմարյան Հանրապետություն[2]), թուրք քաղաքական գործիչ, հայերի ցեղասպանության գլխավոր հանցագործներից։ «Միություն և առաջադիմություն» կուսակցության 2-րդ քարտուղար։

Բեհաեդդին Շաքիր
թուրքերեն՝ Bahaeddin Şakir
Դիմանկար
Ծնվել է1874[1]
ԾննդավայրՍտամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել էապրիլի 17, 1922(1922-04-17)[1]
Մահվան վայրԲեռլին, Վայմարյան Հանրապետություն[2]
ԳերեզմանԲեռլին
Քաղաքացիություն Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ
ԿուսակցությունՄիության և Առաջադիմության Կոմիտե
 Bahaeddin Şakir Վիքիպահեստում

Քաղաքական գործունեությունը սկսել է երիտթուրքերի ընկերության Սալոնիկի բաժանմունքում։ 1915 թվականի սկզբին մասնակցել է կուսակցության 2-րդ այն խորհրդակցությանը, որտեղ որոշվել է բնաջնջել հայ ժողովրդին։ Ընդգրկվել Է «Երեքի գործադիր կոմիտեի» մեջ, ղեկավարել «Թեշքիլաթ-ը մահսուսե» կազմակերպություններից մեկը։ Ցեղասպանության ընթացքում տեսչական ուղևորություններ է կատարել Արևմտյան Հայաստանում, պաշտոններից հեռացրել այն նահանգապետներին և զինվորականներին, որոնք հրաժարվել են կատարել հայերին բնաջնջելու հրամաններն ու որոշումները։ Առաջին աշխարհամարտում Թուրքիայի պարտությունից հետո ոչնչացրել է հայերի ծրագրավորված բնաջնջման վերաբերյալ փաստաթղթերի մեծ մասը և, վերցնելով կուսակցական արխիվը, փախել Թուրքիայից։ Մինչև 1922 թվականը ծպտված ապրել Է Բեռլինում։

1922 թվականի ապրիլի 17-ին Բեհաեդդին Շաքիրին Ջեմալ Ազմիի հետ սպանել են հայ վրիժառուներ Արամ Երկանյանն ու Արշավիր Շիրակյանը[3]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #130303127 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  3. Suny, Göçek, Naimark. A Question of Genocide: Armenians and Turks at the End of the Ottoman Empire‎. — P. 410.

Գրականություն խմբագրել

  • Ronald Grigor Suny, Fatma Müge Göçek, Norman M. Naimark. A Question of Genocide։ Armenians and Turks at the End of the Ottoman Empire‎. — Oxford University Press, 2011. — 465 p. — ISBN 9780195393743
  • Taner Akçam. From Empire to Republic։ Turkish Nationalism and the Armenian Genocide. — Zed Books Ltd, 2004. — 273 p. — ISBN 1842775278, ISBN 9781842775271
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։