Արքե (արբանյակ)
Արքե (հուն․՝ Ἀρχή), Յուպիտերի անկանոն բնական արբանյակներից է, ունի հակադարձ շարժում։ Հայտնաբերվել է Հավայան համալսարանի աստղագետների խմբի կողմից, որը ղեկավարում են Սքոթ Շեփարդը և Դևիդ Ջուիտը, հայտնաբերման մասին հայտնվել է 2002 թվականին, սկզբում արբանյակը ստացել է S/2002 J 1 ժամանակավոր անվանումը[1][3]։
.png) Արքե (Յուպիտեր XLIII) Arche | |
|---|---|
 Արբանյակի հայտնաբերման լուսանկարը | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Հայտնաբերվել է | 31 հոկտեմբեր 2002[1] թ. (Սքոթ Շեփարդի կողմից) |
| Բացարձակ մեծություն (H) | 22,8[2] |
| Հեռավորությունը Յուպիտեր | 23 717 000 կմ[2] |
| Ուղեծրային տվյալներ | |
| Էքսցենտրիսիտետ | 0,149[2] |
| Սիդերիկ պարբերություն | 746,185 օր[2] |
| Թեքվածություն | 165° (խավարածրի հարթության նկատմամբ) 162° (Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ)[2] |
| Ֆիզիկական հատկանիշներ | |
| Շառավիղ | ~1,5 կմ (ենթադրված) |
| Զանգված | ~4,5×1013 կգ (ենթադրված) |
| Միջին խտություն | 2,6 գ/սմ3 (ենթադրված) |
| Ալբեդո | 0,04 (ենթադրություն) |
| Մթնոլորտային տվյալներ | |
Արքեն ունի մոտ 3 կմ տրամագիծ, և պտտվում է Յուպիտերի շուրջ միջինում 23 717 000 միլիոն կմ հեռավորության վրա, 746,185 օրվա ընթացքում[1][2]։ Արբանյակի ուղեծրի թեքումը կազմում է 165° խավարածրի հարթության նկատմամբ (162° Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ), իսկ էքսցենտրիսիտետը 0,149 է[1][2]։
Արքեն պատկանում է Կարմեի խմբին, որի արբանյակները ունեն հակադարձ շարժում, հեռավորությունը մոլորակից ընկնում է 23 - 24 գիգամետր միջակայքում, իսկ ուղեծրի թեքումը մոտ 165° է։
Արբանյակի անունը տրվել է 2005 թվականին, այն անվանվել է որոշ աղբյուրների համաձայն Հունական դիցաբանության չորրորդ մուսա Արքեի անունով[4]։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 IAUC 8035: S/2002 J 1 Արխիվացված 2006-04-08 Wayback Machine 2002 December 18 (discovery)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Scott S. Sheppard's Moons of Jupiter page on Carnegie Science website
- ↑ MPEC 2002-Y22: S/2002 J 1 2002 December 18 (discovery and ephemeris)
- ↑ IAUC 8502: Satellites of Jupiter Արխիվացված 2020-04-15 Wayback Machine 2005 March 30 (naming the moon)