Հարավարևմտյան Ասիա
Հարավարևմտյան Ասիա, Արևմտյան Ասիա կամ Առաջավոր Ասիա տարածաշրջան Եվրասիա մայրցամաքում։ Այն մարդկության պատմության հնագույն բնօրրաններից է և մի շարք ժողովուրդների պատմական հայրենիքը։ Հայտնի է նաև որպես՝ Մերձավոր Արևելք։ Գտնվում է Միջերկրական, Արաբական, Կարմիր, Սև և Կասպից ծովերի, Ադենի, Օմանի, և Պարսից ծոցերի միջև։ Տարածքը զբաղեցնում է շուրջ 7 միլիոն կմ², որտեղ ապրում է 427 մլն 316 հզ 135 մարդ։ Հարավարևմտյան Ասիայում ուրբանիզացման մակարդակն ավելի բարձր է քան, օրինակ՝ Հարավային ու Հարավարևելյան Ասիայում։ Սոցիալ-տնտեսական զարգացման բարձր մակարդակով առանձնանում է Իսրայելը։ Այստեղ տարածված են ավազային ընդարձակ անապատները, կիսաանապատներն ու օազիսները, իսկ դրանց հարևանությամբ՝ ձյունապատ լեռնագագաթները, կանաչապատ գետահովիտներն ու ծովափերը։
| Հարավարևմտյան Ասիա | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | տարածաշրջան և ենթամայրցամաք |
| Մայրցամաք | Ասիա |
| Կազմված է | Հայաստան[1], Ադրբեջան[1], Բահրեյն[1], Կիպրոս[1], Վրաստան[1], Իրաք[1], Իսրայել[1], Հորդանան[1], Քուվեյթ[1], Լիբանան[1], Օման[1], Կատար[1], Սաուդյան Արաբիա[1], Պաղեստին[1], Սիրիա[1], Թուրքիա[1], ԱՄԷ[1], Եմեն[1], Լևանտ, Եգիպտոս[1] և Իրան |
| Մասն է | Ասիա |
 | |
 | |
.svg) | |
Տնտեսություն խմբագրել
Հարավարևմտյան Ասիայի գլխավոր հարստությունը նավթն է։ Այստեղ է կենտրոնացած նավթի համաշխարհային պաշարների 2/3-ը։ Նավթով հարուստ են Սաուդյան Արաբիան, Քուվեյթը, Իրաքը, Իրանը, ԱՄԷ-ն (Արաբական Միացյալ Էմիրություններ)։
Այստեղ է կենտրոնացած նաև բնական գազի համաշխարհային պաշարների 1/4-ը։ Գազի պաշարներով հարուստ են Իրանը, ԱՄԷ-ն, Սաուդյան Արաբիան։
Բորի և քրոմի հումքի համաշխարհային նշանակության պաշարներ կան Թուրքիայում, կալիումական աղերի՝ Իսրայելում, Հորդանանում և Իրանում։ Երկաթի, պղնձի ու բազմամետաղների հանքաքարի զգալի պաշարներով առանձնանում են Իրանը, Թուրքիան և Հայաստանը։ Տարածաշրջանի գյուղատնտեսական առաջատար ճյուղը բուսաբուծությունն է։ Հացահատիկային հիմնական մշակաբույսերն են ցորենը, բրինձը, գարին, եգիպտացորենը։ Տարածված ճյուղ է պտղաբուծությունը։ Մշակում են նուռ, նուշ, ծիրան, թուզ, ձիթապտուղ, ցիտրուսներ։ Լայն տարածում ունի խաղողագործությունը։ Տարածաշրջանն աշխարհում առաջինն է փյունիկյան արմավի արտադրությամբ (Իրաք, Սաուդյան Արաբիա, Իրան)։Տարածաշրջանի երկրները զարգացած երկրներից ներմուծում են մեքենաներ և սարքավորումներ, ինչպես նաև ժամանակակից տեխնոլոգիաներ։ Արտահանում են նավթ, բնական գազ և այլ օգտակար հանածոներ, բուսաբուծության և անասնապահական արտադրանք, գորգեր, տնայնագործական ապրանքներ։
Երկրներ և մայրաքաղաքներ խմբագրել
Այսօր քաղաքական տեսանկյունից Արևմտյան Ասիան ընդգրկում է հետևյալ երկրները[2][3][4]՝
(չճանաչված կառավարություն)
Երկու հայկական պետություններ.
(չճանաչված կառավարություն)
.svg){kind=small}
Թբիլիսի (մասամբ Եվրոպայում)
Կահիրե (միայն Սինայի թերակղզին)
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 https://unstats.un.org/unsd/methodology/m49/
- ↑ Miller, David. «West Asia Map». National Geographic Style Manual. National Geographic Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 5-ին.
- ↑ Maddison, Angus (2004). The World Economy: Historical Statistics. Development Centre Studies. Paris, France: Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (published 2003). ISBN 978-92-64-10412-9. LCCN 2004371607. OCLC 53465560.
- ↑ United Nations Industrial Development Organization Vienna (UNIDO) (2005). International Yearbook of Industrial Statistics 2015. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing. էջ 14. ISBN 9781784715502.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 40)։ 
|