Վիքիպեդիա

Բարոն Մյունխհաուզեն (ֆիլմ, 1961)

«Բարոն Մյունխհաուզեն» (չեխ․՝ Baron Prášil), չեխոսլովակական անիմացիոն-խաղարկային ֆենտեզի ֆիլմ՝ ստեղծված 1961 թվականին[5] ռեժիսոր Կարել Զեմանի կողմից Գոտֆրիդ Ավգուստ Բյուրգերի «Բարոն Մյունխհաուզենի զարմանալի ճանապարհորդությունները ջրում և ցամաքում» վեպի մոտիվներով։ Ռեժիսորը սյուժեում ավելացրել է ժամանակակից մարդու՝ տիեզերագնաց Տոնիկին, և այդպիսով ֆիլմի հիմքում ընկած է 18-րդ դարի ազնվականի ու 20-րդ դարի երիտասարդ գիտնական-տեխնոկրատի ֆանտազիաների մրցակցությունը։

Բարոն Մյունխհաուզեն
չեխ․՝ Baron Prášil
ԵրկիրՉեխոսլովակիա
Ժանրֆենթեզի ֆիլմ, արկածային ֆիլմ[1], ֆանտաստիկ ֆիլմ[1] և մուլտֆիլմ[1]
ՀիմքԲարոն Մյունհաուզենի զարմանալի ճանապարհորդությունների և արշավների մասին դեպի Ռուսաստան և Բարոն Մյունհաուզենի անսովոր ճանապարհորդությունները, արշավները և սպորտային արկածները
Թվական1962
Լեզուչեխերեն
ՌեժիսորԿարել Զեման[2][3]
Սցենարի հեղինակԿարել Զեման, Յիրի Բրդեչկա[1] և Յոզեֆ Կայնար[1]
ԴերակատարներՅանա Բրեյխովա[3], Միլոշ Կոպեցկի[1], Ռուդոլֆ Ելինեկ[1], Կարել Հյոգեր[1], Յան Վերիխ[1], Ռուդոլֆ Հրուշինսկի[1], Էդուարդ Կոհոութ[1], Բոգուսլավ Զագորսկի[1], Կարել Էֆֆա[1], Ֆրատիշեկ Շլեգր[1], Յոզեֆ Հլինոմազ[1], Օտտո Շիմանեկ[1], Վացլավ Տրեգլ[1], Յան Լիբիչեկ[1], Յարկա Պիժլա[1], Միրոսլավ Հոլուբ[1], Միրոսլավ Հոմոլա[1], Ռիչարդ Զախորսկի[1], Zdeněk Hodr?[1] և Vítězslav Černý?[1]
ՕպերատորԻրժի Տարանտիկ
ԵրաժշտությունԶդենեկ Լիշկա
Պատմվածքի վայրԼուսին և Ստամբուլ
ԿինոընկերությունԿենտրոնական կինովարձույթ
Տևողություն83 րոպե[4]

Սյուժե խմբագրել

Երիտասարդ տիեզերագնաց Տոնիկը, իջնելով Լուսնի վրա, այնտեղ հանդիպում է Ժյուլ Վեռնի «Երկրից դեպի Լուսին» և «Լուսնի շուրջը» վեպերի հերոսներին, ինչպես նաև Սիրանո դը Բերժըրակին և բարոն Մյունխհաուզենին։ Նրանք բոլորը սկաֆանդր հագած Տոնիկին համարում են լուսնային բնակիչ։ Մյունխհաուզենը որոշում է «լուսնային մարդուն ցույց տալ Երկիրը։ Այդպես սկսվում են նրանց անհավատալի արկածները, որոնց թվում են թռիչքը Լուսնից Երկիր մի նավով, որ քաշում է թևավոր պեգասը, վենետիկյան արքայադստեր ազատումը թուրքական սուլթանի հարեմից, լողալը ծովերով հսկայական ձկան ներսում և մարտնչող պետությունների միջև պատերազմի դադարեցումն առանց մի հատիկ կրակոցի։

