Ալ-Սահլիի աստրոլաբ (իսպ.՝ Astrolabio de al-Sahlî), Տոլեդո իսլամական պետության արվեստի նմուշ, որը գտնվում է Մադրիդի ազգային հնագիտական թանգարանում` 50762 համարի ներքո։

Ալ-Սահլիի աստրոլաբ
[[Պատկեր:
|280px|]]
'
նյութհալած արույր
բարձրություն33.50 սմ[1]
քաշ1996 գրամ
ստեղծվել է1066
կայք

Նկարագրություն խմբագրել

 
Տոլեդո, 1037 թվական

Ալ-Սահլիի աստրոլաբը մի գործիք է, որը թույլ է տալիս չափել աստղերի հեռավորությունը երկնքում։ Ստեղծվել է Տալայտուլահում (այժմ` Տոլեդո, Իսպանիա) 1066 թվականին Իբրահիմ Սաիդ ալ-Սահլիի կողմից[2]։ Ի տարբերություն իր ժամանակի մյուս աստրոլաբերի՝ բնութագրվում է գործածության առանձնահատկությամբ։

Աստրոլաբ բառացի նշանակում է «աստղեր փնտրող», ունի հունական ծագում (կազմված է "ἄστρον"` աստղ և "λάβιον", ( "λαμβάνω" վերցնել, բռնել բայից)։ Ալ-Սահլիի աստրոլաբի վրա կա մակագրություն, որտեղ նշված է ստեղծման ամսաթիվը և վայրը։

Տվյալներ խմբագրել

  • Ձև՝ կլորավուն
  • Նյութ՝ հալած արույր
  • Տրամագիծը՝ 24.2 սմ
  • Խորություն՝ 1.9 սմ
  • Քաշ՝ 1996 գրամ

Գրականություն խմբագրել

  • El legado científico Andalusí. Ministerio de Cultura y Ministerio de Asuntos Exteriores. 1992. ISBN 84-7483-819-3.
  • Balmaseda Muncharaz, L. ; Zozaya Stabel-Hansen, J. ; Franco Mata, Á., Museo Arqueológico Nacional. Edad Media: Salas XXIV-XXXV, Madrid : Ministerio de Cultura, 1991, p. 45-111, en particulier p. 68.
  • Jacquart, D., « L’ouverture aux sciences », in Les Andalousies. De Damas à Cordoue, (cat. exp., Paris, Institut du monde arabe, 2000-2001), Paris : Hazan/Institut du monde arabe, 2000, p. 196-198.
  • Samsó, J., « Instrumentos astronómicos », in Historia de la ciencia árabe, Madrid: Real
  • Academia de las Ciencias Exactas, Físicas y Naturales, 1981, p. 127-162.
  • Vernet, J. ; Samsó, J., « La ciencia », in Los reinos de taifas. Al-Andalus en el siglo XI, Madrid : Espasa Calpe, « Historia de España de Menéndez Pidal », Jover Zamora, J. M. (dir.), t. VIII, 1999, p. 565-584, en particulier p. 569 et 575.
  • Viladrich, M., « Astrolabios andalusíes », in Vernet, J. ; Samsó, J., (éd.), El legado científico andalusí. Madrid : Ministerio de Cultura, 1992, p. 53-65, en particulier p. 64.
  • El trabajo en la Antigüedad: útiles y herramientas, Madrid : Museo Arqueológico Nacional, « Guías didácticas», n°6, 1999, p. 38-42, en particulier p. 42.
  • Répertoire chronologique d’épigraphies arabes, t. VII, Le Caire : Institut français d’archéologie orientale, 1936, n° 2658, p. 162-163.

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Museo Arqueológico Nacional (ed.). «Astrolabio inventario 50762»
  2. «Ալ-Սահլիի աստրոլաբ». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել