Բաշկորտոստանի օրհներգ

Բաշկորտոստանի օրհներգ
Տեսակ	ազգային օրհներգ
Բառերի հեղինակ	Ռավիլ Բիկբաև, Ռաշիտ Շակուր
Երգահան	Ֆարիտ Իդրիսով
Երկիր	Բաշկորտոստան
Հաստատված	18.09.2008
Թարգմանություններ	ռուսերեն
Թարգմանիչ	Ֆարիտ Իդրիսով, Սվետլանա Չուրաևա

Բաշկորտոստանի հանրապետության օրհներգ (բաշկիրերեն՝ Башҡортостан Республикаһының дәүләт гимны, ռուս.՝ Государственный гимн Республики Башкортостан), Ռուսաստանի Դաշնության Բաշկորտոստանի Հանրապետության ազգային խորհրդանիշ՝ Բաշկորտոստանի դրոշի և զինանշանի հետ միասին։

Պատմություն խմբագրել

Բաշկորտոստանի Հանրապետության պետական օրհներգն առաջին անգամ հաստատվել է 1993 թվականի հոկտեմբերի 12-ի «Բաշկորտոստանի Հանրապետության օրհներգի մասին» Բելառուսի Հանրապետության օրենքով^[1]^[2]։ «Հանրապետություն» երաժշտական ստեղծագործությունը, որը հետագայում դարձավ օրհներգ, գրվել է կոմպոզիտոր Ֆարիտ Իդրիսովի կողմից 1990 թվականի հոկտեմբերի 11-ին։ Հիմնի երաժշտությունը ներառում էր բաշկիրական ժողովրդական «Ուրալ» երգի թեմատիկան^[3]^[4]։

1999 թվականի հուլիսի 6-ին հաստատվեց «Բաշկորտոստանի Հանրապետության պետական խորհրդանիշների մասին» օրենքը, որը սահմանեց հանրապետության պետական օրհներգի կատարման և օգտագործման կարգը^[5]^[6]։

Կատարվում է Բաշկորտոստանի և Ռուսաստանի Դաշնության պետական տոներին նվիրված հանդիսավոր ժողովների և նիստերի բացման և փակման ժամանակ, Բաշկորտոստանի ղեկավարի պաշտոնը ստանձնելուց հետո երդում տալուց հետո, Պետական ժողովի նիստերի բացման և փակման, Բաշկորտոստանի դրոշի բարձրացման պաշտոնական արարողության և հանրապետության կառավարական մարմինների կողմից անցկացվող այլ պաշտոնական արարողությունների, պաշտոնական այցով Բաշկորտոստանի Հանրապետություն այցելած օտարերկրյա պետությունների ղեկավարների և օտարերկրյա պետությունների կառավարությունների ղեկավարների դիմավորման և ճանապարհման արարողությունների ժամանակ և օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում։

Հիմնը կարող է կատարվել Բաշկորտոստանի պետական լեզուներով՝ բաշկիրերենով և ռուսերենով, նվագախմբային, երգչախմբային, նվագախմբային կամ այլ վոկալ և գործիքային տարբերակով, ինչպես նաև օգտագործելով աուդիո և վիդեո ձայնագրություններ, հեռուստատեսային և ռադիոհաղորդումներ։

