Աղանդերի գդալ, նախատեսված է հատուկ աղանդեր ուտելու համար և երբեմն օգտագործվում է ապուրի կամ հացահատիկի համար։ Չափերով նման է ապուրի գդալին (միջանկյալ թեյի գդալի և ճաշի գդալի միջև), բայց օվալաձև, այլ ոչ թե կլոր գավաթով, այն սովորաբար ունի թեյի գդալից մոտ երկու անգամ ավելի տարողություն։

Աղանդերի գդալ
Ձախից աջ

Ընդլայնելով, «դեսերտ գդալ» տերմինը օգտագործվում է որպես ճաշ պատրաստելու ծավալ, սովորաբար 10 մլ կամ13 մաս։

Ճաշ խմբագրել

Աշխարհում աղանդերի գդալների օգտագործումը շատ տարբեր է. որոշ տարածքներում դրանք շատ տարածված են, մինչդեռ այլ վայրերում աղանդերի գդալի օգտագործումը գրեթե չլսված է, երբ ընթրողները, իրենց աղանդերի համար, լռելյայն օգտագործում են պատառաքաղներ կամ թեյի գդալներ[1]։

Սեղանի վրա աղանդերի գդալը դրվում է ափսեի կամ ամանի վերևում՝ առանձնացված մնացած պատառաքաղից, կամ պարզապես այն կարող է բերվել աղանդերի հետ[2]։

Խոհարարական միջոց խմբագրել

Որպես խոհարարական չափման միավոր՝ աղանդերի գդալը (ճգդ., ճ.գդ.) հավասար է 2 թեյի գդալի։ Միացյալ Նահանգներում հեղուկի 13 ունցիա է։ Մեծ Բրիտանիայում այն 10 մլ է։

Դեղորայքային միջոց խմբագրել

Որպես դեղագործական չափման միավոր, աղանդեր-գդալը հեղուկի չափման ոչ պաշտոնական, բայց լայնորեն օգտագործվող միավոր էր, որը հավասար էր երկու հեղուկ դրամին կամ 1⁄4 հեղուկ ունցիայի[3]։ Այնուամենայնիվ, նույնիսկ մոտավոր դեպքում, դրա օգտագործումը հուսահատվեց. «Քանի որ գդալները մեծապես տարբերվում են տարողությամբ, և քանի որ դրանց ձևը պիտանի չէ դեղամիջոցի դեղաչափում օգտագործելու համար, ցանկալի է... չափել համապատասխան դեղաչափով»[4]։

Միացյալ Նահանգներում և Անգլիայում, 1824-ից առաջ, Թագուհի Աննա գինու գալոնից հեղուկ ունցիան 1128 էր (որը սահմանվել է որպես ճշգրիտ 231 խորանարդ դյույմ), այսպիսով, աղանդերի գդալը կազմում է մոտավորապես 7,39 մլ։ Հետ 1824 (բրիտանական) կայսերական դեղագործների աղանդեր-գդալը նույնպես եղել է. 14 հեղուկ ունցիա, բայց այդ ունցիան 1160 կայսերական գալոնից, մոտավորապես 277,4 խորանարդ դյույմ, որը տալիս է մոտավորապես 7,10 մլ դեսերտ-գդալ[5]։

Դեղագործների համակարգի և՛ բրիտանական, և՛ ամերիկյան տարբերակներում երկու թեյի գդալից պատրաստում են աղանդեր-գդալ, մինչդեռ երկու աղանդեր-գդալ՝ ճաշի գդալ։ Դեղագործական լատիներենում աղանդերի գդալը հայտնի է որպես պակաս գդալ կամ թեյի գդալի և ճաշի գդալի տարբերություն(մինուս կամ նվազագույն)[6]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Martin, Judith (2005 թ․ մարտի 13). «On the Offensive». The Washington Post.
  2. «The Secret of the Formal Place Setting». Diner's Digest. CyberPalate LLC. 1997. Արխիվացված է օրիգինալից 1998 թ․ հունվարի 25-ին.
  3. Sir Robert Christison (1842). A dispensatory, or commentary on the pharmacopoeias of Great Britain: comprising the natural history, description, chemistry, pharmacy, actions, uses, and doses of the articles of the materia medica. Black. էջ 38. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. «dessert spoon.»
  4. The Parmacopeia of the United States of America, Ninth Decennial Revision. 1916. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
  5. Robert Borneman Ludy (1907). Answers to questions prescribed by pharmaceutical state boards. J.J. McVey. էջ 125. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  6. Robert Gray Mayne (1881). A medical vocabulary; or, An explanation of all names, synonymes, terms, and phrases used in medicine. էջ 91. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. «dessert spoon cochl.»