Անախորժություն (պատմվածք)

«Անախորժություն» (ռուս.՝ «Неприятность»), Անտոն Պավլովիչ Չեխովի պատմվածքը։ Առաջին անգամ տպագրվել է 1888 թվականին «Նովոյե վրեմյա» թերթում, հունիսի 7-ի № 4404-ում՝ Ան. Չեխով ստորագրությամբ։

Անախորժություն ռուս.՝ Неприятность
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ձև	պատմվածք
Հեղինակ	Անտոն Չեխով
Բնագիր լեզու	ռուսերեն
Հրատարակվել է	հունիսի 3 (15), 1888

Հրատարակություն

«Անախորժություն» Չեխովը պատմվածքը գրել է 1887 թվականին։ Առաջին անգամ հրատարակվել է 1888 թվականին «Առօրեական մանրուք» (ռուս.՝ «Житейская мелочь») վերնագրով «Նովոյե վրեմյա» թերթի հունիսի 7-ի № 4404-ում՝ Ան. Չեխով ստորագրությամբ։ 1890 թվականին «Անախորժություն» վերնագրով տպագրվել է «Մռայլ մարդիկ» Ժողովածուում, ընդգրկվել է Ա. Ֆ. Մարքսի կողմից հրատարակված գրողի երկերի ժողովածուում։ «Մռայլ մարդիկ» ժողովածուում պատմվածքը կրճատվել է հեղինակի կողմից։

Չեխովի կենդանության օրոք պատմվաքը թարգմանվել է սերբախորվաթերեն։

Կերպարներ

• Գրիգորի Իվանովիչ Օվչիննիկով, 35 տարեկան, բժիշկ,
• Միխայիլ Զախարովիչ Սմիռնովսկի, բուժակ,
• Նադեժդա Օսիպովնա, մանկաբարձուհի,
• Լև Տրոֆիմովիչ, վարչության նախագահ։

Սյուժե

Պատմվածքում ներկայացվում են այն իրադարձությունները, որոնք տեղի են ունեցել հիվանդանոցում՝ հաշտարար դատավորի ընդունելության ժամանակ։ Հիվանդանոցում աշխատում են զեմստվոյի բժիշկ Գրիգորի Իվանովիչ Օվչիննիկովը, բուժակ Միխայիլ Զախարովիչ Սմիրնովսկին և մանկաբարձուհի Նադեժդա Օսիպովնան։ Հիվանդների շրջայցի ժամանակ բժշկին թվում է, որ իրեն ուղեկցող բուժակը՝ Միխայիլ Զախարովիչը, անփույթ է հագնված։ Դրա պատճառը նրա ոչ սթափ լինելն էր։ Բուժակը չի կարողացել բժշկին ներկայացնել անհրաժեշտ բժշկական գործիքը, չի չափել և չի արձանագրել հիվանդի ջերմությունը։ Իրավիճակը սրվում էր հիվանդանոցում մանկաբարձուհի Նադեժդա Օսիպովնայի բացակայությամբ, որը պետք է ներկա լիներ վիրակապման ժամանակ։

Բժիշկը որոշում է բուժակին ուղարկել քնելու, բայց նա հրաժարվում է գնալ՝ ասելով, թե ոչ ոք չի կարող իրեն հրահանգել։ Բժիշկն այնքան զայրացած էր, որ հարվածում է բուժակի դեմքին։ Դրանից հետո նա դուրս է վազում հիվանդասենյակից։ Բժիշկը երկար ժամանակ մտածում էր իր արարքի մասին տանը և հիվանդանոցում, որոշում, թե ինչ պետք է անի, միգուցե նա ներողություն խնդրի բուժակից, մենամարտի կանչի, կամ փող տա։ Այնուհետև նա որոշում է բողոք գրել բուժակի դեմ՝ վարչության նախագահ Լև Տրոֆիմովիչին։

Բուժակը գալիս է ներողություն խնդրելու, բայց բժիշկը վտարում է նրան և խորհուրդ է տալիս դատի տալ։ Բուժակն այդպես էլ վարվում է։ Բժշկին կանչում են հաշտարար դատավորի մոտ։

Ի վերջո, վարչության նախագահը բուժակին հրամայում է խոստանալ հնազանդվել բժշկին և «սթափ կյանք վարել»։

Քննադատություն

Քննադատներն «Անախորժություն» պատմվածքը գնահատել են որպես բարձրարվեստ ստեղծագործություն։ 1891 թվականին Ա. Ի. Էրտելը գրել է Վ. Գ. Կորոլենկոյին. «Հիշում եմ, որ անցյալ գարնանը ես կտրուկ արտահայտվեցի Ա. Չեխովի մասին։ Այս ամառ ես առիթ ունեցա ծանոթանալու նրա վերջին պատմվածքների գրքին, և ինչ ասեմ ձեզ, դա մեծ տաղանդ է։ Ավելին, այն ունի լուրջ բովանդակություն, չնայած այն միշտ չէ, որ գրավում է «ուղղության» պետական լինելը։ Այսպիսով, վերջին հատորի շատ պատմություններում այդպիսի ուժով նշվում է «մանրուքներ» ողբերգական ուժը՝ «փոստատարի», բժշկի մոտ, որն ապտակել է բուժաշխատողին, ինչը, իսկապես, արժե ցանկացած «ուղղություն»։

Որոշ քննադատներ պատմվածքը ներկայացրել են որպես Չեխովի հերոսին այդքան բնորոշ ծանր, ցավագին-նյարդային անհանգստության օրինակя։ Քննադատ Մ. Ստոլյարովը գրել է. «Անախորժություն» պատմվածքում մեր առջև պատկերանում է մի իրավիճակ, որը կարող է ստրկացնել մարդուն և պահել նրան, չնայած ժամանակավոր բռնկումներին, շրջապատի քարացածության դեմ բողոքներին»։ 1902 թվականին Ա. Ֆ. Մարքսի ստեղծագործությունների հրատարակության Չեխովի պատմվածքների հինգերորդ հատորը չի թույլատրվել ներառել ժողովրդական գրադարաններում և ընթերցասրահներում։ Հանձնաժողովի Անդամ Է. Պ. Կովալևսկին նշել է, որ պատմվածքի մեջ, «չնայած սյուժեի կենսունակությանը», «անհասկանալի» է թվում բժշկի հոգևոր պայքարը, «որը ցանկանում է գտնել իրավիճակից ամենաարդար ելքը, բայց հետո ենթարկվում է ուրիշների ազդեցությանը և սկանդալ է առաջացնում»։

Էկրանավորում

• 1984 – Զեմսկի բժշկի կյանքից (ԽՍՀՄ), ռեժիսոր՝ Լև Ցուցուլկովսկի (հեռուստաներկայացում՝ «Մի դեպք պրակտիկայից», «Թշնամիներ», «Անախորժություն», «Փախստականը» պատմվածքների հիման վրա)

Գրականություն

• Чехов А. П. Неприятность // Чехов А. П. Полное собрание сочинений и писем: В 30 т. Сочинения: В 18 т. / АН СССР. Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. — М.: Наука, 1974—1982.

Արտաքին հղումներ

• Чехов А. П. Неприятность Արխիվացված է Մայիս 5, 2017 Wayback Machine-ի միջոցով:. Оригинальный русский текст