Դերերում խմբագրել

  • Միլոշ Կոպեցկի – բարոն Մյունխհաուզեն
  • Ռուդոլֆ Ելինեկ – Տոնիկ
  • Յանա Բրեյխովա – Վենետիկի արքայադուստր Բյանկա դե Կոստելո-Նեգրո
  • Յան Վերիխ – հոանդացի կապիտան
  • Կարել Հյոգեր – Սիրանո դը Բերժըրակ
  • Էդուարդ Կոգոութ – գեներալ Էլեմելե
  • Ռուդոլֆ Գրուշինսկի – թուրքական սուլթան
  • Բոգուսլավ Զագորսկի – ադմիրալ
  • Կարել Էֆֆա – պահակախմբի պետ
  • Յոզեֆ Գլինոմազ – հարպունավոր
  • Ռիչարդ Զագորսկի – Բարբիկեն
  • Զդենեկ Գոդր – կապիտան Նիկոլ
  • Օտտո Շիմանեկ – Միշել Արդան
  • Միրոսլավ Գոմոլա – շախմատիստ
  • Նադեժդա Բլաժիչկովա – պարուհի
  • Միրոսլավ Գոլուբ – թշնամական զորքերի հրամանատար
  • Ֆրատիշեկ Շլեգր – իսպանացի նավաստի
  • Վացլավ Տրեգլ – նավաստի
  • Յան Լիբիչեկ – գլխավոր ներքինի[6]

Նկարահանող խումբ խմբագրել

  • Սցենարի հեղինակներ՝ Կարել Զեման, Իրժի Բրդեչկա
  • Երկխոսությունների հեղինակ՝ Յոզեֆ Կայնար
  • Բեմադրող ռեժիսոր՝ Կարել Զեման
  • Օպերատոր՝ Իրժի Տարանտիկ
  • Համակցված նկարահանումների օպերատորներ՝ Իրժի Տարանտիկ, Բոգուսլավ Պիկհարթ
  • Բեմադրող նկարիչ՝ Զդենեկ Ռոզկոպալ
  • Նկարիչներ՝ Կարել Զեման, Ֆերդինանդ Մարտինաշեկ
  • Անիմատորներ՝ Արնոշտ Կուպչիկ, Ֆրանտիշեկ Կրչմար, Ինդրժիխ Լիշկա
  • Հագուստների նկարիչներ՝ Լիդա Նովոտնա, Միրոսլավա Շմիդովա
  • Երկրորդ ռեժիսորներ՝ Զդենեկ Ռոզկոպալ, Յան Միմրա
  • Հնչյունային օպերատոր՝ Ֆրանտիշեկ Շտրանգմյուլլեր
  • Կոպոզիտոր՝ Զդենեկ Լիշկա
  • Կինեմատոգրաֆիայի սիմֆոնիկ նվագախումբ
    • Դիրիժոր՝ Ֆրանտիշեկ Բելֆին
  • Խորեոգրաֆ՝ Իրժի Նեմեչեկ
  • Մոնտաժող՝ Վերա Կուտիլովա
  • Պրոդյուսեր՝ Յոզեֆ Օուզկի[7][8]

Գեղարվեստական առանձնահատկություններ խմբագրել

Ինչպես Կարել Զեմանի նախորդ աշխատանքում՝ «Բեք-Կապ կղզու գաղտնիքը», այնպես էլ «Բարոն Մյունխհաուզեն» ֆիլմում դերասաններ խաղը համադրված է անիմացիայի տարբեր ձևերի հետ, ընդ որում՝ նկարները ոճավորված են Գյուստավ Դորեի փորագրանկարների նման, որը նկարազարդել է Բյուրգերի վեպը[9]։ Ֆիլմի մեծ մասը նկարահանվել է սև-սպիտակ ժապավենով, որ հետագայում տոնավորվել է տարբեր գույներով համր ֆիլմերի նման[10][11]։

