Ալեքսանդր Շահվերդյան
Ալեքսանդր Իսահակի Շահվերդյան (հունիսի 22 (հուլիսի 5), 1903[1], Սիղնաղ[1] - մարտի 2, 1954[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), հայ երաժշտագետ-պատմաբան, քննադատ, հրապարակագիր։ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1945։
Ալեքսանդր Շահվերդյան | |
|---|---|
| Ծնվել է | հունիսի 22 (հուլիսի 5), 1903[1] Սիղնաղ[1] |
| Մահացել է | մարտի 2, 1954[1] (50 տարեկան) Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1] |
| Բնակության վայր(եր) | Թբիլիսի[1] |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և .svg){kind=small} ԽՍՀՄ |
| Ազգություն | հայ |
| Մասնագիտություն | երաժշտագետ, երաժշտության պատմաբան, երաժշտական քննադատ, հրապարակախոս և երաժշտության ուսուցիչ |
| Հաստատություն(ներ) | Ռադիո-1[1] և Մոսկվայի կոնսերվատորիա[1] |
| Գործունեության ոլորտ | Երաժշտագիտություն[2], Երաժշտության պատմություն[2], երաժշտական քննադատություն[2] և Երաժշտական կրթություն[2] |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միություն |
| Ալմա մատեր | Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա (1926)[1] և Մոսկվայի կոնսերվատորիա (1931)[1] |
| Տիրապետում է լեզուներին | ռուսերեն[2] |
| Պարգևներ |  |
ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ Ռուբեն Շահվերդյանի եղբայրն է։
Կենսագրություն խմբագրել
1916 թվականից ապրել է Թիֆլիսում, դաշնամուրի դասեր է առել Հովսեփ Տեր-Դավթյանից, կոնսերվատորիայում աշակերտել Քրիստափոր Քուշնարյանին։ 1924-1926 թվականներին սովորել է Լենինգրադի կոնսերվատորիայի գիտակոմպոզիտորական ֆակուլտետում, շարունակել և 1931 թվականին ավարտել Մոսկվայի կոնսերվատորիան, որտեղ դասավանդել է 1931-1934 թվականներին։ 1930-1937 թվականներին որպես, խմբագիր աշխատել է համամիութենական ռադիոյում։ 1937-1946 թվականներին աշխատել է «Մուզիկա» և «Սովետսկոյե իսկուսստվո» լրագրերի խմբագրություններում, 1946-1950 թվականներին ղեկավարել ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միության երաժշտագիտության և երաժշտական քննադատության հանձնաժողովը[3]։
Ստեղծագործական գործունեություն խմբագրել
Շահվերդյանի քննադատական մեթոդը բնութագրվում է տրամաբանական հիմնավորվածությամբ և գաղափարագեղարվեստական կոնկրետ վերլուծությամբ։ Երաժշտագետի տեսադաշտում զգալի տեղ են գրավել Կոմիտասի արվեստի և հայ դասական ու ժամանակակից երաժշտության ուսումնասիրությունները, որոնք ընդհանուր առմամբ առանձնանում են նյութերի լայն ընդգրկումով, կշռադատված համակարգումով, պատմավերլուծական մոտեցումով։ Շահվերդյանը մասնակցել է 1939 թվականին Մոսկվայում կայացած Հայ արվեստի տասնօրյակի նախապատրաստմանը, հանդես եկել հոդվածներով, խմբագրել նոտային ժողովածուներ։ 1945 թվականին նրա խմբագրությամբ է իրականացվել Տիգրան Չուխաճյանի «Արշակ Բ» օպերայի առաջին բեմադրությունը։
Երկեր խմբագրել
- Հայ երաժշտության պատմության ակնարկներ XIX-XXդդ., Ե., 1959։
- Ալեքսանդր Սպենդիարյան (կյանքը և ստեղծագործությունը), Ե., 1971։
- Комитас и армянская музыкальная культура, Е., 1956.
- Избр. статьи, М., 1958.
- Комитас, 2 изд., доп., М., 1989.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
 | Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Շահվերդյան» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 428)։ 
|