Տեքստ խմբագրել

Բաշկիրերեն բնօրինակ տեքստ	Ռուսերեն պաշտոնական տեքստ	Ռուսերեն բառացի թարգմանություն
Առաջին տուն
Башҡортостан, hин hөйөклө ғәзиз ер, Халҡыбыҙҙың изге Ватаны. Сал Уралдан ҡалҡа бар тарафҡа Тыуған илдең тыныс ал таңы	Башкортостан, Отчизна дорогая, Ты для нас священная земля. С Урала солнце всходит, озаряя Наши горы, реки и поля.	Башкортостан, ты любимая прекрасная земля Народа моего святая Родина С Седого Урала сияет всюду Родной страны мирная алая заря
Կրկներգ
Дан hиңә, Башҡортостан! Илен hөйгән азат халҡыңа дан! Рәсәй менән бөйөк берҙәмлектә Сәскә ат, Башҡортостан!	Славься, наш Башкортостан! Судьбой народу ты для счастья дан! С Россией мы едины — и всегда Расцветай, Башкортостан!	Слава, тебе, Башкортостан Слава свободному народу, любящему свою страну С Россией в великом единстве Цвети, Башкортостан
Երկրորդ տուն
Башҡортостан, hин хөрмәтле данлы ил, Еңеү яулап алға бараһың. Киләсәккә яҡты нур-моң сәсә Һинең ғорур рухлы байрағың.	Башкортостан — ты наша честь и слава, Доброй волей, дружбой ты силен. И стяг твой реет гордо, величаво - Он свободой, братством окрылен.	Башкортостан ты уважаемая славная страна, Побеждая ты идешь вперед В будущее сеет светлые лучи Твое гордое сильное духом знамя
Երրորդ տուն
Республикам, йондоҙ булып балҡы hин, Күкрәп йәшә, гүзәл илебеҙ. Тыуған ерҙә hүнмәҫ усағыбыҙ, Туған телдә тынмаҫ йырыбыҙ!	Республика, сияй звездой прекрасной, Ты ликуй в свершеньях и трудах! Родной очаг пусть никогда не гаснет, Пусть ведут нас песни сквозь года.	Республика, ты сияешь звездой, Живи бурно, прекрасная страна! В родной земле не погаснет очаг, В родном языке не прекратится песнь!

Ծանոթագրություններ խմբագրել

(աուդիո)
	Բաշկորտոստանի օրհներգ (բաշկիրերեն)

(աուդիո)
	Բաշկորտոստանի օրհներգ (գործիքային ձայնագրություն)

↑ Зуфар Еникеев, Гимн государственный, Уфа, «Башкирская энциклопедия», ISBN ISBN 978-5-88185-306-8։
↑ ««О Государственном гимне Республики Башкортостан» от 12 октября 1993 года». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.
↑ Аралбаева Л. (2016 թ․ փետրվարի 18). «Государственный гимн Башкирии отметил четверть века» (ռուսերեն). Общественная интернет-газета Республики Башкортостан. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ «День Республики Башкортостан в этом году будут отмечать не только в регионе, но и впервые в Крыму» (ռուսերեն). Башкирское спутниковое телевидение. 2015 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.
↑ «Закон Республики Башкортостан «О государственной символике Республики Башкортостан»». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.
↑ «Закон Республики Башкортостан от 27.05.1999 «О государственной символике Республики Башкортостан»». Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

Գրականություն խմբագրել

Башкортостан. Государственные символы и символика городов и районов. — Уфа: ГУП «ГРИ Башкортостан», 2007. — 336 с.
Зуфар Еникеев Гимн государственный// Башкортостан: краткая энциклопедия. — Уфа: Башкирская энциклопедия, 1996. — С. 200. — 672 с. — ISBN 5-88185-001-7
Раис Кутушев Как развивались символы Башкортостана // Ватандаш. — 1998. — № 3. — С. 171—179.
* Раис Кутушев, Ильгиз Байков К истории государственной символики Башкортостана. — Уфа: Китап, 2011. — С. 136. — 304 с.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

[Еникеев_З._И.-1] Зуфар Еникеев, Гимн государственный, Уфа, «Башкирская энциклопедия», ISBN ISBN 978-5-88185-306-8։

[2] ««О Государственном гимне Республики Башкортостан» от 12 октября 1993 года». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

[3] Аралбаева Л. (2016 թ․ փետրվարի 18). «Государственный гимн Башкирии отметил четверть века» (ռուսերեն). Общественная интернет-газета Республики Башкортостан. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[4] «День Республики Башкортостан в этом году будут отмечать не только в регионе, но и впервые в Крыму» (ռուսերեն). Башкирское спутниковое телевидение. 2015 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

[ГСРБ-5] «Закон Республики Башкортостан «О государственной символике Республики Башкортостан»». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

[6] «Закон Республики Башкортостан от 27.05.1999 «О государственной символике Республики Башкортостан»». Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 14-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]