Պրոմիերա խմբագրել

«Բարոն Մյունխհաուզեն» ֆիլմի պրեմիերան կայացել է 1962 թվականի հուլիսին, Լոկառնոյի միջազգային կինոփառատոնում[12][13], իսկ Չեխոսլովակիայի կինոթատրոններում ֆիլմի պրեմիերան կայացել է 1962 թվականի սեպտեմբերի 21-ին[12][14]։ Ամերիկյան վարձույթում ֆիլմը ներկայացվել է 1964 թվականին «Հոյակապ բարոն Մյունխհաուզենը» (անգլ.՝ The Fabulous Baron Munchausen) խորագրով[12]։ Խորհրդային Միությունում ֆիլմի պրեմիերան կայացել է 1963 թվականի փետրվարի 11-ին[15] (կրկնօրինակվել է «Սոյուզմուլտֆիլմ» ստուդիայում 1962 թվականին[16])։

Մրցանակներ խմբագրել

  • 1962 – Լոկառնոյի միջազգային կինոփառատոն, Արծաթե առագաստ[17]

Վերականգնում խմբագրել

2016 թվականին ֆիլմն ամբողջովին վերականգնվել է։ Թվային ռեստավրացիան իրականացվել է «Nadace české bijáky» հիմնադրամի, Կարել Զեմանի թանգարանի և Չեխիայի հեռուստատեսության հետ միասին «Մաքրենք ֆանտազիայի աշխարհը» (չեխ․՝ Čistíme svět fantazie) նախագծի շրջանակներում մշակույթի նախարարության աջակցությամբ[18][19]։ Վերականգնումը հսկել է ռեժիսորի դուստրը՝ Լյուդմիլա Զեմանովան[11]։ Վերականգնված տարբերակի պրեմիերան կայացել է 2016 թվականի մայիսի 27-ին Զլինի մանկական ու երիտասարդական կինոյի փառատոնում[20]։ 2016 թվականի նոյեմբերին «Բարոն Մյունխհաուզեն» ֆիլմը թողարկվել է Blu-ray Disc սկավառակներով[21]։

Ազդեցություն խմբագրել

Ըստ Թերրի Գիլիամի՝ այս ֆիլմը դարձել է այն աղբյուրներից մեկը, որ ոգեշնչել է Մյունխհաուզենի արկածների իր կինոտարբերակի ստեղծումը[22]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  2. ↑ http://www.imdb.com/title/tt0054665/
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.cinedor.es/peliculas/el-baron-fantastico
  4. ↑ Internet Movie Database — 1990.
  5. ↑ Տիտրերում նշված է արտադրության համապատասխան տարեթիվը։
  6. ↑ Baron Prášil. Hraji Filmový přehled
  7. ↑ Baron Prášil. Štáb a tvůrci Filmový přehled
  8. ↑ См. также вступительные титры
  9. ↑ Асенин С. Н. Фантастический киномир Карела Земана. — М. : Искусство, 1979. — С. 76 — 84.
  10. ↑ Baron Prášil se oprášil. Restaurovaný film Karla Zemana zahájí zlínský filmový festival
  11. ↑ 11,0 11,1 Zemanův slavný Baron Prášil opět vypadá, jako by ho právě natočili
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Baron Prašil (1962). Release info IMDB.com
  13. ↑ Международный кинофестиваль в Локарно IMDB.com
  14. ↑ Baron Prašil (1961) ČSFD.cz
  15. ↑ «Բարոն Մյունխհաուզեն» ֆիլմը kino-teatr.ru կայքում
  16. ↑ ««Барон Мюнхгаузен» в каталоге РГАЛИ». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 14-ին.
  17. ↑ Baron Prašil (1962). Avards — IMDB.com
  18. ↑ TZ Digitální restaurování Barona Prášila v rámci projektu Čistíme svět fantazie začíná.
  19. ↑ Digitálně restaurovaný film Baron Prášil míří na velká plátna
  20. ↑ Digitálně restaurovaný Baron Prášil zahájí letošní filmový festival pro děti a mládež ve Zlíně
  21. ↑ «Digitálně restaurovaný Baron Prášil vychází na Blu-ray». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 14-ին.
  22. ↑ Иэн Кристи. Терри Гиллиам: Интервью: Беседы с Иэном Кристи. — СПб. : Азбука-классика, 2010. — С. 237.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բարոն_Մյունխհաուզեն_(ֆիլմ,_1961)&oldid=9917905» էջից